Trên cái thang thân phận, tình yêu xuất phát từ một vị trí cao hơn trái tim rất nhiều. Tình yêu đến từ một vị trí trên cả trí tưởng tượng. Tình yêu xuất phát từ tinh thần.

Thiện cảm là giá trị cao nhất mà nạn nhân thường bám víu, vì nó chứng thực cho việc đeo bám vào một vị trí thấp nhất trên cái thang thân phận. Nhưng thiện cảm không đạt được nhiều điều hơn tình yêu. Nó không thể thay thế tình yêu.

Con người có thiện cảm, biết cảm thông không bắt buộc phải là người biết suy nghĩ. Nếu bạn có mặt chứng kiến cảnh khủng bố gài bom, và thấy nhiều thân người bê bết máu kẹt lại trong đống đổ nát của một tòa nhà, bạn sẽ vô dụng đối với họ nếu bạn chỉ quỳ xuống và bắt đầu khóc nức nở trước cảnh máu đổ thịt rơi.

Sự cảm thông của bạn không tự động là một điều tốt. Trong nhiều trường hợp, bạn có thể hữu ích hơn (và đáng yêu hơn) đối với ai đó nếu biết không để cảm xúc dâng trào, chi phối mình mà ngược lại, bạn còn biết vượt lên trên chúng để đạt đến vị trí hành động yêu thương.

Deepak Chopra đã nói: “Tình thương không phải là một thứ cảm xúc, đúng hơn, nó là nhận thức sâu sắc và một dẫn chứng về sự đồng nhất với tinh thần.”

Trong những năm chiến tranh, các bác sĩ thường cứu được nhiều mạng sống nhất trên chiến trường là những người có khả năng vượt lên trên cảm xúc và hấp thu được sức mạnh tinh túy của tinh thần. Những người bị lòng trắc ẩn, thương cảm đối với thương binh xâm chiếm nhiều nhất lại là những người ít giúp ích cho họ nhất.

Khi phải tiếp xúc với người khác, ta có một cách để tiếp cận năng lượng thuần túy của tinh thần. Cách àny bắt đầu bằng việc thấu hiểu về cơ bản, có hai loại thói quen trong giao tế nhân sự: một là chủ động tạo ra các mối quan hệ, còn thói quen kia là phản ứng lại với người khác theo cảm xúc. Người làm chủ thì sáng tạo, còn người nạn nhân thì phản ứng.

Một người là nạn nhân khi đón nhận một bản ghi nhớ khó chịu sẽ đáp trả bằng một thư điện tử đầy tức giận thông báo rằng anh ta sẽ không trả lời lại trước một tuần. Một người yêu là nạn nhân sẽ gửi trả lại toàn bộ thư tình của cô ta trong một cơn trút giận. Một thành viên Hội đồng quản trị là nạn nhân sẽ bước ra khỏi phòng họp, tuyên bố không bao giờ quay lại nữa. Tất cả điều trên đều là phản ứng. Nếu biết tôn trọng hành động hơn, bớt quan tâm hơn đến tính cá nhân, cũng như có thêm khí oxy đi vào não thì những người trên có thể đã có phản ứng tốt hơn. Họ có thể dành thời gian trong ngày cho những việc có ý nghĩa hơn.

Một thông tin thật sự tốt lành là cả hai cách giao tiếp với người khác – phản ứng và sáng tạo – chỉ là những thói quen và vì là những thói quen nên có thể thay thế được.

Thói quen phản ứng có thể được thay thế bằng thói quen sáng tạo. Và bước đầu tiên của việc thay thế đó là sự nhận thức. Nếu tôi phản ứng lại với anh đơn thuần vì cảm xúc, trước hết tôi phải nhận biết điều này và sống cùng với nó. Như Nathaniel Branden đã nói “Bạn không thể rời một chốn mà bạn chưa từng đến.”

Điệu du dương u buồn của một ca khúc đồng quê xưa

Khi tôi tư vấn cho những người gặp trục trặc trong giao tế nhân sự hoặc nghề nghiệp, tôi nhanh chóng nhận ra những trục trặc thường bắt nguồn từ thói quen chỉ phản ứng lại đối với người khác. Họ đã giao quyền kiểm soát cảm xúc của họ lại cho người khác. Người ta quở mắng họ. Người ta làm hư hỏng họ. Người ta khiến họ nhút nhát. Người ta làm họ sầu khổ. Và đương nhiên cũng người ta kiểm soát họ.

Nghe những người này thuật lại chuyện của họ, tôi bất chợt nghĩ một cách khôi hài là tôi đang nghe những cung điệu du dương của khúc nhạc đồng quê – là những bản nhạc kể lại việc bị người phản bội, của những người trải qua nhiều cuộc tình đau khổ khiến họ không thể tiếp tục yêu được nữa. Những bản nhạc xưa có tựa đề “Ôi, tôi cô đơn”, “Sinh ra để thua thiệt”, và “Nơi đây lạnh lẽo hay là anh lạnh lẽo?”

Việc sủă đổi một thói quen lâu ngày chỉ phản ứng vì cảm xúc là một bùng phát thật mới mẻ của sự thấu hiểu, một sự bùng nổ đầy màu sắc của trí tưởng tượng. Plato đã nói “Suy nghĩ là cuộc trò chuyện giữa linh hồn với chính nó,” và nếu cuộc trò chuyện này đạt kết quả tốt thì việc leo lên cao hơn trên cái thang thân phận đã bắt đầu.

Đừng dừng lại ở việc phản ứng với người khác! Hãy nghĩ ra cách có thể giúp họ. Hành động ở đây là nghĩa cử giúp đỡ. Đừng nghĩ về việc người đó đang làm cho bạn. Chỉ có tính vị kỷ mới bị tổn thương. Bản thân hành động không thể bị tổn thương. Tinh thần không thể bị tổn thương. Nếu bạn đang hành động, phục vụ người khác thì không ai bị tổn thương cả.