– Nằm xuống đi! – Robert Jordan thì thầm với Angustin, đoạn quay đầu ra dấu, và bảo Anselmo cúi xuống. Anselmo đang bước tới, vai mang một cây tùng trông giống như một cây giáng sinh. Chàng trông thấy lão già đặt cây tùng sau một tảng đá và biến mất trong các mô đá, đoạn Robert Jordan bắt đầu quan sát khoảng không trống trải trước mặt theo hướng của cánh rừng. Chàng không thấy gì, nghe gì, nhưng chàng cảm thấy tim mình đập mạnh. Đoạn chàng nghe tiếng đá chạm vào nhau, và tiếng một hòn sỏi lăn xuống. Chàng quay đầu sang phía tay phải và ngước mắt nhìn lên, chàng trông thấy khẩu súng của Primitivo giơ lên và hạ xuống bốn lần theo chiều ngang. Tiếp theo chàng chỉ còn trông thấy một vùng trắng xóa trước mặt với dấu chân chạy vòng quanh do con ngựa xám để lại, và thấp hơn ở phía dưới là bìa rừng.

– Kỵ binh. – Chàng nói thật khẽ với Angustin.

Angustin nhìn chàng, hai má lõm, âm u như dãn rộng ra trong một nụ cười. Robert Jordan để ý thấy hắn đổ mồ hôi hột. Chàng đưa tay đặt lên vai hắn. Trong lúc đó, họ thấy bốn tên kỵ binh ra khỏi khu rừng và Robert Jordan cảm thấy những bắp thịt trên lưng Angustin căng ra dưới bàn tay của chàng.

Một tên kỵ binh dẫn đầu, ba tên khác cho ngựa đi nước kiệu ở phía sau. Tên dẫn đầu đang theo dấu chân con ngựa xám. Hắn ngồi trên lưng ngựa, hai mắt chăm chăm nhìn xuống đất. Ba tên khác cưỡi ngựa đi theo hình cánh quạt xuyên qua cánh rừng. Tất cả đều sẵn sàng trong thế thủ. Robert Jordan nghe tim đập mạnh, sát vào mặt đất phủ đầy tuyết nơi chàng đang nằm dài, hai khuỷu tay dang rộng, và chàng nhìn mấy tên kỵ binh qua lỗ nhắm của khẩu súng máy.

Tên dẫn đầu đi theo dấu vết để lại cho tới nơi Pablo loanh quanh, và hắn dừng lại ở đó. Những tên khác cũng đến bên hắn và dừng lại.

Robert Jordan trông thấy bọn chúng rõ mồn một ở phía trên nòng thép xanh của khẩu súng máy. Chàng phân biệt được những khuôn mặt, những lưỡi kiếm thòng xuống đất, những cạnh sườn ngựa rịn mồ hôi, những chiếc áo choàng ka ki hình nón và những chiếc mũ đội trệch xuống. Tên dẫn đầu thúc ngựa đi về phía khoảng hở giữa những tảng đá, nơi đặt khẩu súng máy, và Robert Jordan trông thấy khuôn mặt non choẹt của hắn sạm đi vì nắng và gió, hai mắt gần tiếp giáp nhau, mũi quặm, chiếc cằm dài sọc và vểnh ra.

Tới đây, ức con ngựa đã ở ngay trước mặt Robert Jordan, đầu nó ngước cao, bá súng tiểu liên nhô ra khỏi bao, ở bên phải yên ngựa, tên dẫn đầu phác một cử chỉ về phía khoảng trống nơi đặt khẩu súng.

Robert Jordan ấn sâu hai khuỷu tay vào mặt đất và nhìn dọc theo nòng súng, bốn tên kỵ mà dừng lại trên tuyết! Ba tên trong bọn chúng đã rút súng ra khỏi bao. Hai cầm súng ngang yên ngựa. Còn tên kia ghìm súng bên tay phải, bá súng tì vào hông.

Chàng nghĩ, ít khi nào được thấy chúng gần gũi như thế này. Thông thường người ta chỉ thấy chúng từ đàng xa trông như những con người thu nhỏ lại và người ta chỉ việc bắn tới đó. Hoặc giả chúng đang chạy và làm náo loạn cả lên, lúc đó ta sẽ bắn xuống dốc đồi hoặc chận ngang một con đường, hoặc nhắm các cửa sổ, trong trường hợp khác nữa, người ta trông thấy chúng từ xa, đang diễn hành trên một con đường. Chỉ lúc đánh xe lửa ta mới thấy chúng như vậy. Đó là trường hợp của chúng hiện giờ và với bốn khẩu súng như vậy, người ta có thể làm chúng thất tán như không. Nhìn qua lỗ nhắm, với khoảng cách đó, chúng có lẽ cao lớn gấp đôi. Mày, chàng nghĩ thầm vừa nhìn qua lỗ nhắm đỉnh đầu ruồi nhắm trúng ngực tên dẫn đầu lệch sang bên phải của chiếc huy hiệu màu đỏ tía, chói chang dưới ánh sáng của buổi mai hắt lên chiếc áo choàng ka ki. Mày, chàng nghĩ thầm, và ấn mấy ngón tay sát vào vành che cò súng. Mày, chàng lại nghĩ, như thế là mày đi đời giữa tuổi xuân xanh. Và mày, chàng nghĩ, và mày. Nhưng không nên để việc đó xảy ra. Không nên.

Chàng nghe bên cạnh mình, Angustin đang sắp sửa cất tiếng ho. Chàng cảm thấy hắn đang cố nén lại, nín thở và nuốt ực trở vào. Đoạn, chàng nhìn dọc theo nòng súng có màu xanh bóng, xuyên qua chùm lá, mấy ngón tay vẫn tì sát vào vành che cò súng, chàng trông thấy tên dẫn đầu quay ngựa đi và tiến về phía cánh rừng nơi có dấu Pablo để lại. Tất cả bốn tên đều thúc ngựa vào rừng và Angustin nói nho nhỏ: “Cabrones” 1.

Robert Jordan nhìn ra sau, về phía những tảng đá nơi Anselmo đặt thân cây xuống.

Tên du mục đang tiến tới giữa những tảng đá tay xách hai túi yên ngựa, khẩu súng trên lưng. Robert Jordan ra dấu cho hắn cúi thấp xuống và tên du mục biến mất.

– Mình có thể hạ chúng cả bốn thằng. – Angustin nói nho nhỏ. Hắn toát mồ hôi khắp mình mẩy.

– Đúng – Robert Jordan thì thầm – Nhưng ai biết chuyện gì sẽ xảy ra nếu có tiếng súng?

Lúc đó, chàng nghe một hòn sỏi khác lăn xuống và vụt đảo mắt nhìn quanh. Nhưng tên du mục và Anselmo đã khuất dạng. Chàng nhìn xuống chiếc đồng hồ tay của mình, đoạn nhìn lên khoảng không và trông thấy Primitivo đang cầm súng đưa lên đưa xuống liên tiếp nhiều lượt. Chàng nghĩ, Pablo có trước bốn mươi lăm phút, và sau đó chàng nghe tiếng một đội kỵ binh đang tới gần.

– No te apures – Chàng thì thầm với Angustin – Đừng sợ, chúng sẽ đi qua như các tên kia.

Chúng xuất hiện, cưỡi ngựa theo nước kiệu dọc bìa rừng, đi thành hàng đôi, tất cả lên tới hai chục tên, trang bị vũ khí và mặc quân phục như những tên khi nãy, kiếm thòng xuống đất, súng nhô ra khỏi bao, và chúng đi sâu vào rừng như những tên trước.

– Tu ues – Robert Jordan nói với Angustin – Thấy chưa?

– Đông quá. – Angustin nói.

– Nếu khi nãy mình hạ mấy tên kia là đụng độ với bọn này rồi. – Robert nói thật nhỏ. Tim chàng đã trở lại nhịp bình thường, chiếc áo sơ-mi của chàng ướt đẫm vì tuyết tan. Chàng nghe một cảm giác trống trải trong lồng ngực.

Mặt trời chiếu sáng trên tuyết đã bắt đầu tan thật nhanh chóng. Chàng trông thấy tuyết lõm xuống quanh mấy thân cây và trước nòng đại liên, dưới mắt chàng, mặt tuyết ẩm ướt đang tan dần dưới sức nóng của mặt trời và hơi ấm từ đất xông lên.

Robert Jordan ngước mắt nhìn về phía trạm canh của Primitivo và trông thấy hắn ra dấu: “Không có gì”, bằng cách chấp hai bàn tay úp xuống.

Đầu Anselmo hiện ra trên một tảng đá và Robert Jordan ra dấu cho lão tới gần. Lão già lướt đi từ tảng núi đá này tới tảng núi đá khác, vừa đi vừa bò sát mặt đất đến bên khẩu súng máy.

– Nhiều quá – Lão nói – Nhiều quá.

– Không cần cây – Robert Jordan nói với lão – Thôi đừng hoài công tạo thêm những cảnh rừng ở đây nữa.

Anselmo và Angustin cùng mỉm cười.

– Ngụy trang đã có kết quả và bây giờ cắm cây ở đây có lẽ sẽ nguy hiểm bởi chúng có thể trở lại và có thể chúng không ngu đâu.

Chàng thấy cần nói, một dấu hiệu quen thuộc của chàng mỗi khi trải qua một cơn nguy hiểm trọng đại. Luôn luôn chàng có thể đo lường mức độ trầm trọng của công việc bằng ước muốn lên tiếng, phát biểu đến với chàng sau đó.

– Ngụy trang khéo chớ hả? – Chàng nói.

– Ừ – Angustin nói – Khéo lắm. Tổ cha bọn phát xít. Mình đã có thể hạ bốn tên. Đồng chí thấy không? – Hắn hỏi Anselmo.

– Thấy.

– Còn đồng chí, – Robert Jordan bảo Anselmo – đồng chí phải đến trạm canh hôm qua hoặc một trạm canh nào khác để quan sát con đường và báo cáo cho tôi biết tất cả những gì xảy ra ở đó như hôm qua vậy. Hơi trễ rồi đó. Hãy ở đó cho tới đêm. Sau đó hãy trở về và có người khác tới thế.

– Nhưng tôi sẽ để lại dấu vết thì sao?

– Hãy lên đó ngay khi tuyết tan đi hết. Con đường sẽ trở nên lầy lội. Hãy xem có nhiều dấu xe cam nhông và dấu xe thiết giáp trên những lớp tuyết tan thành bùn hay không. Đó là tất cả những gì chúng tôi có thể nói trước khi đồng chí đến trạm canh để quan sát.

– Đồng chí cho phép chớ? – Lão già hỏi.

– Dĩ nhiên.

– Nếu được phép, có lẽ tốt hơn là tôi nên tới La Granja để thăm dò tin tức đêm rồi và tôi gởi một người nào đó để quan sát theo ý đồng chí muốn. Người đó có thể báo cáo vào tối nay, hoặc tôi có thể trở lại La Granja để nhận báo cáo.

– Đồng chí không sợ gặp kỵ binh à?

– Khi tuyết tan thì không sợ.

– Ở La Granja có ai làm việc đó không?

– Có. Về việc đó thì có. Một người đàn bà. Có nhiều người đàn bà đáng tin cậy ở La Granja.

– Tôi tin điều đó – Augustin nói – Và có nhiều người rất tốt cho việc khác nữa kia. Đồng chí có muốn tới đó không?

– Hãy để lão già tới đó. Đồng chí biết sử dụng súng máy và ngày chưa hết mà.

– Tôi sẽ đi khi nào tuyết tan – Anselmo nói – Tuyết sẽ tan ngay ấy mà.

– Đồng chí có tin rằng chúng đuổi kịp Pablo không? – Robert Jordan hỏi Angustin.

– Pablo tinh ranh lắm – Angustin nói – Liệu người ta có thể đuổi kịp một con hươu nếu không có chó?

– Có thể. – Robert Jordan nói.

– Với Pablo thì không – Angustin nói – Rõ ràng là hắn chỉ còn là vang bóng một thời. Nhưng không phải tự nhiên mà hắn vẫn còn sống và sống ung dung trên vùng núi này để có thể say sưa chè chén khi có quá nhiều người chết dưới chân tường.

– Hắn tinh quái đến thế à?

– Hơn nữa kìa.

– Nhưng tôi thấy ở đây hắn không sành sỏi với công việc lắm.

– Como que no? Không sành sỏi thì hắn đã chết chiều hôm qua rồi. Tôi có cảm tưởng đồng chí không biết gì về chính trị, ông Inglés ạ, và cả về du kích chiến nữa. Về mặt chính trị ở đây, điều quan trọng bực nhứt là tiếp tục sống. Hãy nhìn xem hôm qua hắn đã giữ gìn mạng sống ra sao. Và hàng tá rác rến của đồng chí và của tôi mà hắn ngốn hết.

Giờ đây Robert Jordan không còn muốn bêu xấu Pablo nữa khi hắn đã lại đứng vào hàng ngũ, và chàng hối hận đã bảo hắn không sành sỏi công việc. Chàng thừa biết Pablo rất tinh ranh, quái quỷ. Pablo đã thấy ngay tức khắc điểm nguy hiểm chứa đựng trong những mệnh lệnh liên quan tới việc phá hủy cây cầu. Hắn lưu ý điều đó chỉ vì hắn không ưa thích gì vụ này, và hắn biết mình đã lầm lẫn khi nói lên điều đó. Đó chính là ước muốn được nói năng tiếp theo những cảm xúc. Chàng nói sang chuyện khác và bảo Anselmo :

– Đồng chí có thể đi La Granja vào ban ngày được không?

– Không ghê gớm gì đâu – Lão già nói – Tôi đâu có đi với giàn quân nhạc đâu mà lo.

– Cũng không với cái chuông đeo ở cổ. – Angustin nói – Cũng không có cờ xí mang theo.

– Định đi cách nào đây?

– Len lỏi trên núi và sau đó đi băng qua rừng.

– Nhưng nếu chúng đón đường thì sao?

– Tôi có giấy tờ.

– Chúng ta có đầy đủ hết, nhưng hãy cố gắng nuốt những giấy tờ nguy hiểm.

Anselmo gật đầu và vỗ vào túi áo.

– Nhiều lần tôi đã nghĩ tới chuyện đó – Lão ta nói – Nhưng tôi không thích nuốt giấy tờ.

– Có lẽ nên để vào đó một ít hột cải – Robert Jordan nói – Trong túi trái, tôi có những giấy tờ của bọn mình. Trong túi phải là giấy tờ phát xít. Như thế đó, trong trường hợp nguy hiểm, khỏi phải lẫn lộn.

Trường hợp nguy hiểm thì đã rõ khi tên trưởng toán thám thính ra hiệu về phía họ, bởi vì tất cả bọn họ đều nói rất nhiều. Quá nhiều, Robert Jordan nghĩ.

– Nhưng mà này Roberto – Angustin nói – Người ta đồn rằng chính phủ ngày một nghiêng về phía hữu, rằng trong vùng Cộng Hòa người ta không gọi nhau bằng đồng chí nữa mà bằng Sénor và Sénora. Đồng chí có thể đánh tráo các túi của đồng chí không?

– Khi họ nghiêng về phía hữu như vậy, tôi sẽ cất giấy tờ của tôi trong túi súng lục, – Robert Jordan nói – và tôi sẽ may nó dính vào đáy quần tôi.

– Hy vọng chúng vẫn nằm trong áo sơ-mi của đồng chí – Angustin nói – Người ta có thể thắng trận giặc này và thất bại trong cuộc cách mạng không?

– Không – Robert Jordan nói – Nếu không thắng được trận giặc này thì không còn cách mạng nữa, không còn cả nền Cộng Hòa, cả đồng chí, cả tôi, cả mọi sự, tất cả chỉ còn là một carajo 2 vĩ đại.

– Thì như tôi đã nói – Anselmo nói – Ta bắt buộc phải thắng trận giặc này.

– Và sau đó bắn bỏ hết bọn vô chánh phủ và bọn cộng sản cùng tất cả bọn canalla 3 kia, trừ những người Cộng Hòa tốt. – Angustin nói.

– Phải thắng trận giặc này và không bắn bỏ ai cả – Anselmo nói – Phải cai trị với sự công bằng và để tất cả mọi người được hưởng những lợi ích tùy theo những công khó mà họ bỏ ra. Và phải giáo hóa những ai đã chống lại ta, để họ hiểu sự lầm lẫn của họ.

– Phải bắn bỏ nhiều người – Angustin nói – Nhiều. Nhiều. Nhiều.

Hắn dùng nắm tay phải đấm vào lòng bày tay trái.

– Tôi hy vọng sẽ không phải giết ai cả. Ngay cả bọn đầu xỏ. Phải cải tạo chúng bằng lao động.

– Tôi biết phải bắt chúng làm công việc gì rồi. – Angustin nói và hắn nhặt lên một nắm tuyết bỏ vào miệng.

– Công việc gì? – Robert Jordan hỏi.

– Hai việc làm cực kỳ hào hứng.

Angustin hãy còn nhấm mút mớ tuyết và nhìn về phía cánh rừng thưa nơi bọn kỵ binh đã đi qua. Đoạn hắn nhổ mớ tuyết tan.

– Vaya 4. Buổi điểm tâm gì lạ lùng – Hắn nói – Cái tên du mục bần tiện đâu rồi kìa!

– Việc gì? – Robert Jordan hỏi – Nói đi, tên xấu mồm.

– Cho nhảy máy bay không dù. – Angustin nói, hai mắt sáng lên – Việc này dành cho những tên ta mến mộ. Còn những tên khác thì đóng đinh trên những cột cao.

– Đồng chí nói nghe đê tiện, gớm ghiếc quá. – Anselmo nói – Không thể nào có được một nền Cộng Hòa như vậy.

– Tôi muốn bơi năm mươi thước trong nồi canh đặc sệt nấu bằng trứng d… của tất cả bọn chúng. – Angustin nói – Khi trông thấy bốn tên kỵ binh kia, tôi đã nghĩ việc hạ chúng, tôi nôn nao như một con ngựa cái bị cột vào một chỗ đang đợi con ngựa giống.

– Nhưng đồng chí biết tại sao ta không hạ chúng rồi chớ? – Robert Jordan ôn tồn nói.

– Biết rồi. Đồng ý. Nhưng tôi thèm hạ chúng như một con ngựa cái đang động đực. Đồng chí không hiểu được nếu không có cảm giác đó.

– Đồng chí đổ mồ hôi khá nhiều – Robert Jordan nói – Tôi tưởng đồng chí sợ chớ.

– Sợ, đúng. Sợ và còn cái khác nữa. Và trên đời này không gì mạnh mẽ hơn cái khác đó.

Đúng như vậy, Robert Jordan nghĩ. Chúng ta làm công việc đó một cách lạnh nhạt. Còn bọn họ thì không bao giờ như vậy cả. Đó chính là thánh lễ của họ, thứ thánh lễ cổ xưa mà họ có trước khi tiếp nhận luồng tôn giáo mới đến từ bên kia Địa Trung Hải, thứ thánh lễ mà bọn họ không đời nào chịu buông bỏ mà chỉ dồn nén và che giấu nó đi để rồi bộc lộ trong chiến tranh và những cuộc tra tấn. Họ thuộc dân tộc vốn đặt niềm tin nơi những cuộc hỏa hình.

Dĩ nhiên là phải giết nhau nhưng với chúng ta thì khác. Còn mày, chàng tự hỏi, mày không hề cảm nghiệm điều đó à? Mày không hề cảm nghiệm điều đó trong vùng Sierra? Usera? Và trọn khoảng thời gian ở Estramadure nữa? Qué va, chàng tự nhủ. Trong mỗi vụ đánh xe lửa. Thôi đừng làm mãi cái thứ văn chương đáng ngờ về bọn Berbères và bọn Ibères cổ xưa, hãy nhìn nhận rằng mày thích thú trong việc giết người, giống như tất cả bọn lính nghề thỉnh thoảng cũng say máu, dù họ có thú thật điều đó hay không. Anselmo không thích chuyện đó vì lão là thợ săn chớ không phải là lính. Mày cũng đừng lý tưởng hóa con người lão. Bọn thợ săn giết loài vật còn bọn lính thì giết người. Đừng dối lòng mày, chàng nghĩ. Và đừng làm văn chương. Mày đã vướng vào chuyện đó lâu rồi đó. Thôi cũng đừng nghĩ xấu về lão Anselmo nữa. Lão là tín đồ Cơ Đốc. Một sự kiện thật lạ trong những xứ sở theo Thiên Chúa giáo.

Nhưng Angustin thì tôi tin rằng hắn sợ. Nỗi sợ tự nhiên trước khi hành động. Nhưng còn việc khác nữa. Cũng có thể hắn làm ra vẻ gan lì, dĩ nhiên rồi. Trong trường hợp hắn thì người ta dễ sợ hãi lắm. Tôi cảm thấy sự sợ hãi dưới bàn tay tôi. Thôi, đã tới lúc đừng lải nhải nữa.

– Đi xem tên du mục mang thức ăn tới chưa – Chàng bảo Anselmo – Đừng để hắn lên đây. Đó là một thằng điên. Hãy mang lấy. Và dù hắn có mang tới bao nhiêu thức ăn, hãy bắt hắn về lấy thêm nữa. Tôi đói lắm đây.
— —— —— —— ——-

1 Đồ dê đực.
2 Hỗn loạn.
3 Bọn vô lại.
4 Trò đùa.