Sau khi Paris chết, quân Troy vẫn không trao trả Helen lại cho Menelaus. Thường thì mọi người vẫn nói rằng quân Troy làm như vậy là vì họ sợ Paris nổi giận không cho họ giao nộp Helen và lập lại hòa bình giữa hai bên. Bây giờ Paris không thể đe dọa họ hay khiến họ hoảng sợ nữa nhưng nguyên nhân chính là do tất cả những người đàn ông trong thành phố không thể nói lời tạm biệt với nàng. Tại sao họ lại không thể? Hoặc là do nàng quá xinh đẹp hay cũng có thể là do họ nghĩ rằng nếu trả Helen lại cho quân Hy Lạp thì có thể họ sẽ xử nàng phải chết một cách đau đớn. Không biết từ bao giờ, Helen đã trở thành một thành viên không thể thiếu trong đại gia đình thành Troy. Sau khi Paris chết, Helen được chuyển tới nhà của Deiphobus – em trai của Paris đồng thời cũng là chiến binh giỏi nhất, là vị tổng chỉ huy của thành Troy lúc bấy giờ.

Trong thời gian đó, quân Hy Lạp phản công lại quân Troy. Họ tấn công những bức tường thành của thành Troy và chiến đấu trong một thời gian dài, rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, quân Troy vẫn an hoàn ở bên trong thành và bắn tên qua các lỗ châu mai khiến quân Hy Lạp bị tổn thất nặng nề. Có bao nhiêu lần quân Hy Lạp tấn công thi cũng có bấy nhiêu lần họ bị đẩy lui. Việc Philoctetes bắn những mũi tên có tẩm thuốc độc của mình về phía quân Troy hoàn toàn vô ích bởi những mũi tên sau khi bay ra khỏi cung thì ngay lập tức gặp phải những bức tường thành bằng đá nên lại bị rơi xuống hoặc bị cắm lên trên những hàng rào bằng gỗ ở trên tường. Bất cứ binh lính Hy Lạp nào cố gắng trèo qua tường để vào thành đều bị ném giáo hay ném đá. Mọi nỗ lực của quân Hy Lạp dường như đều trở nên vô ích. Khi màn đêm buông xuống, họ rút quân về thuyền và mở một hội đồng họp để tìm ra giải pháp cho tình hình hiện tại. Như thường lệ, quân Hy Lạp lại đến xin lời khuyên của nhà tiên tri Calchas. Công việc của Calchas là ra ngoài quan sát lũ chim, phân tích điềm báo từ những gì ông nhìn thấy. Đó là cách những người La Mã vẫn thường làm và cho đến tận ngày nay nhiều người vẫn tin vào phương pháp tiên tri này. Calchas nói rằng ngày hôm trước, ông nhìn thấy một con chim ưng đuổi theo một chú bồ câu, nhưng chú bồ câu khôn ngoan lại nấp trong một hốc đá trên vách đá dựng đứng. Chú chim ưng cố gắng tìm kiếm hốc đá đó và theo chú bồ câu vào bên trong, tuy nhiên, nó lại không thể bắt được chú bồ câu bởi cơ thể của nó quá to lớn so với kích cỡ của hốc đá. Nhận thấy làm như vậy là vô ích, nó bay ra ngoài rồi ẩn mình tại một nơi kín đáo đợi con mồi ra khỏi chỗ ẩn nấp. Một lát sau, không thấy kẻ thù của mình tấn công, chú bồ câu vỗ cánh bay ra ngoài và ngay lập tức con chim ưng chộp lấy chú ta và giết chết con mồi của mình.

Calchas nói rằng quân Hy Lạp nên học theo cách của con chim ưng, không nên cố tìm cách tấn công thành Troy trực diện. Theo ông, muốn chiếm được thành Troy, quân Hy Lạp phải dùng mưu, phải khôn khéo, xảo quyệt, nếu không cứ tiếp tục dùng sức như thế này thì họ sẽ chẳng bao giờ thu dược kết quả nào tốt đẹp. Sau đó, Ulysses đứng lên và giải thích cho một người nghe một kế sách khá phức tạp nên không phải ai cũng có thể hiểu được. Chàng nói, quân Hy Lạp phải làm một con ngỗng bằng gỗ và cử những người đàn ông dũng cảm nhất vào bên trong con ngựa. Sau đó, những người còn lại lên thuyền đi đến đảo Tenedos và nấp ở bên trong đảo. Quân Troy thấy vậy nghĩ rằng quân Hy Lạp đã rút lui nên sẽ ra khỏi thành phố giống như chú bồ câu kia ra khỏi hốc đá và đến chỗ quân Hy Lạp từng cắm trại để xem xét tình hình. Khi nhìn thấy con ngựa gỗ, họ sẽ thắc mắc tại sao quân Hy Lạp lại làm một con ngựa lớn bằng gỗ như thế này và tại sao họ lại bỏ tác phẩm của mình ở lại. Một người Hy Lạp xảo quyệt nấp ở xa mà quân Troy không nhìn thấy phải có mặt ở gần khu cắm trại. Anh ta sẽ nói với quân Troy rằng quân Hy Lạp đã mất hết hi vọng nên đã bỏ cuộc và quay trở về nhà. Thêm vào đó, quân Hy Lạp sợ nữ thần Pallas nổi giận với mình bởi họ đã đánh cắp vật thiêng của người rơi từ thiên đàng xuống mà người ta vẫn gọi là Vật thiêng của thành Troy. Để xoa dịu sự tức giận của nữ thần Pallas và để nữ thần không kéo bão tố đánh chìm những con thuyền, quân Hy Lạp phải làm con ngựa gỗ này làm vật tế thần. Như vậy, quân Troy sẽ tin vào câu chuyện này và sẽ kéo chú ngựa gỗ vào bên trong thành Troy. Đêm đến, những hoàng tử ẩn nấp bên trong sẽ ra ngoài và châm lửa đốt thành phố, đồng thời mở cửa cho lực lượng quân đội Hy Lạp tiến thẳng vào bên trong. Điều đó có nghĩa là ngay khi đêm xuống, quân Hy Lạp phải rời khỏi Tenedos quay trở lại thành Troy.

Vị tiên tri thấy thích thú với kế hoạch của Ulysses và khi nhìn thấy hai con chim vô tình bay về phía tay phải, ông tuyên bố rằng đây chính là điềm tốt, là điểm báo hiệu sự may mắn. Tuy nhiên, Neoptolemus lại ủng hộ việc chiếm thành Troy mà không sử dụng bất cứ mẹo vặt nào bởi chàng nghĩ rằng làm như vậy là không công bằng, dù có chiến thắng cũng không hề vinh quang. Ulysses đáp lại rằng nếu Achilles không thể chiếm được thành Troy bằng cách tấn công trực diện thì không ai có thể làm được điều đó. Cách tốt nhất là phải dùng kế sách và chàng yêu cầu anh thợ mộc nổi tiếng Epeius bắt tay vào làm một con ngựa gỗ ngay lập tức. Những hoàng tử khác cũng ủng hộ kế hoạch của Ulysses vì ai cũng nóng lòng muốn chiếm được thành Troy.

Ngày hôm sau, một nửa lực lượng quân đội Hy Lạp được cử đi chặt cây trên đỉnh Ida. Hàng ngàn tấm gỗ được Epeius và những người thợ của ông đẽo gọt và sau ba ngày đã hoàn thành con ngựa gỗ khổng lồ. Sau đó, Ulysses yêu cầu những người giỏi nhất trong quân Hy Lạp vào bên trong con ngựa gỗ và một người tình nguyện ở gần khu cắm trại để đánh lừa quân Troy. Chàng trai trẻ có tên là Sinon đứng dậy và nói rằng chàng sẽ mạo hiểm tính mạng của mình để đánh lừa quân Troy. Ngay cả khi quân Troy không tin chàng và thiêu sống chàng thì chàng cũng không hề hối hận bởi ít nhất chàng cũng đã làm được một việc gì đó cho quân Hi Lạp. Không còn nghi ngờ gì nữa, đây là một hành động dũng cảm nhất trong số những binh lính Hi Lạp, nhất là khi Sinon không được đánh giá là người can đảm. Lần này, chàng đã làm cho mọi người vô cùng ngạc nhiên và tất cả mọi người đều tán thưởng chàng. Chàng đã chiến đấu trong hàng ngũ những người đi đầu nhưng quân Troy không biết chàng là ai bởi chàng không phải là người nổi tiếng, cũng không phải là người thuộc dòng dõi vương giả. Phải thừa nhận một điều là có rất nhiều chiến binh Hy Lạp dũng cảm không dám làm việc mà Sinon đảm nhận.

Ông già Nestor là người đầu tiên tự nguyện vào bên trong con ngựa nhưng Neoptolemus nói rằng mặc dù ông rất dũng cảm và ai cũng phải thừa nhận điều đó nhưng tuổi của ông đã quá cao để làm một việc mạo hiểm như vậy. Tốt nhất, Nestor nên lên thuyền đi cùng những người còn lại tới đảo Tenedos. Neoptolemus sẽ vào bên trong chú ngựa gỗ bởi chàng thà bị thiêu cháy còn hơn quay lưng lại rời khỏi thành Troy. Ngay lập tức, chàng tự trang bị vũ khí cho mình và trèo vào bên trong chú ngựa gỗ. Tiếp theo là Ulysses, Diomedes, Thrasymedes (con trai của Nestor), Idomeneus, Philoctetes, Meriones, và tất cả những chiến binh giỏi nhất của quân Hy Lạp trừ Agamemnon. Epeius là người cuối cùng vào bên trong chú ngựa gỗ. Những chiến binh dũng cảm đều biết rằng một khi họ đã bước vào bên trong chú ngựa gỗ thì điều đó có nghĩa rằng tính mạng của họ sẽ bị đọa và họ đang mạo hiểm cuộc sống của mình. Nếu quân Troy châm lửa đốt chú ngựa gỗ thì tất cả bọn họ sẽ hi sinh nhưng họ chấp nhận cơ hội mạo hiểm này. Quân Hy Lạp không cho phép Agamemnon chia sẻ sự mạo hiểm này bởi chàng phải ở lại để chỉ huy lực lượng quân đội khi họ quay trở lại từ Tenedos. Sau khi sắp xếp mọi thứ ổn thỏa, quân Hy Lạp lên thuyền rời khỏi thành Troy.

Đầu tiên, Menelaus nói vôi Ulysses rằng nếu họ lấy được thành Troy (và bây giờ họ chỉ có hai con đường duy nhất lấy được thành Troy hoặc chết dưới bàn tay của quân Troy), thì chàng sẽ nợ Ulysses sự vinh quang và sẽ không bao giờ quên ơn chàng. Khi quay trở lại Hi Lạp, chàng sẽ tặng Ulysses một trong số thành phố của chàng và họ sẽ có thể luôn sống gần nhau và trở thành những người bạn thân thiết. Tuy nhiên, Ulysses chỉ mỉm cười và lắc đầu, bởi chàng không thể rời Ithaca, vương quốc của chàng được. Dù vương quốc của chàng chỉ là một hòn đảo nhỏ, hoang sơ, nhưng nơi đó chứa đựng biết bao kỉ niệm của chàng, là nơi có ý nghĩa vô cùng to lớn mà dù có đánh đổi bất cứ thứ gì chàng cũng không thể để mất nó. Chàng đáp lại thiện trí của Menelaus:

– Nếu chúng ta có thể sống sót qua đêm nay thì điều duy nhất tôi muốn bạn hứa với tôi là hãy sống thật tốt và đừng bao giờ nghèo đi.

Menelaus cảm phục tấm lòng của người bạn, người đồng đội và nói rằng chàng sẵn sàng tặng Ulysses bất cứ món quà nào mà chàng yêu cầu. Menelaus không từ chối Ulysses bất cứ thứ gì. Hai người ôm nhau thật chặt, sau đó họ mặc áo giáp vào, trang bị vũ khí cho mình và trèo vào bên trong chú ngựa gỗ. Các vị chỉ huy đều có mặt bên trong trừ Nestor và Agamemnon. Thực tế, cả hai người kia đều muốn tham gia vào kế hoạch này tuy nhiên, quân Hy Lạp không đồng ý bởi Nestor đã lớn tuổi, còn Agamemnon phải chỉ huy quân Hi Lạp.

Học áo giáp và vũ khí trong những tấm lụa mềm, như vậy chúng sẽ không phát ra tiếng động khi quân Troy đến. Nếu quân Troy quá ngốc nghếch, kéo chú ngựa vào trong thị trấn thì họ sẽ ngồi trong bóng tối chờ đợi cơ hội thuận lợi đến. Trong khi, quân Hy Lạp đốt lều và ra khơi tiến thẳng đến phía sau của đảo Tenedos, thì các dũng sĩ Hy Lạp dũng cảm đang hồi hộp ngồi bên trong chú ngựa gỗ khổng lồ để chờ đợi.