Mason bước vào văn phòng của mình và thảy chiếc mũ lên pho tượng ông Blackstone 1 bán thân bằng đá cẩm thạch. Chiếc mũ chạm thẳng vào pho tượng xoay nửa vòng rồi trượt qua đầu theo một góc nghiêng.

Della Street cố giữ vẻ bâng quơ, nhưng đôi mắt cứ long lanh.

– Vượt qua lằn vôi trước khung thành rồi hả xếp?

– Ngay giữa khung thành!

– Ông nắm bắt được các điều bí ẩn từ khi nào?

– Không biết – Mason ngồi xuống mép bàn, miệng cười cười rất trẻ trung – Các sự kiện nhỏ bé cứ như gai nhọn chọc vào trí não tôi. Vì sao Edna Hammer miệt mài đọc sách nói về bịnh mộng du? Vì sao cô ta lắp ổ khóa lên cửa? Vì sao bóng người mà Duncan trông thấy trên sân lại dừng ở chỗ bàn cà phê? Vì sao con dao trong tủ khóa biến mất được? Vì sao Maddox phải gọi điện cho bà Kent lúc ba giờ sáng trong khi ông ta biết rõ buổi họp bàn đã được sắp xếp xong rồi? Tôi lược bỏ hầu hết mọi lời khai của Duncan vì biết lão thuộc loại những con vịt vị kỷ chuyên man khai một cách vô ý thức. Cứ trao cho lão một cái khuy, lão sẽ khâu đính cả một cái áo vét tông vào đó. Nhưng quả là lão có nhìn thấy một người nào đó mặc đồ ngủ đi trên sân. Còn chuyện đeo kính lên mắt, lão đã nói láo. Lão không hề mang kính và chỉ trông thấy một cái bóng mặc đồ trắng đi lang thang dưới ánh trăng. Dựa vào những sự việc xảy ra sau này lão đoán chừng bóng người ấy ắt phải là ông Kent, và rồi lão tự kỷ ám thị để đi đến chỗ tin chắc mình đã nhận ra ông Kent. Lão miệt mài rèn cho mình càng lúc càng khẳng định hơn. Tuy nhiên, điểm này không làm sáng tỏ được cuộc điện đàm bí ẩn. Maddox đủ khôn khéo để tránh không khai ra cú điện thoại mà Duncan gọi cho bà Kent lúc mười một giờ đêm. Các câu trả lời của ông ta khi thẩm vấn trực tiếp không thấy có gì gợi cho tôi nghĩ rằng hắn ta có mặt ở đó. Tất nhiên tôi có ý xét hỏi lại Duncan xem trước lúc ba giờ sáng còn có những cú điện thoại nào không, bởi vì bà Kent khi trả lời điện thoại tại nhà đã nói rằng luật sư của Maddox đã sắp xếp xong một buổi họp bàn, nghĩa là Duncan đã có tiếp xúc với bà Kent trước đó. Nhưng Maddox khẳng định rằng hắn ta không hề gọi điện cho bà Kent lúc ba giờ sáng. Tôi nghĩ rằng Maddox không thể khai man về chuyện gì có thể kiểm tra lại được. Điểm này khiến tôi bắt đầu tập trung vào Harris và ngay từ phút đầu tôi đã thấy mình đi đúng đường. Harris chính là kẻ làm rối tung mọi sự việc suốt cả đường dây. Anh ta toan tính đưa ông Kent đến chỗ bị kết tội. Khi nhận ra rằng ông Kent rất có thể sẽ được cứu thoát nhờ việc bào chữa dựa trên căn bệnh mộng du, anh ta bèn phá đám bằng cách khai rằng con dao không có trong ngăn tủ vào lúc Edna khóa lại. Anh ta còn cố phô mình để được gọi ra làm nhân chứng trước tòa. Rõ ràng là anh ta đã gọi điện nặc danh đến văn phòng luật sư biện lý một đôi lần vì có người mách cho Holcomb biết tôi đã tìm một con dao tương tự để đưa vào vụ án. Tôi vặn hỏi Edna, cô ta bảo không hề nói với ai; nhưng ắt hẳn cô ta đã hở ra cho Harris biết.

– Ông không có ý tráo lẫn gây rối hai con dao?

– Tất nhiên là không. Chẳng qua tôi chỉ muốn gây ấn tượng cho Edna về tầm quan trọng của con dao trong ngăn tủ để rồi cô ta sẽ đi ngủ với ý nghĩ ấy đè nặng trong đầu.

– Ông dự trù rằng cô ta sẽ mộng du một lần nữa.

– Phải.

– Và lấy con dao?

– Ông nghĩ cô ta sẽ làm gì với nó?

– Nếu lý luận của tôi là đúng, lẽ đương nhiên cô ta sẽ lập tại y như cũ, nghĩa là cất con dao vào ngăn bàn cà phê. Đây là chỗ cất giấu bí mật mà cô ta không muốn người ta khám phá ra.

– Harris biết điều ấy chứ?

– Tất nhiên anh ta có biết vì đã sống như vợ chồng một cách thầm kín với cô ta hơn một tháng trời. Anh ta có chìa khóa vào nhà và chìa khóa mở chiếc khóa mới trên cửa phòng Edna. Hơn nữa các chứng cớ hướng về anh ta đã báo động sự chú ý. Anh ta có nhiệm vụ canh chừng nhà bà Kent ở Santa Barbara. Nếu anh ta có mặt ợ đó đúng như anh ta nói, ắt đã nhìn thấy bà Kept rời khỏi nhà, lên xe hơi chạy đến Los Angeles. Anh ta đã không nhìn thấy, tức là anh ta không hề có mặt ở đó. Nhưng nếu anh ta không ở đó, thì đi đâu? Anh ta đã ghi lại chính xác thời điểm bà Kent nhận điện thoại lúc ba giờ sáng kia mà. lại còn nắm được những lời bà Kent nói nữa. Nếu anh ta không có ở đó thì làm sao biết được những điều này? Lời giải thích duy nhất là chính anh ta đã gọi cú điện thoại ấy. Ngẫm nghĩ về khả năng này, tôi nhận ra ngay đây là lời giải thích duy nhất. Lời giải thích đã đứng đó ngay từ lúc mở màn vụ án, dõng dạc kêu mời sự chú ý của ta mà ta nào có hay. Harris mọi người đều biết, đang canh chừng ngôi nhà ở Santa Barbara để nắm chắc rằng bà Kent không hề ra khỏi nhà. Anh ta muốn vù về Los Angeles, gây tội ác giết người rồi trở về Santa Barbara. Anh ta dự trù rằng trong thời gian đó nếu bà Kent ra khỏi nhà thì mình cần phải biết. Vì thế anh ta quyết định gọi điện thoại đường dài cho bà Kent. Tất nhiên, không thể dùng tên thật của mình, anh ta ngẫm nghĩ tìm một cái tên tạm nghe được và rồi đã chọn Maddox, bởi lẽ anh ta hình dung rằng nếu Maddox liên minh với bà Kent thì đó là một bước phát triển tình huống rất ư là lôgíc. Kẽ hở là ở chỗ nó quá lô-gíc, quá tỉ mỉ. Qua Duncan, Maddox đã gọi điện cho bà Kent rồi. Bằng cú điện thoại của mình, Harris đạt được cùng một lúc hai kết quả rất có giá trị đối với anh ta. Trước hết anh ta nắm chắc được rằng bà Kent vẫn ở nhà vào lúc ba giờ sáng; điều thứ hai là anh ta ghi lại được toàn bộ những lời bà ta nói để sau này khi nhắc lại những lời ấy thì anh ta có vẻ như vẫn có mặt ở Santa Barbara, xê xích chỉ một vài phút với thời điểm xảy ra án mạng.

– Nhưng anh ta giết ông Rease để làm gì?

– Có hai lý do. Ngoài Edna Hammer ra thì chỉ còn ông Rease là người thừa kế chung tài sản của ông Kent. Mà Edna Hammer thì đã thành vợ hợp pháp của Harris. Giết ông Rease tức là loại bỏ được một kẻ thừa kế. Và rồi quy tội cho ông Kent tức là nhờ tay đao phủ loại ông Kent ra ngoài vòng.

– Nhưng ông Kent đã lập chúc thư truất quyền thừa kế của Edna.

– Không, ông ta chưa làm. Ông ta định sẽ lập chúc thư như thế sau khi Harris cưới Edna. Chính vì thế, Harris phải cưới Edna một cách lén lút. Anh ta dự trù sẽ có dịp trừ khử ông Kent trước khi ông ta biết chuyện kết hôn của họ và thay đổi chúc thư.

– Nhưng chính Harris đề nghị ông Kedt thay đổi chúc thư kia mà.

Mason phá lên cười:

– Đó là một nước cờ rất hay. Harris vốn là kẻ phiêu lưu nhưng biết khai thác cơ hội. Anh ta biết Edna Hammer là một cô gái trẻ đẹp, quyến rũ sắp được thừa hưởng một gia tài kếch xù. Anh ta cũng chuyên chú tìm hiểu và biết ông Kent sẵn sàng đá văng ra khỏi nhà bất cứ anh chàng nào lăm le làm rể để đào mỏ. Harris đã thắng ông Kent bằng cách đề nghị ông ta truất quyền thừa kế của Edna sau khi họ cưới nhau. Đó cũng là cách chơi của Pritchard. Anh ta nhặt đại một lá bài liều để giương ra một bức bình phong tuyệt vời với hy vọng sẽ cười được vợ giàu.

– Lỡ ông Kent nghe lời anh ta và thay đổi chúc thư rồi thì sao?

– Không. Ông Kent rất bận công chuyện làm ăn nên chưa bắt tay vào việc đó. Ông ta muốn thấy Edna lập gia sống hạnh phúc rồi mới yên tâm lập chúc thư mới. Nhìn lại toàn bộ sự việc, tôi đoán có lẽ ban đầu Harris không tính đến chuyện giết người. Cô xem, anh ta chẳng qua chỉ là một kẻ đào hoa, có sẵn tiền để làm bình phong và một tham vọng làm giàu bằng con đường hôn nhân. Theo tôi, anh khởi sự như một kẻ cơ hội, mỗi lần chỉ đi một bước. Ban đầu anh ta chỉ muốn cưới Edna một cách hợp pháp. Thế rồi khi nhận thấy có một cơ hội bằng vàng để trừ khử ông Rease và ông Kent cùng một lúc, anh ta đã không thể nào cưỡng lại được. Edna đã thủ thỉ với anh ta chuyện ông Perter trước kia mộng du, và rồi khi nhận ra chính vợ mình cũng là kẻ mộng du – lấy con dao ra khỏi tủ đem giấu đi rồi trở lại giường tiếp tục ngủ – Harris bèn nảy ra ý định khai thác chuyện mộng du của ông Kent. Do đó, vào đêm ngày mười hai sau khi Edna đã mộng du loanh quanh và trở về ngủ vùi, Harris lấy con dao ra khỏi nơi cất giấu của cô ta, rón rén đi vào phòng ông Kent sau khi mở cửa bằng chìa khóa lấy trong ví của cô gái, và đặt con dao dưới gối của ông Kent. Sáng ra ông Kent phát hiện ra nó và lo cuống lên. Edna cũng tìm thấyy con dao dưới gối ông Kent. Cả hai người nhảy bổ đến kết luận là ông Kent lại tái phát chứng mộng du. Edna biết mình là người mộng du, nhưng không hề biết chính cô đã lấy con dao ra khỏi tủ. Vì thế cô ta không nghi ngờ chính bản thân mình. Harris tính toán mọi thứ cho một vụ giết người. Tôi không biết anh ta tính toán thế nào, nhưng khi tình hình đưa đẩy đến công việc ở Santa Barbara anh ta bèn thay đổi kế hoạch để có thể lợi dụng tình huống mới. Hiện trường đã lập xong, nay chỉ còn tạo tình trạng ngoại phạm hợp lý nữa là hoàn tất. Vô tình tôi đã nối giáo cho giặc khi mở dịp để anh ta đến Santa Barbara, quay về Hollywood rồi lẻn vào nhà ông Kent. Anh ta có chìa khóa mà Edna đã cho, nay chỉ việc đến bên chiếc bàn cà phê và giờ nắp lên. Nếu lúc ấy con dao không có ở đó, ắt anh ta phải chuyển sang một phương án khác mà không thể đoán được. Nhưng con dao đã có ở đó. Anh ta chỉ việc cầm lấy nó, giết ông Rease, sang phòng ông Kent – lúc này anh ta đã có chìa khóa giả mở cửa phòng ông Kent – nhét con dao vào dưới gối rồi quay về Santa Barbara.

– Vậy thì không thể là ba giờ sáng tức là khi ông Duncan trông thấy người mộng du? – Della hỏi.

– Không. Lúc ấy là mười hai giờ mười lăm. Ngẫu nhiên có sự trùng hợp xảy ra tạo thuận lợi cho Harris.

– Anh ta bỏ trốn rồi à?

– Chắc chắn. Vừa nghe thấy tôi nói rằng bà Doris Sully Kent có mặt trong phòng xử sau cuộc thỏa thuận ngã ngũ, anh ta biết ngay bà ta sẽ làm chứng về cú điện thoại và thành thật khai báo về cuộc họp bàn với Maddox và Duncan. Trong cuộc chơi này, Harris rất sớm nhận ra rằng sự kiện bà Kent ra khỏi nhà để đi Los Angeles ngay sau cú điện thoại ấy là một tình huống sẽ đẩy anh ta vào thế kẹt nếu chẳng may có người nắm bắt được trọn vẹn ý nghĩa những gì ắt đã xảy ra. Duncan khai rằng ông ta và Maddox ở bên nhau khi cùng gọi điện cho bà Kent lúc mười một giờ, lời khai này đã nhận chìm Harris.

– Maddox cũng bỏ trốn?

– Phải. Hắn dấn mình vào vụ lường gạt này với hy vọng ngoi lên địa vị cao bằng một cuộc thương lượng kiếm chác to với ông Kent. Ông Kent ngồi tù, hắn hy vọng thỏa thuận được với bà Kent. Khi cánh cửa này cũng đống nốt, hắn bèn bỏ trốn. Hắn trốn án lường gạt chứ không phải án giết người.

– Giả sử ông Rease không đổi phòng cho Maddox thì vụ án có chống lại ông Kent không?

– Lần giở lại từ đầu, cô sẽ thấy đó là sáng kiến của Harris. Rease vốn là người mắc chứng bệnh tưởng. Biết được điều đó, Harris chỉ cần đề nghị ông ta đổi phòng để tránh gió lùa, và kết quả đã xảy ra đúng như ý muốn. Hãy nhớ rằng trong nhà ấy Harris như là một cậu quý tử dễ thương, nhanh nhẹn, được lòng tất cả mọi người.

– Luật sư biện lý chắc là sửng sốt lắm nhỉ?

– Khi nghe tôi kể trong phòng chánh án tất cả đầu đuôi sự việc của vụ án, ông ta sửng sốt muốn chết đi được, đến nỗi quay ngược đầu điếu xì gà làm cháy phỏng méo cả miệng đi.

Nhớ lại cảnh tượng ấy. Mason cười khúc khích.

——————————–

1 William Blackstone (1723 – 1780) nhà luật học người Anh.