Trong giờ thiền sáng hôm sau, tất cả những ý nghĩ đáng ghét cũ mèm cay độc của tôi lại xuất hiện. Tôi bắt đầu nghĩ về chúng như những người tiếp thị từ xa phiền phức, cứ gọi vào những lúc không thích hợp nhất. Suy cho cùng, điều tôi sợ khi thiền là nhận ra tâm thức mình thực ra không phải là một nơi thú vị gì lắm. Trong thực tế tôi thật sự chỉ nghĩ về mình, và tất cả những đớn đau trong hôn nhân của mình, và tất cả những lỗi lầm mình phạm phải, và tất cả những sai lầm chồng tôi đã mắc phải, và rồi (từ đề tài u ám không có đường lui này) tôi bắt đầu nghiền ngẫm về David…

Chuyện này đang trở nên rối tinh lên, rất thật lòng mà nói. Ý tôi là – giờ tôi đang ở nơi tìm kiếm thiêng liêng này trong lòng Ấn Độ, và tôi chỉ có thể nghĩ đến mỗi bạn trai cũ của mình thôi sao? Tôi là ai vậy, đang học lớp tám ư?

Và rồi tôi nhớ một câu chuyện mà cô bạn – nhà tâm lý học – Deborah của mình đã từng kể. Hồi thập niên 1980, thành phố Philadelphia hỏi cô có thể tình nguyện tư vấn tâm lý cho một nhóm người tị nạn Campuchia không – thuyền nhân – những người vừa đến thành phố. Deborah là một nhà tâm lý học hiếm có, nhưng cô đã thoái chí khủng khiếp với nhiệm vụ này. Những người Campuchia này đã chịu đựng những điều tồi tệ nhất mà con người có thể bắt nhau phải chịu – diệt chủng, cưỡng hiếp, tra tấn, đói, người thân bị giết ngay trước mắt, rồi những năm dài trong trại tị nạn và những chuyến đi nguy hiểm bằng thuyền đến phương Tây mà trên đó người ta chết và xác chết làm thức ăn cho cá mập – Deborah có thể giúp đỡ những người này sao đây? Cô có thể khả dĩ thông cảm nỗi đau của họ thế nào đây?

“Nhưng bồ có biết,” Deborah kể lại cho tôi, “tất cả những người này muốn nói về điều gì khi họ có thể gặp một người tư vấn không?”

Tất cả chỉ có thế này: tôi đã gặp anh chàng này ở trại tị nạn, và chúng tôi phải lòng nhau. Tôi nghĩ anh ta thật lòng yêu tôi, nhưng rồi chúng tôi phải tách ra ở những thuyền khác nhau, và anh ấy thân thiết với em họ tôi. Giờ thì anh đã cưới cô ấy, nhưng anh nói anh thật sự yêu tôi, và anh cứ gọi cho tôi, và tôi biết tôi nên bảo anh đi đi, nhưng tôi vẫn yêu anh ấy và không thể thôi nghĩ về anh ấy. Và tôi không biết phải làm gì…

Chúng ta giống như vậy. Một cách tập thể, như một giống loài, đây là tâm cảnh của chúng ta. Một lần tôi gặp một bà già đã gần một trăm tuổi, bà bảo tôi, “Chỉ có hai câu hỏi loài người vẫn luôn phân tranh trong suốt lịch sử. Anh yêu tôi chừng nào? Và Ai có quyền? Mọi thứ còn lại thì cách nào đó có thể xoay xở được. Nhưng hai câu hỏi về tình yêu và kiểm soát này làm hư hỏng tất cả chúng ta, ngáng chân ta và gây ra chiến tranh, tai họa và đau khổ. Và cả hai câu hỏi này, không may lại là (hay có lẽ rõ ràng là) cái tôi đang đối phó tại Ashram này. Khi tôi ngồi trong tĩnh lặng và quán sát tâm trí mình, chỉ những câu hỏi về ham muốn và kiểm soát hiện lên khuấy động tôi, và sự khuấy động này là cái ngăn tôi tiến về phía trước.

Sáng hôm đó, sau chừng một giờ suy nghĩ khổ sở, khi cố đi sâu trở lại vào trạng thái thiền định, tôi mang theo một ý tưởng mới: cảm thông. Toi hỏi tim mình có thể vui lòng phả vào tâm hồn tôi một cái nhìn rộng lượng hơn về hoạt động của tâm thức tôi không. Thay vì nghĩ rằng tôi là một kẻ thất bại, có lẽ tôi nên chấp nhận mình chỉ là một con người – mà còn là một người bình thường nữa? Các tư tưởng ùa đến như thường lệ – được thôi, đành vậy – và rồi những cảm xúc đi kèm cũng trỗi dậy. Tôi bắt đầu cảm thấy thất vọng và đầy phán xét về bản thân, cô đơn và giận dữ. Nhưng rồi một lời đáp mạnh mẽ sôi lên từ đâu đó trong những hang lớn sâu thẳm nhất trong tim tôi, và tôi tự nhủ, “Ta sẽ không đánh giá mi vì những ý nghĩ này.”

Tâm trí tôi cố phản đối, nói rằng, “Ừ, nhưng cô là một kẻ thất bại như thế, cô là một kẻ bại trận như thế, cô sẽ không bao giờ lên đến được đâu cả…”

Nhưng đột nhiên như thể có một con sư tử đang rống từ trong ngực tôi, cuốn phăng tất cả những lời quyến dụ này ra. Một giọng gầm vang trong tôi chẳng giống bất cứ thứ gì tôi đã từng nghe thấy trước đây. Bên trong tôi nó âm vang, dai dẳng đến nỗi tôi thực sự phải mím chặt môi vì sợ rằng nếu mình mở miệng và để âm thanh này thoát ra ngoài, nó có thể sẽ làm rung chuyển nền móng của những tòa nhà xa đến tận cả Detroit.

Và đây là điều nó gầm:

MI KHÔNG HÌNH DUNG ĐƯỢC TÌNH YÊU CỦA TA MẠNH MẼ DƯỜNG NÀO ĐÂU!!!!!!

Những ý nghĩ huyên thuyên, tiêu cực trong trí tôi tan tác trong luồng gió của lời nói này như chim chóc, thỏ lớn và linh dương – chúng cong đuôi chạy ra khỏi nơi đó, kinh hoàng. Tiếp theo là tĩnh lặng. Một sự yên lặng đáng sợ, rung động và mãnh liệt. Con sư tử trong hoang mạc tim tôi quan sát vương quốc yên tĩnh mới mẻ này một cách hài lòng. Y liếm hai bên sườn to lớn của mình một lượt, nhắm đôi mắt vàng của y và trở lại giấc ngủ.

Và rồi, trong cái yên lặng cao vời đó, cuối cùng – tôi bắt đầu thiền về (và với) Thượng Đế.