Sau khi cánh cửa mở ra, tôi chẳng nhớ cái gì nữa – vì tôi nghĩ chắc máu đã chảy hết ra khỏi người tôi, tôi lạnh cóng và cứng đờ. Tôi biết ông Thứ trưởng lồm cồm ngồi dậy, hay có lẽ tôi đã đẩy ông ta ra. Tôi nhớ tôi đã khóc và hỏi ông ta có phải ông ta cũng thấy như tôi thấy không, có phải ông ta nhìn thấy ông Chủ tịch đứng nơi ngưỡng cưả không. Với ánh sáng chiều tà yếu ớt, tôi không thấy rõ nét mặt của ông Chủ tịch, thế nhưng khi cánh cửa đóng lại, tôi không thể nào không mường tượng ra nét mặt kinh ngạc của ông ta. Không biết ông ta có thật kinh ngạc không, hay là tôi lo sợ như thế.
Nhưng khi chúng ta đau khổ, ngay cả hoa đang nở cũng buồn lây, và trong trường hợp này, sau khi thấy ông Chủ tịch đứng đấy…thì than ôi, hình như cái gì quanh tôi cũng lây nỗi đau khổ của tôi.

Nếu anh cho hành động của tôi đưa ông Thứ trưởng vào nhà hát trống vắng ấy là chỉ nhằm mục đích dấn thân vào vòng nguy hiểm – nghĩa là để cho cái dao chặt mạnh lên cái thớt – tôi nghĩ chắc anh hiểu rằng trong nỗi lo âu, sợ sệt ghê gớm tràn ngập cõi lòng tôi, tôi còn có cảm giác kích thích nữa. Trong những giây phút trước khi cửa mở, tôi cảm thấy cuộc đời tôi phải rộng như dòng sông đang mùa nước lớn, vì trước đây chưa bao giờ tôi thực hiện một bước đột phá như thế để thay đổi tương lai của tôi. Tôi như một đứa trẻ mò mẫm từng bước leo lên vách núi dựng đứng nhìn xuống biển. Thế nhưng tôi không nghĩ đến sẽ có một cơn sóng lớn ào đến đập vào tôi và cuốn phăng mọi thứ ra biển.

Khi cơn dao động hỗn lọan trong lòng lắng xuống, tôi từ từ ý thức được mình, tôi thấy Mameha đang quỳ bên cạnh tôi. Tôi sửng sốt kinh ngạc không thấy mình không phải nằm trong nhà hát trống vắng mà thấy mình nằm trên nệm rơm trong căn phòng tối nhỏ ở quán trọ. Tôi không nhớ tôi rời khỏi nhà hát như thế nào, nhưng dù sao tôi cũng đã rời khỏi đó. Sau đó Mameha kể cho tôi nghe rằng tôi đến gặp chủ quán, yêu cầu ông ta dành cho tôi một nơi nào yên tĩnh để nghỉ ngơi. Ông ta thấy tôi không được khỏe, nên đi tìm Mameha để báo cho cô ấy biết.

May thay là Mameha có vẻ tin rằng tôi bị bệnh, cô ấy để tôi nằm yên ở đấy. Sau đó tôi trở lại phòng ngủ chung, lòng hoang mang lo sợ khủng khiếp, tôi trông thấy Bí Ngô từ trong phòng đi ra hành lang trước mặt tôi. Cô ta trông thấy tôi bèn dừng lại, nhưng thay vì vội vã đến xin lỗi như lòng mong đợi của tôi, thì cô ta nhìn tôi chằm chằm như con rắn thấy con chuột.

– Bí Ngô – tôi nói – tôi yêu cầu cô dẫn Nobu đến, thì cô lại dẫn ông Chủ tịch. Tôi không hiểu.

– Phải, thật khó hiểu, Sayuri à, khi cuộc đời không diễn ra hoàn hảo.

– Hoàn hảo à? Việc xảy ra không có gì tệ bằng.. phải cô hiểu lầm lời yêu cầu của tôi không?

– Chắc cô cho tôi là đồ ngốc! – cô ta đáp.

Tôi bang hoàng đứng yên một hồi lâu, cuối cùng tôi nói:

– Tôi cứ tưởng chúng ta là bạn bè.

– Đã một thời tôi tưởng cô là bạn tôi. Nhưng thời ấy đã qua lâu lắm rồi.

– Cô nói như thể tôi đã làm gì hại cô, nhưng…

– Không à, có phải cô không làm gì hại tôi? Cô Sayuri Nitta hoàn hảo không làm gì à? Không phải cô đã dành chỗ con gái nhà kỹ nữ của tôi à? Cô không nhớ sao Sayuri? Cô không làm gì sau khi tôi đã cố giúp cô chuyện về ông bác sĩ, chẳng cần nhớ tên ông ta làm gì. Không làm gì sau khi đã giúp cô để rồi bị Hatsumono trút cơn thịnh nộ lên đầu à? Thế rồi cô quên hết và chiếm cái mà đáng ra là của tôi. Tôi cứ phân vân suốt mấy tháng nay không biết cô lôi tôi vào cái đám người có ông Thứ trưởng này để làm gì. Tôi xin lỗi vì đã không để cho cô lợi dụng tôi lần này một cách dễ dàng nữa…

– Nhưng Bí Ngô này – tôi cắt ngang lời cô ta – Cô có thể cứ từ chối đừng giúp tôi được chứ? Tại sao cô dẫn ông Chủ tịch đến?

Cô ta đứng thẳng người lên, đáp:

– Tôi biết rõ cô cảm mến ông ta, khi nào không có ai để ý, cô dán mắt vào ông ta như mèo thấy mỡ.

Cô ta rất giận dữ mím chặt đôi môi, tôi thấy một vệt son dính trên răng cô ta. Tôi nhận ra cô ta có ý đồ làm cho tôi đau đớn.

– Sayuri, cô đã tước đoạt tài sản của tôi lâu rồi. Tại sao bây giờ cô không nhớ? – cô ta nói, hai lỗ mũi phồng ra, mặt đỏ gay tức giận như thanh củi cháy phần phật. Cô ta đã tiêm nhiễm tính khí của Hatsumono trong bao nhiêu năm qua.

Suốt buổi tối hôm đó, tôi cứ thấy hiện ra trước mắt một số biến cố lộn xộn khiến tôi tê tái cõi lòng. Trong khi những người khác quây quần ăn uống, cười đùa, tôi chỉ có việc giả vờ cười theo họ. Chắc mặt tôi phừng phừng đỏ suốt buổi tối, vì chốc chốc Mameha sờ vào cổ tôi để xem tôi có sốt không. Tôi cố ngồi xa ông Chủ tịch ra để chúng tôi khỏi nhìn thấy nhau, và suốt buổi tối tôi không nhìn vào mặt ông ta lần nào. Nhưng sau đó, hai chúng tôi chuẩn bị đi ngủ, tôi vừa bước ra ngoài hành lang thì gặp ông ta đi vào phòng. Đáng ra tôi phải tránh mặt ông ta mới đúng, nhưng tôi cảm thấy quá xấu hổ, nên tôi cúi nhẹ người chào rồi vội vã bước đi, không thèm che giấu nỗi khổ tâm của mình.

Đêm ấy tôi đã sống trong cảnh dằn vặt đau khổ và tôi chỉ còn nhớ có một chuyện về cảnh giày vò này mà thôi. Sau khi mọi người đã đi ngủ, tôi lẻn ra ngoài quán trọ một mình, thơ thẩn đi ra bờ núi đá ven biển, nhìn vào bầu trời đêm tăm tối, lắng nghe tiếng song vỗ ì ầm dưới chân. Tiếng sóng vỗ ì ầm như lời than vãn nỉ non. Tôi như thấy dưới bóng tối trước mắt tôi đầy dẫy thế lực độc ác mà tôi không hề ngờ đến – như cây cối, gió, và thậm chí cả những tảng đá nơi tôi đang đứng, tất cả đều liên minh với kẻ thù trước đây của tôi, Hatsumono. Tiếng gió rì rào và tiếng cây rung động như cười cợt châm biếm tôi. Có thể nào dòng đời của tôi đã bị phân chia vĩnh viễn? Tôi lấy cái khăn của ông Chủ tịch trong tay áo ra, vì tôi đã đem theo vào giường ngủ trong đêm ấy để an ủi mình lần cuối cùng. Tôi lau mặt rồi đưa ra trước gió. Tôi định thả ra cho nó bay theo gió, nhưng bỗng tôi nhớ đến những cái bài vị nhỏ mà ông Tanaka đã gởi đến cho tôi trước đây. Chúng ta phải giữ lại cái gì của những người thân yêu đã từ giã chúng ta. Những chiếc bài vị nhỏ nằm ở nhà kỹ nữ là những thứ còn lại trong thời thơ ấu của tôi. Chiếc khăn tay của ông Chủ tịch cũng sẽ là di vật của cuộc đời tôi.

Trở về Kyoto, tôi lại tiếp tục sinh hoạt hàng ngày như trước, tôi lại hoá trang mặt mày bình thường, đến gặp gỡ các nơi hẹn tại các phòng trà như thể trên đời này không có gì thay đổi. Tôi nhớ lời Mameha có lần đã nói với tôi rằng chỉ có công việc mới làm cho ta quên hết sầu muộn, nhưng công việc của tôi hình như không giúp gì được cho tôi hết. Mỗi lần tôi đi đến phòng trà Ichiriki là tôi nhớ một ngày nào đó Nobu sẽ gọi tôi đến đấy để báo cho tôi biết mọi sự thu xếp đã xong xuôi. Vì ông ta đang bận bịu công việc trong mấy tháng qua, nên ông ta hoãn chuyện này them một thời gian nữa, có lẽ một hay hai tuần nữa. Nhưng vào sáng thứ tư, ba ngày sau khi ở Amani về, tôi nhận được tin cho biết công ty Iwamura đã điện thoại báo cho phòng trà Ichiriki hay rằng họ muốn tôi đến đấy vào tối ấy.

Xế chiều hôm đó tôi mặc chiếc kimono bằng lụa màu vàng và chiếc áo lót có màu lục cùng chiếc thắt lưng màu xanh đậm điểm thêm chỉ vàng. Bà Dì nói tôi mặc áo này trông rất đẹp, nhưng khi tôi nhìn vào gương, tôi thấy tôi như người thất chí. Trước khi ra khỏi nhà, tôi thấy bất bình với mình trong thời gian vừa qua nhưng tôi cố tìm ra một nét gì xem được để tôi đem ra sử dụng vào buổi tối. Ví dụ cái áo lót màu quả hồng vàng chẳng hạn, vì màu này làm nổi bật màu mắt xanh của tôi, chứ không phải màu xám, cho dù gặp lúc tôi mệt mỏi cũng thế. Nhưng đêm nay trông mặt tôi có vẻ hốc hác vì xương gò má nhô lên – mặc dù tôi đã trang điểm theo kiểu phương Tây – và mái tóc còn có vẻ chệch sang một bên nữa. Tôi không thể nghĩ đến cách nào khác để cải tiến dung nhan, ngoài việc nhờ ông Bekku buộc lại dải thắt lưng cho cao hơn một tí nữa để có thể làm mất đi vẻ buồn bã nơi người tôi.

Nơi tôi đến giúp vui đầu tiên là buổi đại tiệc do một đại tá Mỹ tổ chức để chúc mừng ông tân thị trưởng thành phố Kyoto. Tiệc được tổ chức tại dinh cơ cũ của gia đình Sumitomo, bây giờ là tổng hành dinh của sư đoàn Bảy bộ binh Mỹ. Tôi kinh ngạc khi thấy rất nhiều hòn đá đẹp ngoài vườn được sơn trắng và nhiều tấm bảng được viết bằng tiếng Anh – đương nhiên tôi không đọc được – đóng rải rác vào các gốc cây. Sau khi buổi tiệc xong, tôi đến phòng trà Ichiriki và được cô hầu dẫn lên lầu, đến cái phòng nhỏ kỳ cục mà tôi đã gặp Nobu vào đêm Gion đóng cửa. Chính tại căn phòng này tôi đã được ông ta cho biết nơi ẩn náu để tránh chiến tranh, và có thể cũng tại chính căn phòng này chúng tôi sẽ làm lễ để ông ta thành danna của tôi – nhưng chắc chỉ là hình thức công bố đối với tôi. Tôi quỳ ở cuối bàn, để Nobu có đến, ông ta sẽ ngồi quay mặt về phía hốc tường. Tôi cẩn thận ngồi với tư thế để Nobu có thể rót sake với cánh tay duy nhất của mình cho khỏi vướng vào bàn. Có lẽ ông ta muốn rót cho tôi một tách sake sau khi nói cho tôi biết việc thu xếp đã xong xuôi. Đêm nay hẳn là một đêm vui cho Nobu. Tôi sẽ cố hết sức để đừng làm hỏng đêm vui của ông.

Với ánh sáng lờ mờ và màu đỏ toả ra từ các bức vách có màu trà, không khí trong phòng rất dễ chịu. Tôi đã quên mùi vị đặc biệt trong căn phòng – mùi vị pha trộn với mùi dầu đánh bóng đồ gỗ – nhưng khi ngửi lại mùi vị ấy, tôi bỗng nhớ lại các chi tiết về cái buổi tối tôi gặp Nobu nhiều năm về trước, những chi tiết mà tôi không thể nào quên được. Ông ta mang đôi vớ có thủng nhiều lỗ, tôi nhớ thế, một ngón chân cái mảnh mai thòi ra ngoài, các móng chân được săn sóc sạch sẽ. Có thể nào mới chỉ năm năm rưỡi từ đêm ấy đến nay thôi? Tôi thấy hình như cả một thế kỷ trôi qua, rất nhiều người tôi quen biết đã chết. Phải chăng đây là cuộc sống mà tôi phải về Gion để sống? Đúng như Mameha đã nói với tôi: chúng ta không trở thành geisha vì chúng ta muốn sống sung sướng, mà vì chúng ta không có sự lựa chọn nào khác. Nếu mẹ tôi còn sống, có thể tôi đã làm vợ làm mẹ tại một làng ven biển, xem Kyoto là một nơi chúng tôi chở cá tới để bán – và khi ấy đời tôi có gì xấu xa không? Có lần Nobu đã nói với tôi “Tôi là người rất dễ hiểu, Sayuri à. Tôi không thích những việc áp đặt hão huyền”. Có lẽ tôi cũng là người như thế đấy. Suốt đời tôi ở Gion, tôi đã mơ tưởng đến ông Chủ tịch, và tôi không thể có ông được.

Sau khi chờ đợi ông Nobu chừng mười lăm phút, tôi bắt đầu tự hỏi không biết ông ta có đến hay không. Tôi nghĩ tôi không nên có ý nghĩ ấy, nhưng tôi cũng tựa đầu lên bàn để nghỉ ngơi, vì mấy đêm qua tôi không ngủ được bao nhiêu. Tôi không ngủ nhưng vì quá đau khổ nên tôi bị rơi vào tình trạng mơ màng nửa tỉnh, nửa mê. Rồi dường như tôi mơ thấy một giấc mơ kỳ cục. Tôi như nghe có tiếng trống vỗ ở xa xa, và nghe có tiếng nước chảy rì rì trong vòi nước, rồi tôi cảm thấy tay ông Chủ tịch sờ lên vai tôi. Tôi nghĩ đấy là bàn tay ông Chủ tịch vì khi tôi ngẩng đầu lên khỏi bàn để xem ai đã đụng vào tôi, tôi thấy ông ta đứng đấy thật. Tiếng trống vỗ là tiếng bước chân của ông, tiếng rì rì là tiếng cánh cửa chạy trên đường khe. Và bây giờ ông ta đứng đấy, một cô hầu đứng đợi sau lưng ông. Tôi cúi chào xin lỗi vì đã ngủ gục.
Tôi cảm thấy quá bối rối đến nỗi bỗng nhiên tôi tự hỏi không biết có phải tôi tỉnh ngủ không, nhưng sự thể trước mắt tôi không phải là chuyện trong mộng. Ông Chủ tịch ngồi xuống ngay cái nệm mà tôi biết ông Nobu sẽ ngồi, thế nhưng tôi không thấy ông Nobu ở đâu hết. Trong khi cô hầu để khay sake lên bàn, bỗng một ý nghĩ quái đản hiện ra trong óc tôi. Có phải ông Chủ tịch đến để báo cho tôi biết ông Nobu đã gặp tai nạn, hay việc gì đấy rất khủng khiếp đã xảy ra cho ông ta? Nếu không, tại sao ông Nobu không đến? Tôi định hỏi ông Chủ tịch thì bà chủ phòng trà đã nhìn vào phòng. Bà ta thốt lên:
– Kìa ông Chủ tịch! Mấy tuần nay chúng tôi không thấy ông.

Bà chủ phòng trà thường rất vồn vã với khách, nhưng tôi thấy qua giọng nói có vẻ kinh ngạc của bà, hình như bà đang thắc mắc về chuyện gì đó. Có lẽ bà ta cũng phân vân về ông Nobu sao không đến, như tôi đã phân vân vậy.
Trong khi tôi rót rượu cho ông Chủ tịch, bà chủ đến quỳ xuống bên bàn. Khi ông Chủ tịch đưa tách rượu lên để uống thì bà ta đưa tay chặn ông lại, rồi bà cúi người tới phía ông để ngửi mùi rượu trong tách.

– Ông Chủ tịch à, tôi không hiểu tại sao ông thích uống thứ sake bình dân như thế này – bà ta nói – chiều nay tôi đã khui số rượu ngon nhất chúng tôi cất từ nhiều năm nay. Tôi nghĩ khi ông Nobu đến, thế nào ông ta cũng khen cho mà xem.

– Tôi cũng nghĩ như thế – ông Chủ tịch đáp – ông Nobu rất thích rượu ngon. Nhưng đêm nay, ông ấy không đến.

Tôi giật mình kinh ngạc khi nghe ông ta nói như thế, nhưng tôi vẫn giữ bình tĩnh, nhìn xuống mặt bàn. Tôi thấy bà chủ cũng ngạc nhiên không kém, vì bà vội vã nói sang chuyện khác ngay.

– Ồ thế à? Nhưng ông có thấy tối nay cô Sayuri của chúng ta duyên dáng hay không?

– Kìa thưa bà, Sayuri khi nào mà không duyên dáng? – ông Chủ tịch đáp – Câu hỏi của bà khiến cho tôi nhớ…để tôi cho hai người xem một thứ tôi có mang theo đây.

Ông Chủ tịch để lên bàn một gói nhỏ bọc trong tấm lụa xanh, khi ông vào phòng, tôi không để ý ông có mang theo gói này. Ông mở cái gói lấy ra một cuộn giấy ngắn nhưng dày cộm, rồi ông mở tờ giấy ra. Đấy là bức tranh cuốn đã cũ, nứt rạn nhiều nơi, vẽ cảnh hoàng cung thu nhỏ lại, bằng màu sắc thật tươi. Nếu anh đã từng xem loại tranh cuốn như thế này rồi, chắc anh nhớ là bức tranh sẽ được trải rộng qua căn phòng, và ta có thể nhìn cả toàn cảnh khuôn viên hoàng cung từ cổng đằng này lâu đài cho đến cổng đàng kia. Ông Chủ tịch ngồi trước bức tranh, nắm cái trục để mở rộng bức tranh ra. Trong tranh từ từ hiện ra cảnh các nhà quý tộc chơi đá cầu, áo kimono buộc lại giữa hai chân, rồi đến cảnh cô thiếu nữ mặc 12 lớp áo thật đẹp quỳ hầu trên sàn gỗ ngoài phòng của Hoàng đế.

– Đấy, các cô nghĩ sao về bức tranh? – ông nói.

– Bức tranh cuốn hoàn hảo – bà chủ đáp – ông Chủ tịch kiếm cái này ở đâu thế?

– Ồ, tôi mua lâu rồi. Nhưng bà xem cô gái này này. Chính vì cô ta mà tôi mua bức tranh. Bà có chú ý thấy gì đặc biệt không?

Bà chủ nhìn vào hình cô gái, sau đó ông Chủ tịch quay hình ấy cho tôi xem. Hình cô gái tuy không lớn hơn đồng xu bao nhiêu, nhưng được vẽ đầy đủ chi tiết nét rất đẹp. Mới đầu tôi chưa thấy rõ, nhìn qua tôi thấy màu trắng bạc – nhưng khi nhìn kỹ, tôi thấy màu xanh xám. Cặp mắt làm tôi nhớ đến tác phẩm của Uchida đã vẽ khi nhờ tôi ngồi làm mẫu. Tôi đỏ mặt, lí nhí nói rằng bức tranh đẹp tuyệt vời. Bà chủ ngắm nghía một lát rồi nói:

– Thôi, tôi xin phép để hai vị ngồi nói chuyện với nhau. Tôi đi cho người mang đến loại sake thơm ngon tôi vừa giới thiệu. Trừ phi ông muốn tôi để dành lần sau khi có ông Nobu tới?

– Bà đừng bận tâm – ông ta đáp – Xin bà cứ để chúng tôi dùng thứ sa kê hiện có.

– Ông Nobu khoẻ chứ, thưa ông?

– Ồ khoẻ, rất khoẻ.

Tôi mừng thầm khi nghe thế. Nhưng đồng thời tôi cảm thấy đau đớn vì xấu hổ. Nếu ông Chủ tịch không phải đến để báo cho tôi biết tin tức về Nobu, thì chắc ông đến vì lý do khác – có lẽ la mắng tôi về hành vi tôi đã mắc phải.
Mấy ngày khi về lại Kyoto, tôi đã cố quên chuyện xảy ra mà ông ta đã chứng kiến, ông Thứ trưởng chưa mặc quần xong, còn tôi thì hai chân thòi ra ngoài áo kimono…

Khi bà chủ ra khỏi phòng, bà đóng cửa, tiếng cánh cửa chạy trên ngạch khiến cho tôi cảm thấy như tiếng chiếc gươm tuốt ra khỏi vỏ.

– Thưa ông Chủ tịch, – tôi cố giữ thật bình tĩnh để nói – em xin ông bỏ qua hành vi của em ở Amani.

– Sayuri, tôi biết cô sợ chuyện gì rồi. Nhưng không phải tôi đến đây để cho cô xin lỗi. Cô cứ ngồi bình tĩnh một lát. Tôi muốn kể cho cô nghe một chuyện xảy ra cách đây nhiều năm rồi.

– Thưa ông Chủ tịch, em cảm thấy bối rối qúa – tôi cố nói – Xin ông tha thứ cho, nhưng…

– Cô nghe tôi nói đây. Rồi cô sẽ hiểu tại sao tôi nói chuyện này cho cô nghe. Cô có nhớ nhà hàng ăn uống có tên là Tsumijo không? Nhà hàng này đã đóng cửa vào cuối thời đại suy thoái nhưng mà thôi chuyện này chẳng quan trọng gì, khi ấy cô còn rất nhỏ. Tôi muốn kể cho cô biết chuyện một hôm cách đây đã lâu lắm rồi – chính xác là 18 năm rồi – tôi đi đến nhà hàng ấy để ăn trưa cùng với nhiều người có cổ phần trong công ty. Đi theo chúng tôi có một cô geisha tên là Izuko, ở quận Pontocho.

Tôi nhớ ngay tên Izuko này liền.

– Cô ta là một geisha được nhiều người ưa chuộng vào thời ấy – ông Chủ tịch nói tiếp – chúng tôi ăn trưa rồi khi thấy còn sớm, tôi đề nghị đi bộ dọc theo con suối Shirakawa để đến nhà hát.

Khi ấy tôi đã lấy cái khăn của ông Chủ tịch trong dải thắt lưng ra rồi, và khi ông nói xong, tôi lặng lẽ trải cái khăn lên bàn, vuốt thẳng ra để cho ông thấy rõ chữ ký tắt của mình trên khăn. Trải qua nhiều năm tháng, cái khăn có vết bẩn ở một góc và vải đã ngả sang màu vàng. Nhưng ông Chủ tịch có vẻ nhận ra chiếc khăn ngay. Ông nghẹn ngào, nhưng vẫn cất tiếng hỏi:

– Cô lấy cái khăn này ở đâu?

– Thưa ông Chủ tịch, bao nhiêu năm nay em cứ tự hỏi không biết ông có biết em là cô gái mà ông đã nói chuyện không. Ông đã cho em cái khăn vào chiều ấy, khi ông đến xem vở kịch Shibaraku. Ông còn cho em một đồng tiền nữa.

– Cô muốn nói…ngay khi làm geisha tập sự, cô đã biết chính tôi là người đã nói chuyện với cô à?

– Em nhận ra ông ngay khi gặp lại ông tại buổi thi đấu đô vật. Xin thú thật, em rất kinh ngạc khi ông Chủ tịch nhớ em.

– Ồ, có lẽ thỉnh thoảng cô nên ngắm mình trong gương thì biết, Sayuri à. Nhất là khi cặp mắt cô ướt vì khóc, vì cặp mắt cô trở thành…tôi không thể giải thích được. Tôi chỉ cảm nhận khi nhìn mà thôi. Cô biết không, nhiều khi tôi ngồi đối mặt với đàn ông nơi bàn, họ không bao giờ nói thật với tôi, còn đây là cô gái trước đây không bao giờ nhìn thẳng vào tôi, thế nhưng lại bằng lòng để cho tôi nhìn thấu tâm can.

Rồi bỗng nhiên ông Chủ tịch chuyển sang chuyện khác.

– Có bao giờ cô tự hỏi tại sao Mameha trở thành chị cả của cô không? – ông hỏi.

– Mameha à? Em không biết tại sao Mameha lại làm thế.

– Thật cô không hiểu phải không?

– Hiểu cái gì, thưa ông Chủ tịch?

– Sayuri, chính tôi là người yêu cầu Mameha giúp đỡ dìu dắt cô. Tôi kể cho cô ấy nghe tôi đã gặp một cô gái thật đẹp, có đôi mắt sáng tuyệt vời, tôi yêu cầu cô ấy nếu gặp cô bé ấy ở Gion thì hãy giúp đỡ cô ta. Tôi nói nếu cần chi phí gì, tôi sẽ chi trả cho cô. Và chỉ mấy tháng sau, cô ấy gặp được cô. Theo lời cô ấy cho biết trong những năm về trước thì nếu không có sự giúp đỡ của cô ấy, chắc không bao giờ cô trở thành geisha được.

Những lời của ông Chủ tịch thật sự làm tôi rúng động tâm can. Lâu nay tôi cứ nghĩ Mameha giúp tôi là vì cô ấy muốn khử Hatsumono khỏi tác oai tác quái. Nhưng bây giờ tôi mới hiêu ra nguyên nhân khiến cô ấy đỡ đầu tôi là vì ông Chủ tịch. Ờ phải rồi, tôi bỗng nhớ lại lời lẽ cô ấy thường nói với tôi trong qúa khứ, khiến nhiều lúc tôi phải thắc mắc về ý nghĩa của chúng. Và không phải chỉ có Mameha bỗng nhiên thay đổi trước mắt tôi, mà chính tôi, hình như tôi cũng biến đổi thành người đàn bà khác. Khi mắt tôi nhìn lên hai bàn tay tôi để trên lòng, tôi thấy hai tay mình là do chính ông Chủ tịch tạo nên. Tôi cảm thấy sung sướng nhưng đồng thời cũng thấy lo sợ và tri ân. Tôi bước ra khỏi bàn để cúi chào và để bày tỏ lòng biết ơn của tôi đối với ông, nhưng trước khi làm thế, tôi đã nói:

– Thưa ông, xin ông tha lỗi cho em, trước đây nhiều lần em ao ước ông nói cho em biết về chuyện này. Nếu được thế thì hay biết bao…

– Có lý do khiến cho tôi không nói được, Sayuri à. Và tôi cũng dặn Mameha không được nói chuyện này cho cô hay. Vì nó có liên quan đến Nobu.

Nghe nhắc đến tên Nobu, tôi bỗng thấy buôn rười rượi, vì tôi cảm thấy như ông Chủ tịch muốn dẫn dắt vấn đề đến đâu.

– Thưa ông – tôi nói – em biết em không xứng với lòng tốt của ông. Chuyện xảy ra vào cuối tuần vừa qua, khi em…

– Sayuri – ông ngắt lời tôi – thú thực với cô chuyện xảy ra ở Amani đã ghi dấu ấn sâu sắc lên tâm trí tôi.

Tôi cảm thấy ông Chủ tịch nhìn tôi đăm đăm nhưng tôi không thể nào nhìn ông cho được.

– Có chuyện này tôi muốn nói với cô – ông nói tiếp – Tôi phân vân cả ngày không biết làm sao nói lên cho được. Tôi cứ nghĩ đến chuyện đã xảy ra nhiều năm rồi. Tôi nghĩ phải tìm lúc thật thích hợp mới nói chuyện này ra được, nhưng…tôi hy vọng cô sẽ hiểu điều tôi muốn nói.

Đến đây ông ngừng lại để cởi áo khóac ra, xếp lại để trên chiếu bên cạnh ông ta. Tôi ngửi thấy mùi hồ trên áo sơ mi của ông ta, mùi này khiến tôi nhớ lại lần đầu đến thăm ông Tướng tại quán trọ Suyura, căn phòng ông ta ở thường có mùi ủi áo quần.

– Trở lại thời công ty Iwamura còn son trẻ, – ông Chủ tịch nói tiếp – tôi có quen biết một người đàn ông tên là Ikada, anh ta làm việc cho một hãng cung cấp nguyên liệu cho công ty chúng tôi ở bên kia thành phố. Anh ta có tài giải quyết về các khâu khó khăn trong mạng điện. Thỉnh thoảng khi chúng tôi gặp khó khăn trong việc láp ráp hệ thống điện, chúng tôi mời anh ta đến giúp trong một ngày, anh ta giải quyết xong ngay. Thế rồi một buổi chiều tôi làm việc xong về nhà, bỗng tôi gặp anh ta ở tiệm bán dược phẩm. Anh ta cho biết anh ta đang thảnh thơi vì đã thôi việc. Khi tôi hỏi tại sao anh thôi việc, anh ta đáp “Đến lúc phải nghỉ việc cho nên tôi thôi! ” – thế là tôi thuê anh ta làm việc cho công ty của tôi. Rồi mấy tuần sau tôi hỏi anh ta “Này anh Ikada, tại sao anh thôi việc ở bên ấy? ” Anh ta đáp “Thưa ông Iwamura, từ lâu rồi tôi muốn đến làm cho công ty ông. Nhưng vì ông không mời. Mỗi lần ông có vấn đề gì khó khăn, ông thường gọi tôi đến làm, nhưng không bao giờ ông yêu cầu tôi làm việc cho công ty ông. Rồi bỗng một hôm tôi nhận ra rằng ông không muốn thuê tôi, vì ông không muốn thuê một người đang làm cho công ty cung cấp nguyên liệu cho công ty của ông, ông sợ làm thế sẽ mất hoà khí giữa hai công ty. Giá mà tôi tự động xin thôi việc bên kia trước, khi ấy ông sẽ có cơ hội để thuê tôi. Thế là tôi xin nghỉ việc ở bên kia.”
Tôi nghĩ ông Chủ tịch đợi tôi trả lời, nhưng tôi không dám nói.

– Bây giờ tôi nghĩ rằng – ông nói tiếp – có lẽ chuyện của cô và ông Thứ trưởng vừa rồi cũng giống như việc Ikada bỏ việc. Để tôi nói cho cô nghe tại sao tôi có ý so sánh như thế này. Chính vì những điều Bí Ngô đã nói với tôi khi cô ta dẫn tôi đến nhà hát. Tôi hết sức giận cô ta, tôi hỏi tại sao cô ta dẫn tôi đến đó. Cô ta không nói năng gì một hồi thật lâu, rồi cô ta nói loanh quanh tào lao một hồi nữa. Sau cùng cô ta nói cô yêu cầu cô ta dẫn Nobu đến.

– Thưa ông, xin ông cảm phiền – tôi ấp úng nói – em đã phạm lỗi lầm rất lớn…

– Trước khi cô nói thêm điều gì nữa, tôi chỉ muốn biết tại sao cô đã làm một việc như thế. Có lẽ cô làm thế để trả ơn cho công ty Iwamura. Tôi không biết rõ. Hay là cô nợ nần ông Thứ trưởng cái gì đấy mà tôi không được biết.

Chắc tôi đã lắc đầu, vì bỗng ông Chủ tịch ngừng nói. Cuối cùng tôi trả lời:

– Em rất xấu hổ, ông Chủ tịch à. Nguyên do em làm thế chỉ là chuyện cá nhân thôi.

Một lát sau, ông ta thở dài rồi đưa tách sakê ra. Tôi rót rượu vào tách cho ông, lòng cảm thấy hai bàn tay của tôi là tay của ai khác, rồi ông hắt tách rượu vào miệng, cầm tách không trên tay một lát mới nuốt rượu xuống cổ. Nhìn miệng ông ngậm đầy rượu một lát như thế, tôi nghĩ mình như loại người đã chuốc vào thân không biết bao nhiêu điều nhục nhã.

– Thôi được rồi, Sayuri – ông nói – để tôi nói cho cô nghe lý do tại sao tôi hỏi cô như thế. Nếu cô không rõ mối liên hệ giữa tôi với Nobu như thế nào, thì cô không thể nào hiểu được tại sao tối nay tôi đến đây, hay là tại sao tôi đã cư xử với cô nhiều năm qua như thế. Cô hãy tin tôi đi, không có ai ngoài tôi biết rõ những chuyện khó khăn mà Nobu thường gặp phải. Nhưng anh ta là một thiên tài, tôi đánh giá anh ta cao hơn cả một đội ngũ chuyên viên giỏi.

Tôi không biết nói gì hay làm gì, cho nên tôi lấy bình rượu lên, hai tay run run, để rót vào tách cho ông Chủ tịch. Thấy thế, ông ta không đưa tách ra cho tôi rót.

– Sau một thời gian ngắn đã quen biết cô – ông nói tiếp – một hôm Nobu đem đến tặng cho cô cái lược ngay trước mặt mọi người trong buổi tiệc. Cho đến lúc ấy tôi mới nhận ra ông ta có cảm tình với cô. Dĩ nhiên trước đó đã có những dấu hiệu biểu lộ tình cảm rồi, nhưng chắc tôi không để ý đến. Khi tôi thấy ông ta có cảm tình với cô, thấy cách ông ta nhìn cô vào tối ấy…thế là tự nhiên tôi nghĩ rằng tôi không thể lấy mất của ông ta cái mà ông ta đang muốn có. Việc ấy không làm giảm sút mối quan tâm của tôi đối với việc lợi ích cho cô. Thật ra, mỗi khi nghe Nobu nói về cô, tôi cảm thấy rất bực mình, không muốn nghe.

Đến đây ông Chủ tịch dừng lại hỏi tôi:

– Sayuri, cô có nghe tôi nói không?

– Dạ có, thưa ông.

– Tôi kể chuyện này cho cô hiểu rõ vấn đề hơn, tôi nợ Nobu một món nợ rất lớn. Đúng tôi là người sáng lập ra công ty, là chủ của ông ấy. Nhưng khi công ty Iwamura còn non trẻ, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn về tiền bạc, có lần gần như bị phá sản. Tôi không muốn từ bỏ quyền lãnh đạo và tôi không nghe lời Nobu khi ông ta nhất quyết mời người vào đâu tư. Cuối cùng ông ta thắng, mặc dù việc này đã gây nên rạn nứt về tình bạn trong một thời gian, ông ta đòi xin thôi việc, và tôi gần như để cho ông ta từ chức. Nhưng dĩ nhiên ông ta đúng, và tôi sai. Nếu không có ông ta, tôi sẽ mất sạch cả công ty. Làm sao mình không mang ơn một người như thế? Cô biết tại sao người ta gọi tôi là “Chủ tịch” mà không gọi “Quản lý” không? Là vì tôi nhường chức ấy cho ông ta, mặc dù ông ta muốn từ chối. Cho nên khi tôi biết ông ta thương mến cô, tôi quyết định tôi phải âm thầm kín đáo quan tâm đến cô thôi, để cho ông ta có thể chiếm đoạt được cô. Cuộc đời đã đối xử tàn bạo với ông ta rồi, Sayuri à. Ông ta gặp ít người đối xử tử tế với ông.

Suốt những năm làm geisha, chưa bao giờ tôi có ý nghĩ ông Chủ tịch đặc biệt quá quan tâm đến tôi như thế. Và bây giờ tôi mới hiểu ra, ông ta tỏ thái độ thờ ơ với tôi vì ông muốn nhường tôi cho Nobu.

– Tôi không nói tôi ít quan tâm đến cô – ông nói tiếp – nhưng chắc cô biết là nếu tôi tỏ thái độ có tình cảm thương mến cô, thế nào ông ta cũng bỏ cô ngay lập tức.

Từ ngày còn nhỏ, tôi đã mơ có ngày ông Chủ tịch sẽ nói cho tôi biết rằng ông chăm sóc tôi, nhưng không bao giờ tôi tin có ngày chuyện này sẽ xảy ra. Dĩ nhiên tôi cũng không nghĩ đến chuyện ông sẽ nói cho tôi hay về điều tôi muốn nghe, và còn chuyện Nobu nặng nợ với tôi nữa. Có lẽ mục đích trong đời tôi nhắm đến đã trật lất, nhưng ít ra trong giây phút này, tôi đã được ngồi trong phòng này với ông Chủ tịch và nói cho ông nghe tâm tư tình cảm của tôi.

– Xin ông tha thứ cho em vì những điều em sắp nói cho ông nghe – cuối cùng tôi nói.

Tôi cố nói tiếp nhưng cổ họng tôi nghẹn ngào – mặc dù tôi không biết cái gì làm cho tôi nghẹn ngào. Phải một lát tôi mới biết đấy là mối cảm xúc mà tôi đã dồn nén xuống để cho nó khỏi hiện ra trên mặt.

– Em rất cảm mến ông Nobu, nhưng chuyện em đã làm ở Amani – nói đến đây tôi phải dừng lại một lát để cho cổ họng hết nghẹn ngào, bỏng rát, tôi mới nói tiếp được – chuyện em đã làm ở Amani, em làm thế là vì em thương yêu ông, ông Chủ tịch à. Từ khi gặp lại ông rồi, mỗi một bước của em trên đường đời là mỗi bước hy vọng được xích lại gần ông.

Khi nói xong câu này, tất cả hơi nóng trong người tôi đều dồn hết lên mặt. Tôi cảm thấy mình bay bổng lên không, như đám tàn lửa, nhưng tôi vẫn chú ý đến những vật ở trong phòng. Tôi cố tìm một vết dơ trên mặt bàn, nhưng cái bàn đã trở nên lờ mờ rồi biến mất trước mắt tôi.

– Sayuri, hãy nhìn tôi đi.

Tôi muốn làm theo lời ông yêu cầu, nhưng tôi không thể làm được.

– Lạ thay – ông nói nho nhỏ như nói với chính mình – cùng một người phụ nữ mà khi còn nhỏ thì nhìn tôi một cách hết sức thẳng thắn, còn nay sau nhiều năm trôi qua, lại không ngước mắt được để nhìn tôi.

Có lẽ công việc ngước mắt nhìn ông chỉ là một công việc đơn giản thôi, công việc mà tôi thấy không khó khăn gì khi đứng trên sân khấu với bao nhiêu người ở Gion đang nhìn lên tôi. Chúng tôi ngồi gần nhau bên một góc bàn, rất gần đến độ cuối cùng tôi lau mắt rồi nhìn vào mặt ông, tôi thấy rõ những vòng đen quanh hai con ngươi của ông. Tôi phân vân không biết có nên quay mắt đi cúi chào rồi rót sakê vào tách cho ông…nhưng chắc không có hành động nào có thể phá tan được sự căng thẳng này. Khi tôi đang miên man suy nghĩ như thế, ông Chủ tịch lùa chai và tách sang một bên bàn, rồi đưa tay nắm cổ áo tôi, kéo tôi sát bên ông. Khi mặt tôi kề sát mặt ông, tôi cảm thấy hơi ấm nơi người ông toả sang mặt tôi. Tôi đang bàng hoàng không biết hư thực ra sao, không biết phải làm gì hay nói gì, thì bỗng ông Chủ tịch kéo tôi sát vào ông và hôn tôi.

Chắc anh ngạc nhiên khi nghe đây là lần đầu tiên trong đời tôi mới có người hôn. Tướng Tottori thỉnh thoảng cũng ép môi vào tôi khi ông làm danna của tôi, nhưng tôi thấy hoàn toàn vô cảm. Lúc ấy tôi thường tự hỏi phải chăng ông ta chỉ tìm nơi để tựa cái mặt lên đấy cho khoẻ. Thậm chí với Yasuda Akira – người đã mua cho tôi cái kimono, và người tôi đã dụ dỗ vào một đêm ở tại phòng trà Tatematsu – đã hôn hàng chục lần lên mặt lên cổ tôi, nhưng anh ta chưa bao giờ hôn vào môi tôi. Cho nên anh có thể cho rằng nụ hôn này, nụ hôn thật sự đầu tiên trong đời tôi, đôi với tôi rất quý giá, hơn bất cứ cái gì trên đời. Tôi có cảm giác tôi đã lấy của ông Chủ tịch cái gì đấy, và ông đã cho tôi cái ấy, cái rất riêng tư của ông, có giá trị hơn tất cả những của cải của những người khác đã cho tôi. Nụ hôn có mùi vị rất tuyệt vời, ngọt lịm như trái chín, và khi tôi nếm hương vị ấy, hai vai tôi chùng xuống, bụng tôi phồng lên, tâm trí tôi lâng lâng ngây ngất, vượt lên chín tầng mây không làm sao tôi nhớ hết cho được. Tôi nghĩ đến đám hơi trên nồi cơm khi bà bếp mở nắp vung ra. Tôi thấy trong óc hiện ra hình ảnh con đường nhỏ mà là phố chính của quận Pontocho, con đường tôi thấy vào một buổi tối tràn ngập những người chúc lành ông Kichisaburo sau buổi diễn cuối cùng của ông, vào hôm giã từ sân khấu Kabuki để về hưu. Tôi thấy tôi đã nghĩ đến hàng trăm thứ để diễn tả hạnh phúc của tôi khi ấy, vì như thể các ranh giới trong tâm tưởng tôi đã được phá vỡ và tôi mặc sức để cho ký ức tự do phiêu lưu.

Nhưng rồi ông Chủ tịch nhích đầu lui, một tay để trên cổ tôi. Ông ta ngồi quá gần tôi, tôi có thể thấy môi ông ươn ướt và vẫn còn cảm thấy hương vị của nụ hôn chúng tôi vừa hôn.

– Thưa ông – tôi nói – tại sao?

– Tại sao cái gì?

– Tại sao…đủ thứ? Tại sao ông hôn em? Ông vừa mới nói em là quà ông tặng cho ông Nobu.

– Nobu đã bỏ cô rồi, Sayuri à. Tôi không lấy gì của ông ta hết. Tôi quá hoang mang bối rối, nên không hiểu ông ta muốn nói gì.
– Khi thấy em với ông Thứ trưởng, em có ánh mắt giống như ánh mắt mà tôi đã thấy cách đây bao nhiêu năm bên bờ suối Shirakawa – ông nói tiếp – Em có vẻ quá thất vọng, như người sắp chết đuối mà không có ai đến cứu. Sau khi Bí Ngô nói cho tôi biết em có ý định làm thế với ông Thứ trưởng để cho Nobu bắt gặp, tôi bèn quyết định nói cho ông ấy biết những gì tôi đã thấy.
Ông ta đã phản ứng rất giận dữ…thì thôi, nếu ông ta không tha thứ cho em chuyện em đã làm, thì theo tôi, rõ ràng ông ta không có duyên nợ gì với em hết.

Tôi nhớ thời tôi còn bé ở Yoroido, có một cậu bé tên Gisuke leo lên một cái cây để nhảy xuống hồ. Cậu ta leo quá cao, mà mực nước ở hồ thì cạn. Nhưng khi chúng tôi bảo cậu ta đừng nhảy, cậu ta không dám trèo xuống vì đá dưới thân cây. Tôi chạy về làng để tìm bố cậu ta, ông Yamashita, ông bình tĩnh leo lên đồi, tôi tự hỏi không biết ông ta có nhận thấy tình trạng con ông nguy hiểm hay không. Ông ta bước đến gốc cây ngay khi cậu bé rơi xuống – cậu ta không biết có bố mình ở dưới. Ông Yamashita hứng lấy con mình một cách dễ dàng như có ai thả cái bao vào tay ông, rồi để cậu con đứng xuống đất. Tất cả chúng tôi đều reo hò sung sướng, chạy nhảy quanh hồ trong khi Gisuke đứng nhấp nháy mắt, nước mắt lưng tròng vì kinh ngạc.

Bây giờ tôi có cảm giác như Gisuke ngày ấy. Tôi đang rơi thẳng xuống đá thì ông Chủ tịch bước ra hứng lấy tôi. Tôi quá đỗi sung sướng đến nỗi không thèm lau nước mắt đang trào ra. Bóng ông nhoà đi trước mặt tôi, nhưng tôi vẫn thấy ông nhích người đến sát hôn tôi, rồi ông choàng lấy tôi như ôm tấm chăn vào lòng. Môi ông đặt vào phần da hở có hình tam giác trên cổ tôi nơi tiếp giáp với cổ áo kimono. Khi tôi cảm thấy hơi thở của ông phả lên cổ tôi, và cảm thấy những động tác gấp gáp của ông hoạt động trên người tôi, tôi liền nhớ đến nhiều năm về trước, khi tôi đi vào nhà bếp ở nhà kỹ nữ, bắt gặp cô hầu dựa người trên bồn rửa, cố đưa tay che trái lê chín cô ta đang ăn trong miệng, nước lê chảy ròng ròng xuống cổ. Cô ta nói cô ta thèm ăn lê, xin tôi đừng nói lại với bà Mẹ.