Tối hôm đó, thím Mathilda kể lại với chú Titus về nhà khoa học đã đến từ sương mù rồi chết trong kho bãi đồ linh tinh. Thím nói rất ít về Hội Spicer, nhưng khi Hannibal đề cập đến chỗ đó, thím nhanh chóng chuyển sang đề tài khác. Ý nghĩ về thí nghiệm di truyền rõ ràng làm thím lo sợ. Nhưng thím không được cơ may quên đi hẳn Hội Spicer, bởi vì khi những ngày xuân trời xám xịt lạnh lẽo trôi qua, cơ quan nghiên cứu khoa học lại được lên báo rất thường xuyên.

Thứ nhất là những bài tường thuật về cái chết của tiến sĩ Karl Birkensteen. Đúng như bác sĩ ở bệnh viện đã nghĩ, Birkensteen chết vì chứng đột quị. Có những bài vắn tắt về công trình nghiên cứu di truyền học của ông, rồi bài báo kết luận với thông tin rằng thi thể tiến sĩ sẽ được chở lên miền Đông để chôn cất.

Chưa đầy một tuần sau, Hội Spicer lại dính đến một phát hiện sửng sốt. Dân làm báo lại đổ xô đến thành phố nhỏ Citrus Grove để tường thuật về sự kiện. Một nhà khảo cổ học tên là James Brandon, một khoa học gia sống thường trực tại hội để làm việc, đã phát hiện xương của một sinh thể tiền sử trong một hang động ngoại ô thành phố.

– Một vụ bí ẩn tuyệt vời! Hannibal thốt lên.

Đang là buổi chiều tháng Năm. Hannibal, Bob và Peter đang ở trong xe lán cũ là bộ tham mưu của nhóm thám tử được thành lập cũng khá lâu rồi. Hannibal trải tờ báo trên bàn. Bob Andy sắp xếp lại hồ sơ, còn Peter Crench đang lau chùi thiết bị trong phòng thí nghiệm nhỏ xíu do ba bạn tự trang bị.

Peter nhìn lên.

– Bí ẩn gì? Peter hỏi.

– Con người tiền sử ở Citrus Crove, Hannibal trả lời. Có phải là người thật không? cổ xưa bao nhiêu năm? James Brandon, nhà khảo cổ học đã tìm thấy nó, gọi nó là thuộc họ người. Có thể có nghĩa là người, hoặc có thể có nghĩa là một động vật giống người. Có phải là tiền nhân, hay cái gì đó khác không?

– James Brandon sẽ lên truyền hình chiều nay, Bob nói.

Mình nghe mấy đứa bạn nói về chuyện này khi ăn sáng. James Brandon sẽ là khách mời của Chương trình Bob Engel, đúng năm giờ chiều.

Peter lau mặt quầy phòng thí nghiệm.

– Muốn xem hả? Peter hỏi.

– Tất nhiên là rất muốn xem, Hannibal trả lời.

Có một truyền hình trắng đen nhỏ trên kệ sách gần bàn của Hannibal. Chú Titus đã mua được trong một chuyến thu gom hàng. Truyền hình không còn xem được nữa khi về đến kho bãi đồ linh tinh. Nhưng Hannibal sửa chữa các thứ rất khéo léo, rồi lắp tại bộ tham mưu. Truyền hình đang sáng lên. Ba Thám Tử Trẻ nhìn thấy Bob Engel, người dẫn chương trình, mỉm cười.

– Vị khách đầu tiên hôm nay của ta là tiến sĩ James Brandon, Engel nói. Người đã tìm thấy hài cốt hóa thạch của một người tiền sử trong một hang động ngay tại miền nam Californie.

Camera thụt lùi, và ba thám tử thấy một người đàn ông cao và vạm vỡ với mái tóc vàng cắt sát. Gần ông là một người đàn ông thấp hơn, bụng phệ mặc áo sơmi cao bồi, đeo thắt lưng bản rộng với khóa trang trí, và đi ủng cao gót.

– Hôm nay đi cùng tiến sĩ James Brandon có ông Newt MacFee. Ông MacFee là thương gia tại Citrus Grove, và ông là chủ khu đất nơi người tiền sử được tìm thấy.

– Chí phải! người đàn ông mập nói. Chính MacFee đấy: Mac giống như mắc tiền quá. Còn Fee là phí, tức những gì quý vị phải trả. Xin đừng quên cái tên này, bởi vì từ nay, quý vị sẽ được nghe đến cái tên ấy rất nhiều.

Bob Engel mỉm cười gượng, rồi chuyển sự chú ý sang vị khách kia.

– Thôi, bây giờ xin tiến sĩ Brandon kể lại cho quý khán giả nghe vắn tắt, về việc phát hiện hóa thạch?

Người đàn ông tóc vàng ngồi thẳng hơn trên ghế.

– Tôi tìm thấy hài cốt hóa thạch do sự tình cờ thuần túy, – ông nói. Cách đây khoảng một tuần, tôi ra ngoài đi dạo, ngay sau khi trời mưa tạnh, và tôi để ý có một chỗ lở đất nhỏ trên ngọn đồi phía trên bãi cỏ của Newt MacFee. Một phần dốc đã trượt đi mất, và có lỗ hở bên hông đồi. Khi đến gần hơn, tôi nhìn thấy một cái hang, với cái sọ bên trong. Sọ gần như bị chôn trong lớp bùn dưới nền hang. Thoạt đầu tôi không biết tôi đang có gì trước mắt nên…

– Anh bạn ơi, anh không có gì cả, người đàn ông ngồi cạnh James Brandon ngắt lời. Tôi mới là người có nó đây!

James Brandon làm như không nghe gì cả.

– Tôi trở về nhà Hội Spicer kiếm đèn pin, tiến sĩ nói tiếp.

– Rồi khi ông ấy trở ra cánh đồng của tôi, thì tôi đang chờ với một cây súng, MacFee nói. Cứ thử đi qua đất nhà tôi, sẽ biết!

James Brandon hít thở thật sâu. Tiến sĩ có vẻ như khó tự kiềm chế.

– Tôi trình bày về những gì đã nhìn thấy, tiến sĩ nói. Chúng tôi nhìn kỹ hơn, và tôi biết chắc đó là cái sọ!

– Một cái sọ rất cổ xưa! MacFee kêu lên. Có ở đó cũng mấy ngàn năm rồi.

– Cùng với cái sọ, tiến sĩ James Brandon nói, có phần lớn hài cốt còn lại. Tôi chưa được nghiên cứu, nhưng có rất nhiều điểm giống nhau với các hóa thạch rất cổ xưa được tìm thấy ở châu Phi.

– Thế có phải là người không? Engel hỏi.

Tiến sĩ James Brandon chau mày.

– Làm sao mà nói được chính xác khi nào thì một sinh thể là người? Có các đặc điểm động vật họ người rõ ràng, nhưng ta không thể thừa nhận đó là một người hiện đại. Tôi gần như chắc chắn nó cổ xưa hơn bất kỳ sinh thể họ người nào từng được tìm thấy ở châu Mỹ.

Tiến sĩ James Brandon cúi ra phía trước, giọng nói hăng hái hơn.

– Có một giả thuyết cho rằng người Mỹ Da Đỏ là con cháu của dân săn bắn Mông cổ đã di cư từ Siberie sang Alaska vào thời kỳ băng hà. Đó là cách đây khoảng tám ngàn năm về trước, vào một thời có quá nhiều nước đại dương đóng băng đến nỗi mực nước biển khá thấp. Đáy đại dương ở eo biển giữa Siberie và Alaska trội lên, nên các bộ lạc châu Á chỉ cần đi bộ từ châu này sang châu kia, khi đi theo thú săn sang Tân Thế Giới. Theo giả thuyết này họ đã tản ra và định cư ở nhiều chỗ, có một số cứ đi tiếp cho đến mút Nam Mỹ.

Đó là giả thuyết được thừa nhận, giả thuyết được tìm thấy trong hầu hết các sách giáo khoa. Nhưng thỉnh thoảng người ta lại đột nhiên đưa ra một cách giải thích khác. Một trong những người đột phá ấy cho rằng con người đã sống trên châu lục này rất lâu trước cái thời mà ta giả thiết rằng dân di cư đã băng qua cái cầu đất kia. Thậm chí có vài người hô hào rằng con người ngày nay thật ra có nguồn gốc từ châu Mỹ, sau đó mới di cư sang châu Á và châu Âu.

– Hóa thạch trong hang động ở Citrus Grove có làm cơ sở cho giả thuyết này không? Engel hỏi.

– Tôi chưa trả lời ngay bây giờ, tiến sĩ Brandon nói. Ở thời điểm này tôi không thể chắc bộ xương cổ xưa đến mức nào. Nhưng ta đang có được rất nhiều xương và…

– Đúng ra là tôi có xương chứ, – Newt MacFee xen vào. Cái thằng trong hang động của tôi chắc chắn là người. Chứ còn là gì nữa? Cho nên nếu nó nằm đó hai hay ba triệu năm thì…

– Khoan đã! Brandon kêu lên.

– Chính anh đã nói anh không biết nó cổ xưa bao nhiêu mà! MacFee nhấn mạnh. Chắc phải cổ hơn tám hay mười ngàn năm, anh từng nói mà. Anh đã tin chắc như vậy khi anh nhìn thấy nó lần đầu tiên. Như thế có nghĩa rằng con người đã thật sự ra đời tại châu Mỹ này, và cái người trong hang động tôi có thể ông cố của loài người. Có thể chính cháu chắt của ông ta đi sang châu Á rồi khởi nguồn cho nhân loại bằng cách đó. Có thể vườn Eden không hề nằm chỗ kia, như ta luôn nghĩ. Có thể vườn Eden nằm ở Bakerfield hay Fresno. Có phải hay không?

– Anh đang kết luận quá hấp tấp, Brandon khó chịu đáp. Chờ khi ta có cơ hội nghiên cứu cho đàng hoàng bộ xương đã tìm thấy…

– Sẽ không có nghiên cứu gì cả! MacFee tuyên bố.

Brandon quay qua nhìn MacFee.

– Cái người từng ở trong hang động của tôi suốt, và sẽ tiếp tục ở đó! MacFee nói. Sẽ không có ai mang nó đi, mổ xẻ nó, nhìn nó qua kính hiển vi. Còn nếu anh tưởng dòng người xếp hàng để được vào thủy cung Marineland và Ngọn Núi Thần là dài, thì anh hãy chờ mà xem những hàng người muốn được xem một người tiền sử thật sự!

– Bộ anh định cho triển lãm bộ xương hóa thạch à? Brandon la lên. Anh không được làm thế! Ta chưa biết chắc bộ xương cổ xưa bao nhiêu năm và…

– Bộ xương đã đủ cổ xưa rồi, MacFee thông báo. Những gì ta có được ở đây chính là cái nôi của nền văn minh, và tất cả mọi người đều quan tâm muốn xem!

– Anh thật là dốt nát! Brandon la lên. Anh không hiểu những gì anh đang nói nữa kìa!

– Tôi đang nói rằng đây có thể là con người đầu tiên, MacFee nhìn thẳng vào camera nói. Chính vì vậy mà tôi đã đến dự chương trình truyền hình này. Tôi xin mời mọi người biết rằng tôi đang chuẩn bị sẵn sàng để đón tiếp quan khách thật sớm. Sẽ y như những chỗ kỳ diệu khác ở Californie…

– Đồ ngu! Brandon hét.

Tiến sĩ Brandon cựa quậy trên ghế.

Camera nhanh chóng chạy gần lại sao cho trên màn hình chỉ nhìn thấy được mỗi mình Bob Engel. Có tiếng la hét, rồi tiếng va đập. Sau đó Bob Engel vội vàng nói:

– Chương trình hấp dẫn của ta đến đây là hết. Ơn trời, thời gian đã chấm dứt. Xin quý khán giả ngồi lại để nghe một thông tin quan trọng về chất Nodush đánh bóng bàn ghế gỗ, sau đó ta sẽ gặp lại nhau để…

Peter tắt truyền hình.

– Úi chà! Peter kêu. Rắc rối dữ dội lên. Có vẻ như Brandon định vật MacFee xuống đất luôn.

– Mình cũng không thích nổi tay MacFee, Hannibal nói, mà nếu hắn không để cho Brandon lấy bộ xương đi…

– Hắn có quyền cản Brandon không? Bob hỏi.

– Mình nghĩ là có quyền, nếu hang động là sở hữu của hắn. Đúng là một tình huống khó xử đối với một nhà khảo cổ học: tìm thấy một vật rất hấp dẫn nhưng không thể nghiên cứu đánh giá được! Mà chắc chắn đã có lộn xộn giữa hai người ngay từ đầu, nếu như MacFee đã chạy đi lấy súng khi thấy Brandon ở hang động. Tình thế rất xấu! Mà Brandon cũng không vừa gì. Loại tình huống như thế có thể kết thúc thành… thành…

– Đổ máu hả? Peter nói.

– Đúng. Đúng vậy, có thể kết thúc thành một vụ đổ máu!