ĐẠI TÁ hỏi nàng:

Còn cô, cô nghĩ sao về điều ấy ? Đàn bà bẩm sinh có trực giác linh cảm, chắc thấy rõ hơn đàn ông chúng tôi.

Ông già xen vô:

Tôi chắc chắn rằng nó cũng đồng ý với tôi. Thiếu nữ đáp một cách tinh ranh:

Cái đó còn tùy. Nếu ông bắt anh Sam kéo dây mười năm thì khó mà anh ấy giàu được … tội nghiệp.

Phải, tôi đâu có đủ tiền trả anh ấy mỗi ngày một đồng trong một thời gian lâu như vậy được. Tôi nghèo. Cả sản nghiệp của tôi chỉ có cái máy đó thôi.

Nếu vậy thì anh ấy mất trí rồi vì anh ấy tin chắc rằng theo ông kéo dây thì sẽ giàu lớn.

Ông Drake cười nửa miệng, nói nho nhỏ:

Tôi tưởng phải nói minh bạch cho ai nấy đều hiểu. Thật ra không có một ai tưởng tượng được công việc của tôi hết.

Ông Smith lớn tiếng:

Tôi đã nói với ông rằng tôi không tò mò muốn biết mà. Việc riêng của ông, ông làm sao thì làm, mặc ông.

Ông Drake im lặng trong một phút rồi nói:

Chiều nay nóng quá. Rượu bia này tuy ngon, nhưng có trà nóng thì thú lắm. Marjorie ngạc nhiên nhìn ông.
Cô pha trà cho tôi được chứ ?

Dạ được, nhưng ông phải đợi một lát. Bếp đã tắt, mà củi thì hết. Anh Sam kiếm cho em vài cành khô nhé ?

Sam sắp sửa đứng dậy. Đại tá ra dấu cho anh ngồi xuống.

Ông Smith, ông có chút dầu không ?

Ở đây, nhà nào mà không có ? Suối Dầu ở ngay trước cửa mà không múc thứ thuốc trị bá chứng đó về thì uổng lắm.

Được.

Rồi Đại tá đứng dậy, bảo Marjorie kiếm một hộp thiếc cũ.

Ông đổ chút dầu vào trong hộp, đốt lên và hỏi:

Tại sao lại phải dùng củi ? Ngọn lửa này còn nóng hơn các thứ khác nữa. Cô đặt xoong lên đây và cô đã đoán được dự định của tôi rồi chứ ?

Marjorie đáp nho nhỏ:

Tôi đã đoán được một chút, nhưng xin ông giảng thêm.

Đại tá dõng dạc giảng:

Thứ dầu đó, người Pháp gọi là “pétrole”. Bà con thấy công dụng của nó chưa ? Thấy nó ích lợi cho các bà nội trợ ra sao chưa ? Nhất là ở châu thành công dụng của nó còn lớn hơn ở đây nhiều. Cả thế giới cần tới nó.

Ông già hỏi:

Phải, nhưng nó nổi ở trên mặt nước, tại sao ông không múc về mà lại phải dùng cái máy ấy ? Ông Drake mỉm cười:

Chắc ông đã nghe nói ở Âu châu, nhất là ở nước Anh, người ta đã chế ra những máy kỳ dị chạy bằng hơi nước và ở miền Tây nước mình, mới đây, có người bắt đầu dùng thử nó rồi chứ ? Phải có nhiều củi và than để đun sôi nước trong các máy ấy. Nếu bây giờ dùng dầu này hoặc hơi của dầu này để đốt những nồi xúp-de thì khoa học tiến bộ biết bao nhiêu, ông thấy không ?

Ông già đáp một cách cương quyết:

Lão chẳng biết chút gì về máy móc hết mà cũng chẳng thấy nó dùng được gì cả.

Ông không thấy sao ? Ông sống ở đây như giữa bốn bức tường một nhà khám. Ông không thích xe lửa sao ? Ông có biết rằng chiếc đầu máy kỳ dị, chiếc xe lửa của Stephenson[17] đó, chạy một giờ trên 50 cây số và chở được 100 hành khách, không kể hàng hóa nữa không ? Một ngày kia chúng ta sẽ có một chuyến xe lửa đi ngang Châu Mỹ, từ Đông qua Tây, mà có lẽ không mất đầy một tháng.

(17) Người Anh (1781 -1848) được coi là nhà phát minh ra đầu máy xe lửa.

Ồ, già rồi, tôi không ham du lịch nữa. Ông nghĩ sao thì nghĩ, tôi ở đây dễ chịu lắm. Một căn nhà, vài thửa ruộng, đủ rồi.

Ông là người vị kỷ. Nhờ xe lửa mà đồ ở tỉnh chở về đây sẽ bán với một giá rẻ bằng nửa giá đắt hiện nay. Hơn nữa, bắp của ông, hết thảy những huê lợi của ông, ông có thể chở ra tỉnh bán giá cao hơn được.

Ông Smith nhún vai. Ông có vẻ thích và để ý tới xe lửa vì nó có lợi cho ông. Ông hỏi:

Vậy ông tính cho thằng Sam làm sở xe lửa ư ?

Không. Tôi nói đến xe lửa vì dầu lửa có thể giúp cho nó phát triển được. Thật ra, tôi chỉ nghĩ đến sự tiến hóa của nhân loại vậy thôi. Nhờ dầu lửa, kỹ nghệ có thể khuếch trương lạ lùng và sẽ có nhiều sự phát minh kỳ dị.

Marjorie xen vào:

– Nhưng điều tôi không hiểu là dầu nổi ở mặt nước mà tại sao ông lại phải đào để kiếm nó ?

Đại tá lại mỉm cười :

Cô thử tưởng tượng cả thế giới sẽ cần dùng biết bao nhiêu dầu! Dầu ở suối này đủ sao được. Vậy phải kiếm thêm nữa. Cho nên tôi phải đào đất. Tôi nghĩ thứ dầu nổi ở trên mặt suối này và trên mặt hồ Erié cũng vậy, đều do mỏ ở dưới đất cả. Nếu máy của tôi đào nhằm một mỏ đó và tới lớp dầu thì tôi chỉ có việc múc lên.

Vậy anh Sam đã có lý mà tôi không ngờ. Anh ấy đã may mắn gặp được ông. Dù ông có lầm đi nữa thì ý đó cũng rất mới mẻ.

Đại tá mỉm cười với nàng, còn Sam thì mắc cỡ, đỏ mặt tía tai lên, nói với người yêu:

Em biết nhận lỗi như vậy, đáng khen lắm.

Nàng nhũn nhặn đáp:

– Tính em thành thật.

Đại tá uống bia, mơ mộng một lúc rồi nói:

Hết thảy các nhà phát minh hồi đầu đều bị thiên hạ cho là điên. Archimède điên! Raleigh điên! Pasteur[18] điên! Tất cả những người mà nhân loại mang ơn đều điên, điên ráo! Người ta muốn cho tôi ra sao thì cho, tôi không cần. Cô biết rằng tôi có lý. Tôi tin chắc rằng tôi không lầm.

(18) Archimède là nhà bác học Hi Lạp. Ở thế kỷ thứ ba trước tây lịch. – Raleigh là nhà thám hiểm Anh ở thế kỷ XVI, tìm được nhiều miền ở Mỹ. – Pasteur là nhà bác học Pháp ở thế kỷ XIX.

Có thứ dầu lửa đó, làm gì mà chẳng được ? Nhờ nó không cồng kềnh như than và củi, biết đâu người ta sẽ chẳng chế tạo được những xe lửa đặc biệt, những xe hai ba chỗ ngồi, chạy trên đường cái nhanh như gió ? Biết đâu người ta sẽ chẳng nhờ sự phát minh của tôi mà chế một máy bay được ở trên không ?

Ông già nói:

Thôi, Đại tá ơi, ông đi quá lố rồi.

Ông Drake đập mạnh tay xuống bàn, la:

Tôi đi quá lố ? Có ngày nào là ông không nghe thấy người ta thực hành được những điều bây giờ ai cũng cho là tự nhiên nhưng mươi năm trước thì người ta cho là không sao làm được không ? Tại sao lại không thể có những máy bay được như chim ? Ông cho tôi biết một việc gì mà loài người không làm được nào!

Đại tá có thể nói hàng giờ được. Ông gặp một vấn đề ông thích nhất, đó là cái mộng vĩ đại của ông, cái mộng mà ông nghĩ tới suốt đời ông. Marjorie mỉm cười nghe ông, không có vẻ chi mỉa mai hết. Đàn bà dễ hiểu được những ý cao cả quảng đại hơn đàn ông. Họ sẵn sàng nhận những ý đó như người mẹ chiều những ý muốn kỳ khôi của con nít vậy. Nhưng Đại tá đã đánh thức những tình cảm cao đẹp mà nàng không ngờ rằng mình có ; ông đã xé bức màn phủ mắt nàng và nàng đã thấy thế giới mênh mông hơn. Ông điên hay chỉ là một thi sĩ, ông có lý hay là chỉ mơ mộng, nàng không biết, nhưng biết rằng tâm hồn ông cao thượng và không nên cười ông.

Ông Smith nhắc lại lời của Đại tá:

Một việc gì mà loài người làm không được ư ? Thì đây, ông khôn lanh như vậy, xin ông lấy dầu ở dưới đất lên giúp tôi.

Rồi tôi lấy lên cho ông coi.

Tôi mong vậy. Nhưng hình như chúng tôi đã đợi lâu quá rồi.

Đại tá sắp đáp thì nghe có tiếng la.

Sam chạy ra cửa sổ, Hoggan và Kent theo sau. Hàng ngàn ngôi sao lấp lành trên nền trời xanh như biển. Một ánh đỏ rực nhuộm máu một phía chân trời. Tiếng la hét theo gió đưa tới, lớn hơn và rõ hơn.

Tim đập mạnh, Sam nói:

– Họ hô tấn công.

Ông Smith bình tĩnh, vừa đáp vừa đi lại phía tường, gỡ cây súng cũ móc ở đinh bằng sợi dây da.

– Chắc là tụi Da đỏ.

Ông Drake để hết cả súng ở trại, bực tức la:

Có những khí giới tốt đó ở đây thì loài cẩu trệ ấy sẽ trốn chạy hết ráo. Sam vẫn ngó ra ngoài. Có vài người đi ngang qua, biểu anh:
Tụi Da đỏ mới đốt rừng và rút lui rồi.

Ông Smith hỏi:

Đốt rừng ? Thế là nghĩa gì ? Chúng có thủ đoạn gì đây ? Đại tá chạy ra ngoài, nhìn về phía trời đỏ rực, kêu:
Trời ơi! Có vẻ như ở phía trại chúng ta.

Ông già theo ra:

Tôi không lấy làm lạ. Tôi đã biểu trước mà! Ông nên mừng rằng chưa đào gặp được lớp dầu, nếu không thì lúc này đây, cả làng Titusville sẽ ở trong một cảnh ngộ lắm. Ông bạn ơi, thôi, đừng nói tới những phát minh của ông nữa.

Nhưng Đại tá không nghe, gọi Heggan, Kent và Sam:

– Chạy về với tôi, cứu được vật gì thì cứu.

Trong đêm tối, cả bốn người cùng chạy. Kent, mập hơn, thỉnh thoảng vấp vào đá và rễ cây vì không thấy rõ đường. Đại tá và Sam cứ chạy thẳng về phía trước, qua được mọi trở ngại, không vấp váp.

Họ tới một chỗ trống và thấy căn nhà ván của họ bốc lửa ngùn ngụt. Thất vọng, ông ngừng chân, nắm tay lại, bứt tóc la:

Cứu cái máy! Cái máy trước hết!

Rồi họ lại chạy. Cây để cất nhà là loại có dầu, cho nên cháy bừng bừng, như có ai tưới dầu vô. Đại tá và Sam cùng tới, thấy máy bị vùi dưới một đống thân cây. Rõ ràng có kẻ đập mạnh để phá nó. Nhưng có phá nổi không ?