Robert Jordan ngước mắt nhìn về phía Primitivo đứng ở trạm canh của hắn đang giơ súng lên chỉ về một hướng. Chàng gật đầu ra dấu hiểu, nhưng hắn vẫn tiếp tục ra dấu, bàn tay kề bên lỗ tai, như muốn nhấn mạnh điều gì.

– Hãy ở lại bên khẩu súng máy và chỉ khai hỏa khi chắc chắn, thật chắn chắn rằng chúng đang đi về phía bọn ta. Và chỉ bắn khi nào chúng tới cái bụi rậm kia – Robert Jordan nói, vừa đưa tay chỉ về phía bụi rậm – Hiểu chưa?

– Hiểu rồi, nhưng…

– Không có nhưng nhị gì hết. Sẽ giải thích sau. Tôi đi gặp Primitivo xem thử.

Anselmo đang ở gần bên chàng, hắn bảo lão :

– Viejo. Hãy ở đây với Angustin và khẩu súng máy. – Chàng nơi chậm rãi, gằn giọng – Không được bắn trừ khi nào kỵ binh thật sự vào tới đây. Nếu chúng chỉ xuất hiện suông thì hãy để yên như vừa rồi. Nếu phải bắn thì hãy giữ chặt chân ba càng và trao đạn cho hắn.

– Được rồi – Lão già nói – Còn vụ đi La Granja thì sao?

– Sau hãy đi.

Robert Jordan leo dốc và đi vòng theo những tảng đá bây giờ đã trở nên xám xịt, ướt át dưới đôi bàn tay của chàng khi chàng phải bám chặt vào chúng để rút người lên. Mặt trời làm tuyết tan nhanh. Các chỏm đá đã trở nên khô ráo. Chàng vừa leo dốc vừa nhìn rừng thông, con đường dốc trần trụi và đáy thung lũng xuất hiện xa xa, dưới chân những triền núi cao. Đến bên Primitivo, chàng đứng thẳng người lên, lúc bấy giờ họ đang trong một cái hốc đá, và người đàn ông nhỏ thó có khuôn mặt nâu sẫm nói với chàng :

– Chúng tấn công. Làm gì bây giờ?

– Không làm gì cả. – Robert Jordan nói. Chàng nghe tiếng súng rõ mồn một và chàng trông thấy trước mắt, ở bên kia thung lũng, nơi mặt đất dốc lên, một đội kỵ binh đang ra khỏi khu rừng, băng qua đường dốc phủ đầy tuyết trắng và leo lên ngọn núi, tiến về phía có tiếng súng. Chàng trông thấy hai hàng người và ngựa in trên tuyết trắng. Chàng trông thấy bọn chúng đến bên bờ thung lũng và tiến sâu vào rừng.

– Phải đến tiếp tay họ chớ. – Primitivo nói. Giọng hắn khô khan không ngữ điệu.

– Không thể được – Robert Jordan nói – Tôi đợi chuyện đó từ sáng tới giờ.

– Sao?

– Đêm hôm qua họ đã đi đánh cắp ngựa. Bây giờ tuyết hết rơi và chúng lần theo dấu vết của họ.

– Nhưng phải đi tiếp tay với họ – Primitivo nói – Không nên bỏ rơi họ trong lúc này. Họ là đồng chí của ta.

Robert Jordan đặt tay lên vai hắn.

– Không làm gì được – Chàng bảo – Nếu làm được ta sẽ làm ngay.

– Có cách xuống dưới bằng lối trên này. Có thể đi ngã này bằng ngựa và với hai khẩu súng máy. Khẩu đang nằm kia và khẩu của đồng chí.

– Nghe coi nào. – Robert Jordan nói.

– Tôi nghe đây. – Primitivo nói.

Từng loạt súng nổ vang nghe như tiếng sóng gào. Đoạn có tiếng lựu đạn cầm tay xen lẫn trong những tràng súng máy khô khan.

– Họ đang thua. – Robert Jordan nói – Khi tuyết hết rơi thì họ thua. Nếu ta đến đó, ta lại sẽ rước lấy sự thất bại. Ta không thể chia lục lượng đang có.

Râu xám phủ đầy lên quai hàm, môi trên và cổ Primitivo. Phần còn lại trên khuôn mặt thì xám nhẵn với một chiếc mũi gãy và tẹt, với đôi con mắt xám, sâu hoắm. Robert Jordan trông thấy râu hắn khẽ rung lên ở hai khóe miệng và ở những đường gân cổ.

– Hãy lắng nghe – Hắn nói – Đó là một cuộc tàn sát.

– Đúng, nếu chúng bao vây cái lũng. – Robert Jordan nói – Có thể một ít người thoát thân được.

– Nếu đến đó bây giờ ta có thể đánh bọc hậu chúng – Primitivo nói – Ta đến đó bốn người bằng ngựa đi.

– Rồi sau đó? Chuyện gì xảy ra khi ta đánh bọc hậu chúng?

– Ta sẽ nhập với Sordo.

– Để chết cả lũ ở đó à? Nhìn mặt trời kìa. Ngày còn dài.

Trời cao không gợn mây. Mặt trời hơ nóng trên lưng họ. Có những tấm biển trần trụi trên con đường dốc ở phía nam dưới mắt họ, và tất cả tuyết còn đọng trên các cây thông đều đã rơi xuống. Phía dưới họ, một làn khói mỏng bay lên trong những tia nắng ấm, những tảng núi đá còn ướt đẫm.

– Phải chấp thuận điều đó. – Robert Jordan nói – Hay que aguantarse 1. Đó là những điều vẫn xảy ra trong chiến tranh.

– Nhưng mình không thể làm gì được hết sao? Thật như vậy à? – Primitivo nhìn chàng và chàng biết hắn hoàn toàn tin tưởng nơi chàng – Đồng chí không cho tôi và một người khác đến đó với một khẩu súng máy sao?

– Không ích lợi gì đâu. – Robert Jordan nói.

Chàng tưởng trông thấy điều chàng vẫn mong đợi, nhưng đó chỉ là một con chim ưng đang buông mình rơi trong gió, đoạn bay vụt lên cao đến tận nét vạch xa nhất của rừng thông.

– Không ích lợi gì, dù cả bọn ta có tới đó đi chàng nữa. – Chàng nói.

Trong lúc đó, cường độ tiếng súng lại gia tăng, chen vào đó là tiếng ì ầm của những quả lựu đạn.

– Ồ! Mẹ tổ nó – Primitivo nói với tất cả sự thô tục trong lời nói, mắt ngấn lệ và hai gò má khẽ run lên – Ồ! Thượng đế và Đức Mẹ ơi, sao không sai ôn dịch bắt chúng cho rồi!

– Bình tĩnh – Robert Jordan nói – Đồng chí còn phải đánh nhau với bọn chúng, sắp sửa thôi. Kìa, mụ ta tới kia.

Pilar leo dốc tiến về phía họ, bà ta nặng nề trèo lên các mõm đá.

– Cặp ống dòm của đồng chí – Bà ta vừa nói vừa tháo đai da ra – Sao, đánh nhau ở vùng của Sordo à?

– Ừ.

– Pobre 2 – Bà ta nói với một vẻ thương hại – Tội cho Sordo.

Bà ta thở hào hển sau chuyến leo dốc. Bà ta nắm tay Robert Jordan siết mạnh vừa nhìn ra xa :

– Đồng chí thấy trận đánh ra làm sao?

– Tệ. Rất tệ.

– Ông ta bị joidido 3 à?

– Có lẽ.

– Pobre – Bà ta nói – Chắc hẳn là vì những con ngựa chớ gì.

– Có thể.

– Pobre, Rafael đã kể cho tôi nghe hàng tá những chuyện ôn dịch về những hoạt động của tụi kỵ binh. Chuyện gì xảy ra vậy?

– Một cuộc tuần thám của một đội kỵ binh.

– Tới đâu lận?

Robert Jordan chỉ nơi bọn kỵ binh vừa dừng lại và chỗ đặt khẩu súng máy được ngụy trang cẩn thận. Từ chỗ đứng, họ nhìn thấy đúng một chiếc giày của Angustin thò ra từ vòm lá.

– Tên du mục kể cho biết chúng đến gần tới độ nòng súng chạm vào ức con ngựa của tên dẫn đầu. Quân khốn kiếp. Ống dòm của đồng chí ở trong hang đó.

– Đồng chí sửa soạn đồ đạc gì chưa?

– Xong cả rồi. Có tin gì của Pablo không?

– Hắn có bốn mươi lăm phút trước khi bọn kỵ binh tới. Chúng đang theo dấu hắn.

Pilar mỉm cười với chàng và buông bàn tay chàng ra.

– Chúng sẽ không bao giờ bắt gặp được hắn – Bà ta nói – Còn Sordo, ta có thể làm gì được không?

– Không.

– Pobre. Tôi rất thương Sordo. Đồng chí có chắc chắn là ông ta bị jodido chớ?

– Chắc chắn. Tôi đã thấy rất nhiều kỵ binh.

– Nhiều hơn ở đây nữa à?

– Có thêm một đội đã leo lên đó.

– Pobre, Pobre, Pobre Sordo.

Họ nghe tiếng súng nổ.

– Primitivo muốn tới đó.

– Đồng chí không đến đó chớ? – Pilar nói với người đàn ông mặt bẹt – Đồng chí định làm cái đếch gì với những trò locos 4 như thế?

– Tôi muốn tiếp tay với họ.

– Qué va – Pilar nói – Lại một người mơ mộng. Đồng chí lo mình chết mà không được du lịch nhảm nhí à?

Robert Jordan nhìn bà ta, chàng nhìn vào khuôn mặt nâu sẫm, nặng nề với lưỡng quyền cao trông giống dân da đỏ, chàng nhìn vào đôi mắt âm u dang rộng và cái miệng tươi cười với làn môi dưới nặng nề, toát một vẻ cay đắng.

– Hãy tỏ mình là đàn ông – Bà ta bảo Primitivo – Là người lớn. Với mái tóc hoa râm và tất cả những gì đồng chí đang có.

– Đừng nhạo báng tôi – Primitivo cáu kỉnh – Khi người ta còn một chút tình cảm và tưởng tượng.

– Thì người ta tập sao cho chúng im đi – Pilar nói – Đồng chí sẽ được chết mau chóng với bọn này mà. Không cần phải tìm kiếm ở đâu xa. Còn về óc tưởng tượng thì tên du mục cũng có đủ cho mọi người rồi. Hắn đã kể cho tôi nghe cả một quyển tiểu thuyết.

– Nếu đồng chí thấy sự việc xảy ra, đồng chí sẽ không còn cho là tiểu thuyết nữa – Primitivo nói – Bọn này đã may mắn thoát.

– Qué va – Pilar nói – Bọn kỵ binh tới đây rồi lại đi. Và các người tưởng các người là anh hùng. Đúng là vô công rồi nghề nó dễ sinh ra lắm điều.

– Còn ở vùng Sordo cũng không trầm trọng à? – Primitivo nói, lần này với một vẻ khinh miệt, người ta nghe tiếng hắn rít lên mỗi lần tiếng súng nổ theo gió vọng lại và hẳn là hắn muốn đến đó hoặc Pilar phải dời chân đi chỗ khác, để cho hắn được yên thân.

– Total qué? 5 – Pilar nói – Đúng như thế, đúng như thế. Đừng đánh mất cojones của đồng chí vì chuyện kẻ khác.

– Thôi đi chỗ khác chơi – Primitivo bảo bà ta – Có nhiều con mụ cứng đầu và tàn bạo không chịu nổi.

– Đó là để bù đắp cho bọn đàn ông quá yếu đuối về sinh lý – Pilar nói – Không có gì lạ, tôi đi đây.

Trong lúc đó Robert Jordan nghe có tiếng phi cơ bay thật cao. Chàng ngẩng mặt lên trời. Dường như vẫn là loại phi cơ thám thính ban sáng. Bây giờ thì nó từ phòng tuyến bay về phía cao nguyên nơi nhóm El Sordo bị tấn công.

– Đúng là nó mang tai họa tới – Pilar nói – Không biết nó có trông thấy sự việc xảy ra dưới kia không?

– Chắc chắn – Robert Jordan nói – Nếu nó không đui.

Bọn họ nhìn lên chiếc phi cơ lướt đi trên cao, êm đềm lấp lánh trong ánh sáng mặt trời. Nó bay từ phía bên trái và người ta có thể trông thấy những dĩa ánh sáng tạo nên từ những cánh quạt của nó.

– Cúi xuống. -Robert Jordan nói.

Chiếc phi cơ bay trên đầu họ, bóng nó lướt đi trên khoảng không gian trống trải trong khi tiếng động cơ của nó rống lên dữ dội hơn bao giờ hết. Đoạn nó bay về hướng chóp thung lũng. Họ đưa mắt nhìn bóng nó xa dần tới khi khuất dạng rồi bất thình lình nó quày trở lại, lộn nhào thành một vòng lớn, nó lộn hai vòng như vậy trên vùng cao nguyên và bay về phía Ségovie.

Robert Jordan nhìn Pilar. Bà ta toát mồ hôi trên trán. Bà ta khẽ lắc đầu. Bà ta cắn vào môi dưới.

– Mỗi người đều có nhược điểm của mình. Tôi thì tất cả những cái đó làm tôi run gân.

– Đồng chí không sợ như tôi chớ? – Primitivo mỉa mai.

– Không (bà ta đặt tay lên vai hắn). Đồng chí không sợ, tôi biết. Tôi xin lỗi đã nhạo báng, đùa cợt với đồng chí hơi quá. Tất cả mọi người đều cùng chung hoàn cảnh với nhau. – Đoạn bà ta quay sang Robert Jordan – Tôi sẽ gởi thức ăn và rượu ra đây, đồng chí còn cần thứ gì khác nữa không?

– Bây giờ thì không. Mọi người đâu cả rồi?

– Đồ phòng bị của đồng chí vẫn còn nguyên, dưới kia, với mấy con ngựa – Bà ta nói vừa mỉm cười – Tất cả đều giấu kỹ. Tất cả đều sẵn sàng. Maria thì lo giữ dụng cụ của đồng chí.

– Nếu tình cơ mà có phi cơ, hãy giữ cô ta trong hang.

– Xin tuân lệnh, ngài lãnh chúa Inglés – Pilar nói – Tên du mục của ngài (tôi gởi hắn cho ngài), tôi đã cho hắn đi lấy nấm để nấu với mấy con thỏ. Trong lúc này có nhiều nấm và tôi nghĩ hôm nay cũng nên ăn thịt thỏ, mặc dù nên để sang ngày mai hay ngày mốt.

– Tôi nghĩ tốt hơn nên ăn hôm nay, thật đó – Robert Jordan nói và Pilar đặt bàn tay mập mạp của bà lên vai chàng đúng vào chỗ mang dây súng tiểu liên, đoạn bà ta nhấc tay lên, vuốt tóc chàng – Cái anh chàng Inglés này! Tôi sẽ cho Maria mang thức ăn ra khi nào xong.

Tiếng súng chừng đã ngừng bặt ở phía xa. Thỉnh thoảng chỉ còn nghe văng vẳng lại một tiếng nổ rời rạc.

– Xong chưa? – Pilar hỏi.

– Chưa – Robert Jordan nói – Nghe theo tiếng súng nổ thì hẳn đã xảy ra một cuộc tấn công và nó đã bị đẩy lui. Bây giờ thì tôi cho rằng chúng đang bao vây bọn họ. Chúng đang bình tĩnh đợi máy bay.

Pilar nói với Primitivo :

– Đồng chí thấy không, tôi không muốn nhục mạ đồng chí.

– Ya lo sé 6 – Primitivo nói – Đồng chí còn xử tệ với tôi hơn trong nhiều lần khác. Đồng chí có một ngôn ngữ ghê tởm. Nhưng coi chừng mồm mép đồng chí đó, Sordo là đồng chí tốt của tôi.

– Ông ấy không phải là đồng chí tốt của tôi à? – Pilar hỏi hắn – Nghe tôi nói này đồ mặt bẹt. Trong lúc chiến tranh, người ta không thể nói điều mình cảm được. Lo việc mình đủ rồi, không cần phải lo cho Sordo nữa.

Primitivo vẫn còn gắt gỏng.

– Hãy lo cho cái xác của đồng chí – Pilar bảo hắn – Tôi đi sửa soạn bữa ăn trưa đây.

– Đồng chí có mang ra những tài liệu về tên requeté kia không? – Robert Jordan hỏi bà ta.

– Tôi ngốc quá. Tôi quên mất rồi. Để tôi đưa cho Maria mang ra.
— —— —— —— ——-

1 Hãy tự kiềm chế.
2 Tội nghiệp.
3 Tém gọn, quét gọn.
4 Điên.
5 Vậy là sao?
6 Tôi biết.