Một công ty cũng giống như một cơ thể sinh học, có thời khắc được sinh ra, trưởng thành qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau, có giai đoạn trưởng thành và giai đoạn cuối đời. Các công ty đều có tuổi thọ; nếu quá khứ là giai đoạn mở đầu cho tương lai thì 40 năm sau sẽ có khoảng 2/3 trong số 500 công ty sẽ không còn tồn tại nữa.

Chỉ có những công ty lão luyện là có thể còn sống sót. Do đó, những yếu tố tạo nên một công ty hoạt động hiệu quả, như chúng ta đã tìm hiểu, phải có một liều thuốc năng lực cảm xúc vừa đủ.

Năng lực cảm xúc có thể là một liều thuốc tiêm chủng để giữ gìn sức khoẻ và kích thích tăng trưởng. Nếu một công ty cũng có những năng lực này, bắt nguồn từ sự tự nhận thức và tự điều chỉnh, động cơ thúc đẩy và thấu cảm, các kỹ năng lãnh đạo và giao tiếp mở, thì nó sẽ tồn tại được lâu hơn bất kể tương lai phía trước nó có là gì đi chăng nữa.

Khi có những thay đổi trong kinh doanh thì cũng cần có những đặc điểm cần thay đổi để tồn tại, làm cho mình trội hơn. Mọi sự chuyển biến đó càng làm giá trị năng lực cảm xúc tăng lên. Sức ép cạnh tranh ngày càng quyết liệt làm tăng thêm giá trị cho những người có động cơ thúc đẩy rõ rệt, những người thể hiện được sự chủ động, sáng tạo, người có sự phát triển nội lực vượt trội hơn chính bản thân họ và những người có thể thực hiện những cú lội ngược dòng một cách dễ dàng. Sức ép chưa từng có này cần thiết để đáp ứng tốt đòi hỏi của các loại khách hàng và để làm việc một cách trôi chảy và sáng tạo cùng với một tập thể con người đa dạng hơn khiến cho năng lực thấu cảm càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Đồng thời, sự tan chảy của các hình thức tổ chức cũ theo kiểu sơ đồ dây có sự phân tầng thành kiểu hình tròn mạng cùng với sự xuất hiện của các nhóm làm việc, đã làm tăng tầm quan trọng của các kỹ năng con người truyền thống chẳng hạn như: xây dựng các mối quan hệ ràng buộc, tầm ảnh hưởng và quan hệ cộng tác.

Tiếp theo, sẽ có một thách thức về khả năng lãnh đạo: Những năng lực cần thiết đối với các nhà lãnh đạo trong thế kỷ mới sẽ có sự khác biệt hoàn toàn so với những năng lực lãnh đạo hiện nay. Những năng lực như khả năng thay đổi chất xúc tác, sự thích nghi, tính đa dạng của đòn bẩy và khả năng làm việc nhóm vốn không hề tồn tại một thập kỷ trước đây thì nay chúng lại có ý nghĩa quan trọng hơn mỗi ngày.

Con cháu của chúng ta và công việc trong tương lai

Bằng cách nào chúng ta có thể giáo dục hiệu quả nhất cho thế hệ trẻ về thế giới việc làm mới? Đối với con cháu chúng ta, công việc giáo dục này phải gồm cả việc dạy cho chúng hiểu biết về cảm xúc; còn đối với những người đã và đang đi làm thì đây lại là sự nuôi dưỡng năng lực cảm xúc. Tất nhiên, tất cả điều này đòi hỏi phải xem xét cẩn thận khái niệm “những vấn đề thiết yếu” trong nền giáo dục: Ngày nay, năng lực cảm xúc trở nên quan trọng đối với tương lai của con cháu chúng ta không kém gì trình độ học vấn chuẩn.

Các bậc cha mẹ trên khắp thế giới đang dành nhiều thời gian để quan tâm đến việc chuẩn bị tốt hơn cho cuộc sống hơn là quan tâm đến các môn học được đưa vào giảng dạy ở nhà trường truyền thống. Hiệp hội Nghiên cứu cảm xúc và xã hội tại trường Đại học Illinois, thuộc bang Chicago, đưa ra báo cáo cho biết, hiện nay có hơn 150 chương trình học tập cảm xúc đang được hàng nghìn trường học ở Mỹ sử dụng. Tương tự như vậy, cũng có nhiều chương trình học về cảm xúc đang được giảng dạy trong các nhà trường ở khắp nơi trên thế giới – châu Á, châu Âu, Trung Đông, châu Mỹ, Australia.

Có lẽ cách tiếp cận khôn ngoan nhất cho vấn đề là đi tìm hiểu các hiệp hội tiên phong thuộc các chính quyền địa phương, các trường học và các cơ sở kinh doanh, nhằm mục tiêu thúc đẩy mức độ năng lực cảm xúc chung trong cộng đồng. Ví dụ, bang Rhode Island đã khởi xướng một sáng kiến nhằm thúc đẩy năng lực cảm xúc ngay tại các trường học, nhà tù, bệnh viện, các phòng khám sức khoẻ và các chương trình tái đào tạo nghề.

Các công ty có tầm nhìn xa đều nhận thấy rằng họ cũng có quyền lợi khi các nhà trường giáo dục tốt cho các công nhân tương lai của họ. Tôi có thể mường tượng ra rằng các hiệp hội công ty đang khuyến khích các chương trình học cảm xúc như là một cử chỉ thiện chí và một sự đầu tư thiết thực. Nếu các nhà trường không thể giúp học sinh của mình lĩnh hội được những nguyên tắc cơ bản của con người đó thì về sau các công ty sẽ phải bổ sung khi các sinh viên đó trở thành nhân viên của họ. Sự tập trung có dự tính vào việc giúp đỡ các trương học giảng dạy các năng lực này có thể giúp cải thiện sự văn minh trong cuộc sống cộng đồng của chúng ta và triển vọng kinh tế.

Công ty trong tương lai: Một tổ chức thực sự

Thành quả của năng lực cảm xúc chỉ có thể phát huy khi các công ty ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào tài năng và sức sáng tạo của các công nhân, những người có vai trò là tác nhân độc lập. Thậm chí, 77% “công nhân có kiến thức” của Mỹ còn nói rằng giờ đây họ có quyền tự quyết công việc của mình chứ không phải chịu sự điều hành của người khác.

Sự phổ biến rộng rãi công nghệ liên lạc từ xa đang đẩy nhanh hơn xu hướng này. Sự tự quản chỉ có thể có hiệu quả khi nó song hành cùng sự tự chủ, lòng tin và sự tận tâm. Còn khi mọi người làm việc ít hơn “cho công ty” và làm nhiều hơn cho chính mình thì năng lực cảm xúc sẽ trở nên cần thiết để duy trì các mối quan hệ vô cùng quan trọng đối với sự tồn tại của các công nhân.

Phương thức này đã từng là ví dụ điển hình của ngành công nghiệp giải trí, khi các công ty giả tạo kết hợp thành một nhóm trong suốt thời gian thực hiện một dự án, rồi sau đó lại tan rã. Điều này, theo nhiều ý kiến, sẽ là một phương thức chuẩn cho công việc trong tương lai.

Những nhóm làm việc thực sự như vậy có thể trở nên đặc biệt linh hoạt vì họ được

lãnh đạo bởi bất kể người nào có đủ các tố chất và kỹ năng cần thiết, chứ không phải do một người có chức danh “giám đốc”. Các nhóm làm việc theo các dự án không theo thể thức và các nhóm làm việc đặc biệt đang xuất hiện ngày càng nhiều trong các công ty; các công ty khác thì đang tạo ra nguồn lực tiềm tàng cho những nhóm làm việc như vậy thông qua việc kết nối mọi người lại với nhau để cùng nói chuyện và chia sẻ thông tin và ý tưởng.

Câu hỏi cho tất cả chúng ta là liệu thế giới việc làm mới có trở nên ngày càng khốc liệt, với sức ép về việc làm hết sức gay gắt và sự lĩnh hội đang cướp đi của chúng ta cả cảm giác an toàn lẫn một vị trí trong cuộc sống của chúng ta, thậm chí chỉ là những niềm vui đơn giản – hay thậm chí với một bộ mặt của giai đoạn thực tế mới mẻ này, liệu chúng ta có thể tìm thấy những cách thức làm việc hứng thú, phát huy hết năng lực và thúc đẩy sự phát triển của chúng ta hay không.

Điểm mấu chốt

Điều đáng mừng là năng lực cảm xúc có thể học được. Xét ở góc độ cá nhân, chúng ta có thể bổ sung những kỹ năng này vào hành trang sống của mình. Đối với mọi loại hình công ty, người ta có thể ước định và cải thiện những năng lực xúc cảm.

Ở cấp độ cá nhân, chúng ta có thể xác định, ước định và nâng cao được các phẩm chất của năng lực cảm xúc. Ở cấp độ nhóm, nó điều chỉnh tốt các động lực liên kết cá nhân khiến cho các nhóm làm việc trở nên chuyên nghiệp hơn. Ở cấp độ công ty, nó giúp phân cấp để từ đó năng lực cảm xúc trở thành một ưu tiên – xét tới các thuật ngữ cụ thể như: thuê, đào tạo và phát triển, đánh giá hoạt động và xúc tiến.

Chắc chắn rằng năng lực cảm xúc không phải là một viên thuốc thần kỳ, một sự đảm bảo cho thị trường cổ phiếu hay có lợi cho sức khoẻ. Môi trường của một công ty phức tạp, dễ thay đổi một cách kỳ lạ và không một sự thay đổi hay can thiệp đơn lẻ nào có thể giải quyết được mọi vấn đề. Tuy nhiên, như đã nói, “điều này hoàn toàn phụ thuộc vào con người” và con người cố tình bị phớt lờ thì sẽ không có gì có thể làm tốt được. Trong nhiều năm tới, những công ty có sự cộng tác tốt nhất của những người làm việc trong nó sẽ có một sức mạnh cạnh tranh tốt và lúc đó, năng lực cạnh tranh sẽ trở nên vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên, không kể đến năng lực cảm xúc của các công ty mà chúng ta làm việc trong đó, việc có được những năng lực này mang lại cho chúng ta một cách thức để tồn tại cùng với sự minh mẫn và nhân tính của con người chúng ta, bất kể chúng ta làm việc trong môi trường nào. Khi môi trường công việc thay đổi, những năng lực con người đó có thể giúp chúng ta không chỉ hoàn thiện mà còn nuôi dưỡng năng lực này vì niềm vui thích, thậm chí vì sự hứng thú trong công việc của chúng ta.