Chúng ta thường được hỏi: “Bạn tuổi con gì?”

Nếu bạn tuổi con cọp, bạn sẽ nói: “Tôi tuổi Dần. Còn bạn tuổi gì?”

Ai cũng biết mình tuổi con gì (chi gì), cũng như biết có ngũ hành: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ; và 12 chi: Tí, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tị, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi(*). Trừ phi chúng ta là những ông thầy tử vi thứ thiệt thì chúng ta mới biết hết những đặc điểm của các tuổi đó. Tỷ như tôi tuổi Dần thì tôi chỉ biết đặc điểm của người tuổi Dần, còn bạn tôi tuổi Sửu thì anh ta cũng đủ biết đặc điểm của tuổi Sửu hoặc cùng lắm biết thêm tuổi Dần của tôi. Biết được những điểm khác biệt sẽ hỗ trợ cho các mối quan hệ của chúng ta bởi vì chúng ta có thể hiểu nhau hơn.

Một số người nhận ra rằng có nhiều nét tính cách khác nhau thì cũng có nhiều cách học khác nhau. Một trong những lý do hệ thống giáo dục hiện hành của chúng ta quá tệ hại đối với nhiều người vì hệ thống này chỉ được thiết lập dành cho một số ít cách học.

Chương này sẽ làm sáng tỏ một số cách học và giúp bạn tìm ra cách học thích hợp cho con bạn và thậm chí cả bạn nữa.

Ngoài ra, nó cũng giải thích tại sao một số người học hành giỏi giang mà lại không giỏi chuyện đời, và ngược lại.

(*) LND: Đây là theo quan niệm phương Đông, còn phương Tây chia làm bốn nhóm: đất, không khí, nước và lửa; và 12 cung: Nam Dương, Bảo Bình, Song Ngư, Dương Cừu, Kim Ngưu, Song Nam, Bắc Giải, Hải Sư, Xử Nữ, Thiên Xứ, Hổ Cáp, và Nhân Mã.

NGƯỜI NÀO VIỆC NẤY

Chắc hẳn ai cũng từng nghe câu: “Người nào việc nấy”. Tôi cũng nhất trí như vậy.

Khi tôi lên năm, gia đình tôi đi tắm biển với nhà hàng xóm. Đang chơi, đột nhiên tôi ngước lên và thấy Willy bạn tôi đạng chới với dưới nước. Cậu ta té vào một chỗ trũng và chìm vì không biết bơi. Tôi kêu la ầm ĩ mới được một anh thanh niên nghe thấy và anh liền nhảy xuống nước cứu Willy.

Sau tai nạn xém chết đó, cả hai gia đình quyết định đã đến lúc bọn trẻ trong nhà phải học bơi. Mới tí tuổi đầu tôi đã phải đến hồ bơi công cộng để học bơi, tôi ghét lắm. Xuống hồ chẳng bao lâu là tôi leo lên và trốn vào phòng bảo vệ, khiếp đảm với những lời la mắng vì tôi chẳng thể nào bơi đúng kiểu được. Từ đó trở đi, tôi ghét cay ghét đắng mùi clo khử trùng ở hồ bơi.

Trái lại, Willy bơi giỏi như cá và sớm tham dự cuộc thi bơi ở Hawaii. Ở trường trung học, cậu còn đi thi đấu giải vô địch bơi lội cấp bang. Mặc dù cậu không giành được chiến thắng, câu chuyện cho thấy cậu đã chuyển tai nạn xém chết đó thành nỗi đam mê của mình. Trái lại dù gia đình tôi buộc tôi phải đi học bơi, nhưng tôi rất ghét hồ bơi và không bao giờ bơi cho ra hồn được.

Khi tôi học ở New York, chúng tôi phải thi môn bơi lội. Mặc dù đã từng đâm xiên cá, lặn với bình dưỡng khí và lướt sóng vèo vèo nhưng tôi vẫn thi rớt vì không bơi đúng kiểu. Tôi nhớ mình đã viết thư về nhà và cố giải thích với đám bạn là tôi đang học bơi vì đã thi rớt môn này. Cũng mừng là cuối cùng tôi học được cách bơi chó và bơi tự do trong hồ. Cho đến nay tôi đã bơi được với kiểu kết hợp giữa bơi ếch và bơi nghiêng, trông không mấy đẹp đẽ và chẳng có nghĩa lý gì đối với những huấn luyện viên.

Điều đáng nói ở đây là mặc dù tôi không thể bơi đúng kiểu trong hồ bơi, nhưng tôi bơi lội rất thoải mái ở biển, thậm chí lúc biển động. Tôi không phải là tay bơi lội cừ khôi, nhưng tôi vẫn tung tăng bơi lội được ở biển tại quê nhà. Tôi biết có những người bơi rất đúng kiểu trong hồ bơi nhưng lại rúm người lại khi gặp nước xiết, gió to, sóng lớn, biển động. Đúng như câu nói, “người nào việc nấy”.

NHIỀU CÁCH HỌC KHÁC NHAU

Mỗi người có cách học và cách thể hiện bản thân khác nhau. Chúng ta biết mình nên làm điều gì nhưng tốt nhất chúng ta nên làm theo cách mà mình thích làm. Chuyện học hành của con cái bạn cũng vậy.

TÌM RA TÀI NĂNG CỦA CON BẠN BẰNG CÁCH NÀO?

Để tìm ra tài năng của con bạn, trước tiên bạn phải tìm hiểu xem chúng thích học đến mức nào và tại sao chúng học điều đó. Tôi đã học bơi bởi vì tôi muốn lướt sóng. Nếu không vì môn lướt sóng thì tôi đã không quan tâm đến chuyện học bơi, và việc ép uổng tôi học cũng chỉ khiến tôi ghét bơi hơn mà thôi. Điều này cũng tương tự với việc học cách đọc một bản báo cáo tài chính. Tôi học không phải vì muốn thành một kế toán viên mà tôi học chỉ vì tôi muốn làm giàu.

Người bố thông thái của tôi nhận ra rằng tôi không phải là một ngôi sao học thuật, và đó là lý do Người khuyến khích tôi tìm ra cách học riêng của mình. Thay vì ép tôi theo cách học truyền thống, Người khuyên khích tôi “nhảy vào chỗ sâu và bơi vì cuộc đời của tôi.” Người không tàn nhẫn đâu. Người chỉ muốn tôi tìm ra cách học thích hợp nhất.

Nhiều người học theo những cách truyền thống. Họ đến trường, hứng thú với lớp học, và hào hứng theo những bài giảng đã được soạn sẵn. Nhiều người biết rằng cuối bài giảng họ sẽ được một phần thưởng. Họ thích thú với ý nghĩ rằng mình sẽ thi đậu và được một bằng cấp vì sự nỗ lực. Cũng như người bạn Willy của tôi đã học bơi giỏi bởi vì cậu ta thích bơi lội, nhiều người học giỏi ở trường bởi vì họ yêu thích học tập.

Chìa khóa thành công của con người trong cuộc sống là tìm ra cách học tốt nhất và đảm bảo rằng mình đang ở trong một môi trường cho phép mình tiếp tục học theo cách học tốt nhất đó. Vấn đề ở chỗ, việc tìm ra chính xác cách học và tài năng bẩm sinh của chúng ta thường là một quá trình được chăng hay chớ. Nhiều người không biết tài năng của mình là gì. Khi họ ra trường, có việc làm, rồi họ không thể tiếp tục quá trình khám phá bản thân nữa vì lý do tài chính hoặc gia đình.