Chương này tìm hiểu sự tiến bộ mang tính cách mạng tương đối của cuộc sống với jweb, xét trong sự tương quan với cuộc sống điện khí hóa. Gates nhận xét về những tiện nghi có được trong cuộc sống từ công nghệ. Cuộc sống với web gắn chặt với những tiến bộ về thiết bị và phần mềm, nhưng băng thông vẫn còn là một trở ngại lớn. Web sẽ thay đổi các biên giới cộng đồng, làm gia tăng đáng kể số lượng những tổ chức mà bạn có thể tham gia. Web cũng tạo ra nhiều dịch vụ hơn, và sẽ xóa hết các giới hạn còn lại.

“Trên mọi vùng lãnh thổ của mọi quốc gia văn minh, bất cứ nơi nào cỏ ngôn ngữ loài người hoặc thương mại có mặt thì những đường điện tín nối cả thế giới thành một cuộc sống sinh động sẽ cất tiếng nói của nó bằng mọi thứ ngôn ngữ khác nhau”.

Một tác giả năm 1878 mô tả ảnh hưởng của điện tín

(Trích The Victorina Internet)

Nếu bạn hỏi ai đó rằng tại sao họ dùng điện thoại liên lạc với bạn bè hoặc tại sao họ dùng TV để giải trí hay nghe tin tức, chắc họ sẽ nhìn bạn với ánh mắt lạ lùng chưa từng có.

Còn nếu bạn hỏi họ tại sao chấp nhận “lối sống điện khí hóa” chắc họ sẽ nghĩ rằng bạn điên thật rồi. Người dân ở các quốc gia phát triển coi những thiết bị điện là điều hiển nhiên; chúng ta chỉ sử dụng mà không hề bận tâm suy nghĩ. Nhưng những người đang ở lứa tuổi 50 hẳn còn nhớ thời mà chỉ có rất ít gia đình có TV. ông bà của chúng ta cũng còn nhớ ngày xưa hầu hết miền thôn quê Hoa Kỳ chưa có điện. Hầu hết những người sinh ra trước khi điện tín được dùng rộng rãi không còn nữa. Cách đây một thế kỷ, lần đầu tiên liên lạc tới mọi miền xa xôi nhất của trái đất được nối liền nhờ điện tín. Phải mất hơn 100 năm “cuộc sống điện khí hóa” mới làm thay đổi nền văn minh con người.

Khi những đường dây điện đầu tiên được chăng trên các phố xá, điện chỉ được dùng vào một ít lợi duy nhất là thắp sáng. Người ta chưa hình dung được khả năng tiềm tàng của điện có thể làm thay đổi cuộc sống con người. Đèn điện an toàn hơn, sạch sẽ hơn, sáng hơn và dễ sử dụng hơn khi đốt thiên nhiên, dầu hỏa hoặc nến. Tuy nhiên, khi cơ sở hạ tầng đã được xây dựng, những phát minh mới sử dụng điện liên tục được tạo ra. Tủ lạnh máy hát, và máy điều hòa nhiệt độ là những ứng dụng của công nghệ mới để đáp ứng nhu cầu con người.

Những ứng dụng có tính cách mạng nhất là điện thoại, radio, và truyền hình. Tất cả những thiết bị mới mẻ đó tái định hình nền kinh tế và lối sống của chúng ta. Trước khi cơ sở hạ tầng điện khí hóa được xây dựng, con người không dám mơ tưởng đến những thiết bị này.

Vì Internet là một cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc toàn cầu lệ thuộc vào điện nên bạn hoàn toàn có thể nói rằng sự thừa nhận rộng rãi đối với nó chính là sự mở rộng của “Cuộc sống điện khí hóa.” Nhưng Internet cũng tạo ra một cuộc sống mới khác biệt mà tôi tạm gọi là “Cuộc sống với web.” Cuộc sống với web, cũng như cuộc sống điện khí hóa, sẽ có nét đặc trưng là những phát minh ứng dụng sẽ liên tục được tạo ra. Vì cơ sở hạ tầng cho sự nối kết tốc độ cao đã đến được với quảng đại quần chúng, nó tạo ra những phần mềm và phần cứng mới có khả năng làm thay đổi cuộc sống con người. Những thiết bị thông minh như máy tính cá nhân đang trở nên ngày càng mạnh mẽ hơn và rẻ tiền hơn. Vì máy tính có thể được lập trình nên nó có thể được dùng cho nhiều ứng dụng khác nhau. Trong vòng một thập niên, hầu hết người Mỹ và nhiều dân tộc khác trên trái đất sẽ sống trong thế giới của web. Đó sẽ là sự phản ánh cho những người dùng web để nhận tin tức, học hành, giải trí, và liên lạc.

Điều đó cũng tự nhiên như khi ta nhấc điện thoại lên để nói chuyện với bạn bè hoặc đặt hàng từ catalog trong thời đại ngày nay. Bạn sẽ dùng những trang web để thanh toán các hóa đơn, quản lý tài chính, liên lạc với bác sĩ và kinh doanh. Và cũng sẽ là một điều tự nhiên khi bạn mang theo một vài thiết bị nhỏ gọn, sử dụng kết nối không dây để luôn luôn giữ được liên lạc và thực hiện các hoạt động kinh doanh cho dù đang ở bất kỳ nơi đâu.

Đối với nhiều người, cuộc sống với web đã bắt đầu ngay từ hôm nay.

Đến 1998 hơn sáu mươi triệu người Mỹ sử dụng web đều đặn, so với 20 triệu của năm trước. Đến năm 1998, một người sử dụng trung bình truy cập vào các trang web khoảng từ tám đến chín ngày mỗi tháng, tổng cộng khoảng 3,5 giờ trực tuyến mỗi tháng.

Một điều thú vị là những người sống với web đang sử dụng Internet để phát triển phương thức học tập và mua sắm mới. Mùa hè năm 1997, khi tàu vũ trụ Sọịourner đáp xuống sao Hỏa, trong vòng 4 ngày trang web của NASA thu hút 47 triệu lượt người viếng thăm để tìm thêm thông tin ngoài những gì các phương tiện truyền thông đã đăng tải. Cho dù bạn có nghĩ gì về bản cáo trạng của star trong vụ xì căng đan của Tổng thống Clinton, Internet cũng là phương tiện trung gian duy nhất có thể phổ biến một tài liệu dài 445 trong một cách nhanh chóng. Chỉ trong vòng một tuần từ lúc được tung lên mạng, đã có từ sáu đến chín triệu người truy cập tài liệu này. Các doanh nghiệp đang cung cấp nhiều loại dịch vụ thông tin, từ thông tin chứng khoán theo thời gian thực đến kết quả thể thao hoặc hướng dẫn tham quan thành phố. Bạn có thể mua hầu như mọi thứ trên web, từ một bức tranh của trường phái ấn tượng đến những hộp đựng thức ăn có khắc hình truyện tranh, những thứ đã bắt đầu được người ta sưu tập. Web là một công cụ lý tưởng để xây dựng cộng đồng. Có những địa chỉ web để tìm kiếm trẻ em đi lạc, góp ý trong việc nuôi chó mèo ở nhà và hàng loạt các hoạt động khác mà con người có thể nghĩ ra được. Những địa chỉ nào liên quan đến công dân có số truy cập nhiều nhất. Một web site nêu tên các chất gây ô nhiễm công nghiệp ở Mỹ, cung cấp bản đồ và công cụ tìm kiếm theo tên công ty hoặc địa điểm đã có số truy cập đến 300.000 chỉ trong vài giờ đầu tiên – hầu hết là do người sử dụng truyền tin cho nhau.

Một sự thay đổi lớn lao như việc chuyển sang lối sống với web trong chừng mực nào đó có thể phải mất cả một thế hệ. Chính những trẻ em lớn lên với công nghệ mới và coi công nghệ như một điều hiển nhiên sẽ sử dụng nó ở mức độ cao nhất, ở hầu hết các đại học Mỹ, đã hình thành một cộng đồng sử dụng web. Việc sử dụng máy tính cá nhân, mạng tốc độ cao và liên lạc trực tuyến đã trở nên phổ biến. Các trường đại học đang loại bỏ dần những biểu mẫu giấy tờ và cho phép sinh viên đăng ký lớp học qua web. Sinh viên có thể xem điểm số và thậm chí nộp bài tập qua web. Giáo viên tổ chức các nhóm thảo luận trực tuyến. Sinh viên sử dụng e-mail để liên lạc với bạn bè và gia đình một cách bình thường như điện thoại. Chính họ là những công nhân tri thức sau này. “Công việc” của họ là học hỏi tìm hiểu và tìm ra những quan hệ bất ngờ giữa các sự việc. Những chi tiết cụ thể của bài giảng không quan trọng bằng việc học hỏi một khả năng tư duy và phân tích. Sinh viên phát triển những kỹ năng này để có thể hỗ trợ họ trong việc học hỏi suốt đời. Các nhà kinh doanh phải học ở sinh viên cách sử dụng Internet để tổ chức và quản lý cuộc sống. Trong vòng 10 năm tới, mọi người sẽ phải sử dụng Internet theo cách của sinh viên.

Việc chấp nhận công nghệ để tổ chức cuộc sống với web đang diễn ra nhanh hơn sự chấp nhận điện khí hóa, xe hơi, TV và radio. Các ứng dụng của web trải dài từ trong công sở đến cuộc sống cá nhân. Có những người do đã quen sử dụng máy tính ở công ty nên sắm riêng một máy ở nhà cho nhiều công việc khác nữa. Có nhiều người trên 55 tuổi, thường họ rất ít khi chấp nhận công nghệ mới vào cuộc sống, nay lại đâm ra hứng thú với Internet khi phát hiện ra rằng nó là biện pháp hữu hiệu để giao tiếp với bạn bè, người thân. Tôi có một người bạn gần đây nhận được e-mail của hai người bà con xa hơn 70 tuổi – họ vào Internet để truy tìm phả hệ. Những ứng dụng mới của Internet mà ngày nay người ta chưa hề nghĩ tơi sẽ làm thay đổi tận gốc rễ cả thế giới vào thế kỷ 21 cũng như điện khí hóa đã làm vào thế kỷ 20 – và thậm chí còn nhanh hơn cả điện khí hóa.

Máy tính cá nhân và Internet được chấp nhận nhanh hơn bất kỳ một công nghệ nào của thế kỷ 20. Người ta sẽ quen với Web cũng như đã từng quen với điện khí hóa và xe hơi.

Khi người tiêu dùng bắt đầu sử dụng thương mại trực tuyến, một trong những sự chuyển biến lớn lao nhất sẽ là mức độ khách hàng quản lý tài chính của họ qua mạng trực tuyến – bao gồm các các giao dịch ngân hàng, thế chấp, tiện ích công cộng, và tín dụng. Năm 1998, trong số 15 tỉ trị giá các hóa đơn ở Mỹ chỉ có khoảng 1 triệu là được thanh toán qua mạng trực tuyến. Khi đó các dịch vụ thanh toán trực tuyến còn rất ít. Thực ra mọi việc còn lệ thuộc vào người sử dụng. Cho dù khách hàng có thể thanh toán qua mạng trực tuyến, họ vẫn muốn nhận biên lai giấy tờ. Bộ Thương Mại Hoa Kỳ ước tính khi khách hàng có thể thanh toán trực tuyến, chi phí xử lý sẽ giảm đi khoảng 20 tỉ đôla mỗi

Khi khách hàng gọi đến, họ muốn làm thế nào để có thể gọi bất cứ thời điểm nào, bất cứ ngày nào và muốn kết nối để theo dõi tiến độ thực pg hiện đơn đặt hàng của ị họ đồng thời xem những ! thông điệp nào bạn muốn gửi cho họ. Và chỉ có một web site mới giúp bạn làm  được điều đó mà thôi.

BILL GATES – 1997

Chỉ trong vòng vài năm, hầu hết các công ty sẽ tổ chức việc thanh toán qua mạng điện tử, và các cơ sở tài chính sẽ tổ chức một web site để khách hàng thanh toán các hóa đơn hàng tháng trên đó. Từ web site của ngân hàng, bạn có thể nhấp chuột vào biểu tượng công ty thẻ tín dụng của mình hoặc cửa hàng ưa thích và vào thẳng trang web của nó để truy cập mọi thông tin cần thiết về tài khoản. Hệ thống trực tuyến sẽ cung cấp cho bạn nhiều thông tin hơn là hệ thống giấy tờ ngày nay. Bạn có thể truy lại hồ sơ của những lần thanh toán trước và mọi chi tiết khác liên quan đến tài khoản của mình. Khi có điều chưa rõ ràng trong một hóa đơn thanh toán, thay vì phải viết một lá thư, bạn có thể nhấp chuột vào nút lệnh e-mail để chuyển thắc mắc của mình đến công ty. Các công ty sẽ dùng trang web thanh toán trực tuyến để quảng cáo dịch vụ cộng thêm hay các sản phẩm phụ.

Ngày nay, bạn phải tự hình dung trên hệ thống giấy tờ những hóa đơn nào cần thanh toán và thanh toán bao nhiêu. Trong tương lai, các phần mềm sẽ cho bạn tính toán trực tuyến những khoản cần thanh toán trên cơ sở tiền còn trong tài khoản. Bạn sẽ thanh toán các hóa đơn đúng thời điểm. Và các hệ thống thanh toán sẽ tích hợp với các phần mềm quản lý tài chính.

TẠO RA LỐI SỐNG VỚI WEB

Đến cuối năm 1998, khoảng một nửa số hộ gia đình ở Mỹ có máy tính cá nhân, và khoảng một nữa trong số đó kết nối với Internet, ở nhiều quốc gia khác, tỉ lệ này vẫn còn thấp hơn nhiều. Hạ chi phí liên lạc tốc độ cao để người dân có thể duy trì kết nối trực tuyến và làm cho các phần mềm dễ sử dụng hơn là những yêu cầu cấp thiết trong việc phổ biến lối sống với web. Tôi tin rằng đến năm 2001 hơn 60% hộ gia đình ở Mỹ sẽ có máy tính cá nhân, và khoảng 85% sẽ kết nối với Internet. Để đạt được mức độ sử dụng này, những quốc gia khác sẽ phải đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc.

Người ta đánh giá chưa đúng về mức độ thay đổi mà máy tính sẽ mang đến. Ta thử quan sát một khía cạnh nhỏ là công nghệ màn hình để xem các tiến bộ mà mấy tính tạo ra. Tôi trao đổi e-mail trên một màn hình tinh thể lỏng 21 inches. Hiện nay loại màn hình này còn khá đắt tiền nhưng trong vài năm nữa giá của nó sẽ hạ xuống. Trong năm năm nữa, một màn hình tinh thể lỏng 40 inches với độ phân giải cao hơn sẽ được bán với giá cả vừa túi tiền mọi người. Chất lượng màn hình sẽ làm cho người ta thích đọc trên máy tính hơn là trên giấy.

Giá máy tính cũng đang xuống từng ngày, từng giờ. Trước đây, các công ty máy tính tập trung nghiên cứu để sản xuất máy tính mạnh hơn với một mức giá cố định. Ngày này, họ đồng thời phải tính đến khả năng hạ giá thành sản phẩm. Một máy tính bình thường hiện nay giá không đầy 1.000 đôla, và giá rẻ hơn có nghĩa là nhiều người có thể mua hơn. Chỉ trong vòng 10 năm nữa, máy tính chỉ còn bằng giá với một TV. Thực ra, đến lúc nào đó sẽ không còn sự phân biệt TV và máy tính nữa. Các thiết bị mới sẽ kết nối TV với hệ thống cáp và sẽ có một bộ xử lý mạnh hơn bất kỳ máy tính mạnh nhất hiện nay.

Người ta cũng sẽ sử dụng những thiết bị cá nhân nhỏ gọn hơn. Đó là những máy tính cầm tay hiện đang có mặt trên thị trường, những máy tính siêu nhỏ, mang theo mọi thiết bị nhận dạng người sử dụng và có khả năng thực hiện mọi giao dịch điện tử. Khi được chuyển sang kỹ thuật số, những thiết bị như TV, điện thoại hay radio sẽ có thêm nhiều tính năng mới. Có một số thiết bị sẽ được thu nhỏ lại, mang theo bên người. Một số sẽ được lắp đặt tại các phòng khác nhau trong nhà. Và thiết bị nào cũng sẽ cho phép bạn truy cập cùng những thông tin như e-mail, voice mail, tin thị trường chứng khoán, hay bất kỳ tin tức nào bạn cần như tin thời tiết, lịch trình các chuyến bay. Những thiết bị này sẽ kết nối qua công nghệ hữu tuyến hoặc vô tuyến như tần số radio hay hồng ngoại. Tuy các thiết bị hoạt động độc lập, chúng có thể tổng hợp dữ liệu với nhau một cách tự động.

SỰ THAY ĐỔI TRONG GIA ĐÌNH VÀ TRONG VIỆC SỬ DỤNG TV

Những thiết bị này sẽ trở nên một phần của các sinh hoạt hàng ngày. Mỗi ngày khi bạn rời khỏi công ty, thiết bị kỹ thuật số mang theo người sẽ tự động tải xuống tất cả e-mail, trong đó có thể gồm cả e-mail của vợ hay chồng nhờ mua sắm một thứ gì trên đường về nhà. ở cửa hàng, bạn có thể tải xuống một công thức nấu ăn mới từ một quầy truy cập công cộng, và nhân đó sẽ mua thêm những thứ gia vị cần thiết cho món ăn mới này. Thiết bị Kỹ thuật số mà bạn mang theo người sẽ đủ thông minh để cập nhật tất cả thiết bị cần phải biết chương trình làm việc của bạn ở nhà hoặc ở công ty, nhưng chỉ cập nhật thông tin công thức nấu ăn này cho thiết bị nhà bếp mà thôi.

Từ một máy tính nhỏ trong nhà bếp hoặc phòng làm việc riêng, bạn có thể kiểm tra tình trạng mọi đồ dùng trong nhà. Giả dụ hình lò sưởi nhấp nháy trên màn hình có nghĩa là bộ lọc cần phải thay. Một camera ghi hình đặt trước nhà cho biết có ai ghé lại khi không có người ở nhà. Các camera an ninh kỹ thuật số nối với một hệ thống mạng sẽ ngày càng rẻ hơn, được dùng nhiều hơn trong việc ngăn ngừa trộm cắp. Một số nhà trẻ và trường học đã bắt đầu cung cấp dịch vụ camera ghi hình dùng mật khẩu truy cập để các bậc cha mẹ có thể theo dõi con mình khi chúng đang ở trường.

Giả sử trong khi đang nấu ăn, bạn có thể truy cập vào một web site riêng của gia đình và thấy rằng mọi người đang bàn luận kế hoạch cho buổi họp mặt toàn thể gia đình lần tới. Mọi người dùng hình thức biểu quyết điện tử để quyết định những gì cần làm và hỏi ý kiến của bạn. Một phần mềm cài sẵn sẽ biết rằng bạn đã đặt vé du lịch đến nơi đó, và phần mềm này sẽ đề nghị một số trờ chơi gần đó như đi chơi bè trên thác, vốn cũng năm trong danh sách những gì gia đình đề nghị. Phần mềm này cũng thông báo cho bạn hiện có hãng hàng không nào đang giảm giá vé cho nơi bạn muốn đến. Bạn sẽ đặt vé cho chuyến bay và chuyến đi tham quan trên sông bằng phương thức điện tử.

Khi muốn xem TV, bạn có thể xem phần hướng dẫn chương trình hiện trên màn hình hoặc dùng một phần mềm hỗ trợ khác để biết có chương trình nào hay. Bạn đã cài đặt sẵn trong phần mềm những chương trình bạn ưa thích và nó sẽ đề nghị với bạn một số chương trình trong hàng trăm ngàn chương trình hiện có trên TV kỹ thuật số. Giả sử bạn chọn xem một chương trình đua tài của các chàng cowboy. Trong khi xem, bạn có thể dùng một trình đơn tương tác để tham dự cuộc thi và chấm điểm các đối thủ. Điểm số của khán giả chiếm một nửa số điểm cuối cùng. Một quảng cáo xe tải nhỏ xuất hiện trên màn hình. Có thể những người xem khác nhìn thấy quảng cáo xe du lịch nhưng các dữ liệu về bản thân mà bạn đã cung cấp trước đây sẽ cho nhà sản xuất biết bạn là khách hàng tiềm năng cho loại xe tải nhẹ này.

Sử dụng một trình đơn tương tác trên TV, bạn cũng có thể biết được là có một cuộc đua tài tương tự sẽ diễn ra ở thành phố mà gia đình bạn dự định họp mặt. Bạn biết rằng gia đình mình muốn có một sinh hoạt ngoài trời mới mẻ nên bạn cũng đặt vé luôn cho chương trình này. Và hệ thống tự động sẽ ghi nhận điều này vào lịch sinh hoạt của buổi họp mặt để bạn có thể thông báo rằng e-mail cho tất cả mọi người.

Sự phát triển của TV tương tác, thông minh sẽ chuyển từ kỹ thuật tương tự với các tín hiệu hình ảnh và âm thanh, sang kỹ thuật số dùng các bit thông tin hình ảnh và âm thanh. Truyền thông tin bằng kỹ thuật số sẽ chống tình trạng biến dạng, dễ chỉnh sửa và cung cấp chất lượng hình ảnh âm thanh trung thực hơn. Hình ảnh và âm thanh tốt hơn là mục tiêu chính của các mạng lưới truyền thông TV kỹ thuật số, thực hiện dưới dạng TV kỹ thuật cao (high- detinition television – HDTV). Đến cuối năm 1998, có 41 đài truyền hình của Mỹ đã bắt đầu sử dụng HDTV.

Ngoài việc cải tiến chất lượng phát sóng, TV kỹ thuật số còn mang lại nhiều lợi ích khác. Những công ty vệ tinh và cáp truyền thông đã dùng kỹ thuật số để cung cấp nhiều kênh phát sóng hơn. Đến một lúc nào đó, ảnh hưởng lớn nhất của TV kỹ thuật số sẽ là khả năng tích hợp những dữ liệu kỹ thuật số khác, cung cấp cho người dùng sự tương tác, những phần mềm thông minh, quảng cáo đúng đối tượng và khuyến mãi, cùng với khả năng truy cập web trực tiếp từ TV. Những công ty truyền hình sẽ cung cấp những nội dung nâng cao hơn như các kết nối với những web site có liên quan, hoặc một nội dung web hoàn toàn mới bổ sung cho chương trình TV hoặc tải các chương trình âm nhạc, phần mềm với một mức phí nào đó cho hệ thống DVD của người dùng. Những tính năng mới đòi hỏi phải có liên kết hai chiều, một điều dễ dàng thực hiện đối với những hệ thống truyền hình cáp mới. Những hệ thống truyền hình cáp cũ phải được nâng cấp. Vệ tinh viễn thông và TV vệ tinh sẽ dùng phương thức liên lạc qua đường điện thoại hoặc vô tuyến được đồng bộ hóa với chương trình của họ để tạo sự tương tác.

Công nghệ mới sẽ đơn giản hóa giao diện TV. Với hệ thống kỹ thuật tương tự, việc ghi lại các chương trình phát sống vào ngày giờ nhất định vẫn còn là một việc hết sức phức tạp. Ghi lại chương trình trên một kênh nào đó trong khi đang xem chương trình khác trên một kênh khác đời hỏi bạn phải là một thợ điện tử thành thạo để tháo ráp các loại dây cáp nối TV, đầu máy. Trong tương lai việc ghi hình cũng sẽ đơn giản như việc chọn kênh trên TV.

Trong vòng 10 năm nữa, người ta có thể dùng tiếng nói để điều khiển TV, máy tính và những thiết bị khác. Công nghệ mới sẽ kết hợp được các phần mềm nhận dạng giọng nói và khả năng kiểu ngôn ngữ tự nhiên để máy tính hiểu được mệnh lệnh của con người. Lúc đó, bạn không còn phải nghe những giọng nói vô hồn của robot trên máy tính như ngày nay. TV và máy tính cá nhân sẽ có một camera nhận dạng các động tác và nét mặt của người dùng. Các máy móc này sẽ có khả năng nhận biết khi nào bạn đang nói chuyện với máy hay với một người khác (hoặc một thiết bị khác) và xác định được phản ứng tâm trạng của bạn. Nếu bạn tỏ vẻ khó hiểu, TV hoặc máy tính cá nhân sẽ đưa ra các lời đề nghị giúp đỡ cho tình huống hiện tại. Nó cũng sẽ thay đổi cho phù hợp với hành vi của bạn, ví dụ như thay đổi chương trình TV hoặc chế độ hoạt động của máy tính cho phù hợp. Những máy tính có thể “nhìn, nghe và học hỏi” sẽ mở rộng công nghệ kỹ thuật số sang nhiều lĩnh vực mà bàn phím và con chuột trước nay không làm được.

Sự ra đời của TV kỹ thuật số sẽ được chia làm ba giai đoạn: thiết lập cơ sở hạ tầng, mất khoảng vài năm nữa; sự kết hợp những khả năng mới vào trong các hệ thống phát sóng, vệ tinh và cáp; và sau cùng là những đổi mới trên nền tảng cơ sở hạ tầng mới xây dựng. Sẽ phải cần đến nhiều sự tìm tòi và ý kiến phản hồi của khách hàng trước khi hoàn chỉnh được các hệ thống kỹ thuật số này.

Những mạng lớn như NBC, MSNBC, CNN và MTV cùng với một số đài địa phương đang bắt đầu thí nghiệm dùng những nội dung tương tác để bổ sung cho chương trình thường lệ. Trong thời gian diễn ra giải Emmey Awards vào tháng 9 năm 1998, người tiêu dùng có thể truy cập các thông tin về những đối tượng được đề nghị trao giải xem các băng ghi hình, ghi âm trực tiếp, các cuộc phỏng vấn sau sân khấu và tham gia các cuộc đố vui, bỏ phiếu bình chọn và trao đổi ý kiến.

Còn phải giải quyết nhiều vấn đề kỹ thuật trước khi có thể tạo ra hệ thống TV kỹ thuật số hoàn hảo. Còn nhiều hệ thống chuẩn mức mã hóa chưa tương thích nhau trong việc truyền tải bằng kỹ thuật số: có từng hệ thống riêng cho truyền thông vô tuyến, truyền thông cáp và cho kết nối giữa hộp truyền thông với TV. Và cho dù những nhà sản xuất máy tính cá nhân đã thống nhất về định dạng dữ liệu cho các thiết bị kết nối thông qua một chuẩn mực mới có tên universial serial bus – USB, để nối kết nhiều thiết bị kỹ thuật số mới nhưng những nhà sản xuất thiết bị điện gia dụng vẫn còn áp dụng nhiều phương pháp khác nhau.

Băng thông, tức là khả năng chuyển tải thông tin của một hệ thống liên lạc kỹ thuật số, vẫn còn là trở ngại lớn cho việc áp dụng rộng rãi lối sống với web ở nhiều quốc gia. Băng thông cũng là thức tốn kém nhất, ở các nước phát triển, doanh nghiệp có đủ khả năng tài chính cho mức độ băng thông mà họ cần trong việc kỹ thuật số hóa vì những công ty viễn thông đang tích cực lắp đặt các đường cáp quang đến những khu thương mại lớn. Nhưng còn phải mất rất nhiều thời gian mới có thể có các đường cáp quang này đến với trường học, thư viện và gia đình nhằm tạo nên một xã hội kết nối toàn diện.

Chắc chắn rằng đến khi những hệ thống băng thông cáo được lắp đặt đầy đủ chúng ta mới có thể tận hưởng đầy đủ những tích lợi của cuộc sống với web. Một số chính phủ như Singapore đã coi việc lắp đặt những hệ thống băng thông rộng và chính sách phát triển quốc gia. ở các nước như Hoa Kỳ, Anh Quốc, chính phủ có thể nhờ vào sự cạnh tranh giữa các công ty điện thoại và cáp quang để xây dựng cơ sở hạ tầng. Những nước khác có thể phải bắt đầu từ con số không. Bước quan trọng nhất để một quốc gia có thể thiết lập cơ sở hạ tầng băng thông rộng là khuyến khích cạnh tranh giữa các công ty viễn thông.

Vì việc thiết lập hệ thống cáp giữa mọi miền trái đất vẫn còn khá đắt tiền nên băng thông trong cốt lõi của Internet vẫn còn đang phát triển nhanh và sẽ không phải là yếu tố hạn chế. Phần khó khăn và tốn kém nhất là cái gọi là vấn đề của “chặng đường cuối cùng”: đưa băng thông rộng từ các dịch vụ truyền thông đến từng nhà. Những tiến bộ công nghệ trong 10 năm tới sẽ làm cho điều này ít tốn kém hơn. Một công nghệ mới mang tên digital subscriber line – DSL, sử dụng tín hiệu kỹ thuật số thay vì tín hiệu tương tự truyền thống qua đường dây điện thoại, sẽ tạo ra băng thông rộng hơn từ đường dây điện thoại thông thường. Modem cáp sẽ trở nên phổ biến hơn.

Việc lắp đặt cáp quang bên ngoài những khu trung tâm giao dịch thương mại lớn sẽ không mang lại hiệu quả kinh tế cao. Vì các chi phí lắp đặt này chủ yếu nằm ở công lao động nên sẽ không có mấy hy vọng rằng nó sẽ giảm đi. Do đó, cả nước phát triển và đang phát triển cùng mong chờ sự ra đời và lớn mạnh của hệ thống thông tin vệ tinh.

Có năm hệ thống vệ tinh băng hẹp đang được xây dựng để cung cấp dịch vụ thông tin bằng giọng nói. Một hệ thống khác, do hãng Alcatel, đề xuất, sẽ cung cấp dịch vụ truyền tải băng rộng trong khu vực. Phương pháp thứ ba của hãng, Teledesic, sẽ cung cấp sự liên lạc băng rộng trên toàn cầu, hay có thể gọi là “Internet từ không trung.”

Những vệ tinh mặt đất này hoạt động trong tầm thấp, chỉ cách mặt đất 500 dặm, cung cấp những kỹ thuật cần thiết cho các ứng dụng tương tác trên Internet. Các vệ tinh liên lạc địa tĩnh ở độ cao 22.000 dặm phải chấp nhận thời gian trì trệ là nửa giây cho mỗi lần trao đổi thông tin. Vì những vệ tinh quỹ đạo thấp không đứng yên nên phải có nhiều vệ tinh để bảo đảm rằng có ít nhất một vệ tinh đang trong tầm hoạt động nhận tin từ mặt đất.

Cũng như đối với những khái niệm tiên phong khác, những người đang xây dựng, thử nghiệm và điều hành các hệ thống vệ tinh này phải làm rất nhiều việc. Họ phải huy động vốn nhiều hơn, hoàn tất thử nghiệm công nghệ, và thiết lập hệ thống phân phối thích hợp. Nhưng khi đã thành công, những hệ thống này sẽ dùng các ăng ten nhỏ để cung cấp dịch vụ cho các nơi như văn phòng, nhà máy, dàn khoan dầu, tàu bè, trường học và gia đình.

Vì một hệ thống vệ tinh có thể bao phủ toàn bộ những khu vực phát triển sẽ bao phủ cả một khu vực chưa phát triển; đây là một khả năng “mở rộng” hỗ trợ cho các nước nghèo. Lợi ích của Thời Đại Kỹ Thuật số có thể được mở rộng sang những vùng trên thế giới chưa có người nào có thể xây dựng những phương tiện này, cho dù đó là một vùng ngoại ô hay một thị trấn xa xôi hẻo lánh. Những tiện ích phi lợi nhuận sẽ được cung cấp với giá rẻ.

Các nhà khoa học trên khắp thế giới đang cố gắng tìm ra những công nghệ mới. Họ củng cố tìm ra những ứng dụng mới cho các công nghệ cũ. Gần đây một kỹ sử người Anh đã phát triển các gửi tín hiệu tiếng nói và dữ liệu tốc độ cao bằng dòng điện nhà, mở ra triển vọng phát triển dịch vụ Internet đến các doanh nghiệp và gia đình qua đường điện nhà. Những công nghệ như DSL, modem cáp, vệ tinh quỹ đạo thấp và truyền tín hiệu qua đường điện nhà là những điều hấp dẫn vì chúng không đòi hỏi phải đào sâu và thay thế “chặng đường cuối cùng” bằng đường điện nhà hiện đang được sử dụng ở khắp nơi trên thế giới. Đưa cơ sở hạ tầng web đến với toàn thế giới là một công việc khó

khăn, nhưng những tiến bộ trên nhiều lĩnh vực khoa học sẽ mang đến cho chúng ta nhiều điều bất ngờ trong tương lai.

XÓA BỎ CÁC GIỚI HẠN TRONG CÔNG VIỆC VÀ CUỘC SỐNG

Tác động xã hội của cuộc sống và làm việc với web là vô cùng to tướng. Nhiều người vẫn còn e ngại rằng máy tính và Internet sẽ làm mất đi tình người, làm cho thế giới trở nên lạnh lùng và vô tình hơn. Điều này cũng như ngày xưa người ta sợ rằng điện thoại phát triển sẽ làm con người không còn gặp nhau nữa. Hai người có thể gọi điện thoại cho nhau trong khi có thể gặp nhau trực tiếp cũng như có thể e-mail cho nhau thay vì gặp mặt nhau. Mọi phương tiện đều có thể bị dùng sai mục đích. Con người sẽ còn phải thay đổi nhiều về tính cách cũng như nghề nghiệp để thích hợp với lối sống có web. Người ta sẽ dễ dàng tiên đoán rằng cuộc sống với web sẽ làm cho con người ngày càng tách rời nhau hơn để sống trong thế giới riêng của mình. Riêng tôi, tôi không tin điều đó. Cũng như điện thoại và e-mail đã làm cho con người giao tiếp với nhau nhiều hơn, máy tính cá nhân và Internet cũng sẽ là những phương tiện khác để con người, cộng đồng tiếp xúc nhau mà không hề xóa đi các phương tiện cũ.

Trong thực tế, khả năng sử dụng Internet để vượt qua các ranh giới cộng đồng sẽ làm tăng thêm các mối quan hệ giữa con người và các nền văn hóa với nhau. Thành phố Amsterdam, Hà Lan đã tổ chức hội thảo trên Internet về những vấn đề như quy hoạch thành phố, an ninh và ma túy. Công dân có thể liên lạc với cảnh sát qua e-mail. ở Ai Cập có một địa chỉ web dành cho trẻ em mang tên Little Hours Web chứa hơn 300 trang thông tin và hình ảnh minh họa về nền văn minh 7.000 năm của Ai Cập.

Trang web này cũng cung cấp những hình ảnh mới nhất về Ai Cập ngày nay, ở mọi khía cạnh kinh tế, văn hóa và xã hội. Mục du lịch bao gồm cả những lời khuyên thực tế đến những địa điểm ưa thích dành cho trẻ em. Cuộc sống với web đang mở rộng các chân trời mới, không hề the hẹp nó lại chút nào.

Với tất cả những nội dung trên, việc chọn lọc thông tin sẽ trở thành vấn đề đáng quan tâm, đặc biệt là đối với trẻ em. Internet đến với mọi người trên toàn thế giới, tuy nhiên mỗi quốc gia có định nghĩa khác nhau về những nội dung phù hợp. Đồng thời, cũng khó mà truy tìm được địa chỉ của những tác giả cung cấp nội dung không hợp pháp. Trong tình hình đó, sự kiểm duyệt là cần thiết. Với những tính năng tuyệt vời của Internet, phương thức hiệu quả nhất để quản lý nội dung Internet là dùng những phần mềm chọn lọc thích hợp với hoàn cảnh từng quốc gia. Những công cụ đánh giá nội dung và công nghệ chọn lọc như Platform for Internet Content Selection – PICS – cho phép người dùng kiểm soát được những nội dung truy cập cho từng thành viên trong gia đình.

Xây dựng cộng đồng sẽ là lĩnh vực phát triển nhanh nhất trên web trong vòng vài năm tới. Web sẽ làm tăng lên đang kể những cộng đồng bạn có thể tiếp xúc. Trước kia, bạn phải mất nhiều thời gian mới trở thành thành viên của một cộng đồng hay phải khó khăn lắm mới hòa nhập vào một hai tổ chức xã hội. Khi có web, không có gì có thể hạn chế bạn được nữa. Một trong những khía cạnh xã hội hóa mạnh mẽ nhất của web là khả năng kết nối những người có cùng sở thích dù cho họ ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới. Nếu bạn muốn theo sát tình hình những gì đang diễn ra ở thành phố quê hương, web sẽ giúp bạn. Tôi đã thấy nhiều người từ New York chuyển sang làm việc ở West Coast vẫn còn sốt sắng theo dõi những tin tức từ quê nhà, và họ tìm sự thỏa mãn qua web. Web site giống như một Thời Đại Thứ Ba, có thể tạo ra một cộng đồng điện tử cho những người lớn tuổi, cho thấy một khả năng xây dựng cộng đồng điện tử cho những người lớn tuổi, cho thấy một khả năng xây dựng cộng đồng qua mạng điện tử. Web site phố biến kiến thức gia đình, sức khỏe, công nghệ, cảnh giác những trò lừa bịp người già, và tổ chức tranh luận những vấn đề đương đại.

Web cho phép bạn gia nhập các cộng đồng khác nhau trên thế giới và tạo điều kiện củng cố những mối quan hệ gần gũi hơn. ở Singapore, mật độ dân số cao và nỗ lực của chính phủ đã góp phần đưa nó trở thành nơi có mật độ phân bố cáp quảng cáo nhất thế giới cùng với những công nghệ tương tác ứng dụng trên các hệ thống cáp này. Đường cáp băng rộng là một tiện ích bắt buộc, cũng như nước, điện hay khí đốt và điện thoại. Trong thực tế tất cả những nơi công cộng đã có đường cáp và số liệu chính thức cho thấy ở Singapore có hơn 50% số gia đình có máy tính cá nhân.

Không phải tất cả những cộng đồng nào được kết nói cũng là trung tâm đô thị. Thị trấn Parthenay ở Pháp chỉ có 12.000 dân là một trong bốn cộng đồng ở ba quốc gia đã được nối mạng trực tuyến theo dự án IMAGINE của Âu Châu, do cộng đồng Âu Châu hỗ trợ và là đối tác của những thành phố và công nghiệp. Người dân ở đây sử dụng web trong cuộc sống hàng ngày như đặt hàng các đồ dùng thiết yếu trong gia đình. Họ vẫn còn đi siêu thị vào ngày nghỉ nhưng chỉ mang một cái giỏ nhỏ mua những món đồ lặt vặt. Việc đi mua sắm trở thành một loại hình giải trí. Quán cà phê Internet Philosopher khuyến khích những cuộc thảo luận trí tuệ và mỗi thứ tư hàng tuần những người chăn nuôi gia súc lại thảo luận trên mạng về các vấn đề chung. Mục tiêu của dự án IMAGINE trong 3 năm là chuyển giao một giải pháp tích hợp đến cho 30 cộng đồng khác ở châu Âu.

Nhiều thị trấn khác ở Mỹ cũng đang kết nối vào mạng. Thị trấn Coldwater thuộc tiểu bang Michigan ở miền Trung Tây nước Mỹ đã có 4.000 gia đình kết nối hệ thống cáp tốc độ cao cung cấp truyền hình cáp, dịch vụ Internet, điện thoại và khả năng truy cập mạng của cộng đồng. Có một gia đình quan tâm đến môn bida đã thiết kế một trang web về chủ đề bida và bán được số gậy đánh bida trị giá 45.000 đôla trong vòng 60 ngày đầu tiên. Thị trấn Lusk ở Wyoming, một cộng đồng chỉ có 1.5000 dân và với tỉ lệ bò tính trên đầu người là 100/1, cũng được nối với hệ thống cáp quang. Người ta dùng công nghệ máy tính cá nhân trong mọi việc, từ quản lý đàn gia súc và nghiên cứu tình hình môi trường đồng cỏ đến việc điều hành doanh nghiệp mua bán sáp ông. Một cậu bé 15 tuổi, kỹ sư phần mềm máy tính cá nhân, là cố vấn kỹ thuật chính của cộng đồng. Người dân ở Lusk đã chấp nhận cuộc sống với web để duy trì cuộc sống trang trại của họ và để con em họ không lạc hậu với thế giới bên ngoài.

Làm thế nào chúng ta có thể có thời gian cho cuộc sống với web và tham gia nhiều cộng đồng hơn? Web ngày càng làm cho nhiều điều trở nên có hiệu quả hơn. Bạn có thể nhanh chóng tìm thấy thông tin về giá chiếc xe cũ mình đang xài, hoạch định một chuyến đi, hoặc tìm thấy những thông tin cần biết trước khi thực hiện một vụ mua bán lớn. Ngày nay, những hoạt động như thế dễ dàng thực hiện trên web. Và người ta sẵn sàng đánh đổi thời gian đọc báo hay xem TV để lấy những thông tin hoặc giải trí họ tìm thấy trên web. Một cuộc điều tra ở Anh năm 1998 cho thấy 25% người lớn có dùng Internet ở Anh xem TV ít hơn trước kia.

VƯỢT QUA NHỮNG GIỚI HẠN CŨ

Hầu hết quyển sách này nói về khả năng có được thông tin dễ dàng. Mọi người đều muốn tìm biết giá cả tốt nhất cho một sản phẩm hoặc thông tin cập nhật về những vấn đề quan trọng có ảnh hưởng đến cộng đồng hoặc quốc gia của họ. Trước kia chúng ta phải chấp nhận không có được những thông tin này vì lý do thu thập thông tin quá khó khăn. Chúng ta phải chấp nhận những khả năng thay thế mà không nhận ra rằng mình đang thiếu thốn rất nhiều. Cuộc sống với web không nhận ra rằng mình đang thiếu thốn rất nhiều. Cuộc sống với web không có nghĩa là thay đổi bản chất con người hoặc thay đổi những cách sống cơ bản của con người. Cuộc sống với web cho con người nhiều cơ hội theo đuổi ý thích của mình dễ dàng hơn.

Đối với người tiêu dùng, cuộc sống với web có một ảnh hưởng tích cực. Khi web trở thành một trung tâm mua bán lớn nhất thế giới, người tiêu dùng sẽ có nhiều khả năng lựa chọn hàng hóa hơn trước đây. Họ có thể tìm được món hàng mình muốn hoặc đặt hàng theo ý thích riêng. Họ có thể yêu cầu giao hàng tận nhà. Web tạo ra một thế giới người tiêu dùng là trung tâm thật sự. Vì khách hàng đòi hỏi các dịch vụ nhanh hơn, quan hệ chặt chẽ hơn và đáp ứng theo từng ý thích của họ, cuộc sống với web sẽ làm cho các công ty phải phát triển hệ thần kinh kỹ thuật số để theo ki.p thị trường.

Web kết nối đồng nghiệp, bạn bè và gia đình theo cách mới. Những cộng đồng trên web đang hình thành với những thành viên từ khắp nơi trên thế giới và chính phủ có khả năng xây dựng cơ chế dễ dàng hơn bao giờ hết. Internet cho phép người ta mua sắm, đọc tin tức, gặp gỡ nhau, giải trí và chuyện phiếm trên mạng, nó sẽ trở thành quảng trường chính của thế giới này trong tương lai không xa.

Khi có web, con người có thể vượt qua những giới hạn mà từ lâu nay chúng ta phải chấp nhận. Cuộc sống với web không phải là tạo thêm sự bận rộn cho cuộc sống vốn đã có qua nhiều điều phức tạp. Khi con người chấp nhận web, họ sẽ coi điều đó là bình thường, cũng như ngày nay họ đã coi điện khí hóa là một điều hiển nhiên.

Bài học kinh doanh

---

• Khi tất cả máy tính cá nhân sẽ xuống giá và ngày càng nhiều hộ gia đình kết nối Internet, cuộc sống với web sẽ đưa tất cả mọi giao dịch với người tiêu dùng lên mạng.
• Cuộc sống với web thay đổi cách doanh nghiệp quan hệ với khách hàng và cách chính phủ quan hệ với người dân. Cuối cùng cuộc sống với web sẽ đặt trách nhiệm quan hệ vào tay người dân người tiêu dùng.
• Sự kết hợp giữa máy tính cá nhân và TV sẽ tạo ra một kinh nghiệm sử dụng mới cho người dùng và đồng thời sẽ phát triển những phương thức lập trình, quảng cáo mới.

Chẩn đoán hệ thần kinh kỹ thuật số của bạn

---

• Bạn đã bắt đầu dùng Internet trong quan hệ với khách hàng chưa?
• Bạn đã xem xét những hệ thống và công cụ kỹ thuật số nào mình sẽ cần đến khi khách hàng của bạn thích giao dịch trên web thay vì qua các phương thức cũ chưa?