Ngày lại ngày trôi đi chậm chạp và tẻ ngắt. Vài chú lùn dành thì giờ để sắp đặt lại kho báu cho gọn ghẽ; còn Thorin thì bắt đầu nói đến viên ngọc Arkenstone của Thrain, ra lệnh cho họ phải tích cực tìm nó ở mọi xó xỉnh.

“Bởi vì viên ngọc Arkenstone là của cha ta,” chú nói, “nó đáng giá hơn cả một dòng sông chứa đầy vàng, còn đối với ta thì nó vô giá. Trong cả cái kho báu này ta chỉ nhận riêng cho mình viên ngọc ấy, và ta sẽ trả thù bất kỳ kẻ nào tìm thấy mà lại giữ nó làm của riêng.”

Nghe thấy thế, Bilbo đâm sợ hãi, băn khoăn không biết chuyện gì sẽ xảy ra nếu viên ngọc bị phát hiện – nó được gói trong một bọc những đồ lặt vặt cũ nát mà anh chàng dùng để gối đầu. Mặc dù vậy anh chàng không nói gì về nó, bởi giữa lúc cảnh tẻ ngắt của những ngày ở đây mỗi lúc một nặng nề hơn thì trong cái đầu bé nhỏ của anh chàng đã bắt đầu nảy ra một kế hoạch.

Mọi việc tiếp tục diễn ra như vậy được một thời gian thì lũ quạ báo tin là Dain cùng hơn năm trăm chú lùn đang khẩn trương kéo đến từ Dãy Đồi Sắt, lúc này họ chỉ còn cách Thung Lũng khoảng hai ngày đường và đang tiến về đây từ phía Đông Bắc.

“Song họ không thể tới được Quả Núi mà không bị phát hiện,” Roac nói, “và tôi e rằng sẽ có một cuộc chiến trong thung lũng. Tôi không cho rằng đây là một dự kiến hay. Dù là những người quyết liệt, họ cũng khó lòng chiến thắng đội quân đang vây hãm các ngài; và thậm chí họ có chiến thắng đi nữa thì các ngài sẽ được gì? Mùa Đông và tuyết giá đang đến gấp sau lưng họ. Làm sao các ngài có thể có đủ đồ ăn thức uống mà không cần đến tình hữu nghị và thiện chí của những xứ sở xung quanh? Cái kho báu kia có thể đem lại cái chết cho các ngài, dù rằng lão rồng không còn nữa!”

Song Thorin không nao núng. “Mùa đông và tuyết giá sẽ làm tê liệt cả con người và các tiên,” chú nói, “và chúng sẽ thấy khó mà chịu đựng nổi nỗi khốn khổ ở chốn hoang vu này. Khi mà các bạn của ta ở sau lưng còn mùa Đông thì ập đến, có lẽ tính khí của chúng sẽ ôn hòa hơn và việc thương lượng sẽ dễ dàng.”

Đêm đó Bilbo đã có một quyết định. Bầu trời tối đen và không trăng. Ngay lúc trời tối mịt hẳn, anh chàng tới góc một căn phòng phía trong ngay gần cổng rồi lấy một sợi thừng trong bọc đồ của mình ra, và cả viên ngọc Arkenstone cuộn trong miếng giẻ nữa. Sau đó anh chàng trèo lên tường. Chỉ có Bombur ở đó, bởi khi ấy là phiên gác của chú, mà mỗi lần các chú lùn chỉ cắt cử ra một người canh gác.

“Trời rét quá đi mất!” Bombur nói. “Giá mà chúng ta có được một cái bếp lửa ở trên này như bọn ở trong khu trại kia!”

“Ở trong kia khá là ấm đấy,” Bilbo nói.

“Thì đã hẳn; nhưng ta phải ở đây cho tới nửa đêm cơ,” chú lùn to béo làu bàu. “Một việc buồn phát ốm. Không phải là ta mạo muội bất đồng với Thorin đâu, cầu cho bộ râu của ông ấy mọc mỗi ngày một dài hơn; tuy vậy ông ấy xưa nay vẫn là một ông lùn cứng cổ.”

“Không cứng bằng cẳng chân tôi đâu,” Bilbo nói. “Tôi đã mệt mỏi vì những bậc cầu thang và những lối đi bằng đá rồi. Tôi sẵn lòng đánh đổi cả đống của cải để lấy cảm giác đám cỏ mơn man nơi ngón chân mình đấy.”

“Ta thì sẽ sẵn lòng đánh đổi cả đống của cải để có được cái cảm giác rượu mạnh thấm vào cổ họng, và một cái giường êm ái sau bữa tối ngon lành.”

“Tôi không thể cho ông những thứ đó trong lúc cuộc vây hãm còn đang tiếp tục. Nhưng lâu rồi tôi không canh gác, nên tôi sẽ thay ông gác phiên này, nếu ông thích. Đêm nay tôi không buồn ngủ.”

“Cậu là một người bạn tốt, cậu Baggins à, và ta sẽ vui lòng nhận lời đề nghị của cậu. Nếu có chuyện gì bất thường thì hãy đánh thức ta dậy trước, nhớ thế nhé! Ta sẽ nằm ở cái phòng phía trong bên tay trái, cách đây không xa đâu.”

“Ông cứ đi đi!” Bilbo nói. “Tôi sẽ đánh thức ông lúc nửa đêm, và ông có thể đánh thức người gác tiếp theo.”

Ngay khi Bombur vừa đi khỏi, Bilbo đeo chiếc nhẫn vào, buộc dây thừng, tuột xuống bên kia tường, và bỏ đi. Anh chàng có khoảng năm giờ đồng hồ ở phía trước. Bombur sẽ ngủ (chú ta có thể ngủ vào bất kỳ lúc nào, và suốt từ cuộc mạo hiểm trong Rừng U Ám chú ta lúc nào cũng cố tìm lại những giấc mơ đẹp hồi đó); còn tất cả các chú lùn khác thì đang bận rộn với Thorin. Khó có khả năng bất kỳ ai, thậm chí là Fili hay Kili, sẽ xuất hiện trên bờ tường trước khi tới phiên gác của mình.

Trời rất tối, và một lát sau khi anh chàng rời khỏi lối đi mới đắp rồi trèo xuống quãng nước nông của dòng suối thì con đường trở nên xa lạ. Cuối cùng anh chàng tới chỗ đường vòng nơi phải lội qua dòng nước, nếu như anh chàng định đến khu trại như mong muốn. Lòng suối ở đó nông nhưng lại rộng, và việc lội qua trong bóng tối chẳng dễ dàng gì đối với anh chàng hobbit. Sắp sang đến bờ bên kia thì anh chàng trượt chân trên một hòn đá tròn và ngã đánh ùm xuống dòng nước lạnh. Anh chàng vừa mới trườn lên khỏi mặt nước ở bờ bên kia, còn đang run rẩy và thở phì phì, thì mấy vị tiên trong bóng tối mang đèn lồng đã đến điều tra nguyên nhân của tiếng động vừa rồi.

“Không phải là cá đâu!” một vị tiên nói. “Quanh đây có kẻ do thám. Hãy che ánh đèn lại! Đèn giúp ích cho hắn nhiều hơn là cho chúng ta đấy, nếu đó là cái gã nhỏ bé vẫn được coi là đầy tớ của bọn chúng.”

“Đầy tớ, đúng là thế!” Bilbo khịt khịt mũi; và còn đang khịt khịt mũi thì anh chàng hắt hơi thật to, và đám tiên lập tức kéo đến nơi phát ra tiếng động.

“Xin cho một chút ánh sáng!” anh chàng nói. “Tôi ở đây, nếu các vị cần đến tôi!” rồi anh chàng tháo nhẫn ra và vụt xuất hiện từ sau một tảng đá.

Họ nhanh chóng tóm lấy anh chàng, dù đang rất ngạc nhiên. “Ngươi là ai? Ngươi có phải là cái gã hobbit của lũ lùn không? Ngươi đang làm gì? Làm thế nào mà ngươi qua mắt được bọn lính canh của chúng ta một quãng xa đến thế?” hết người nọ đến người kia trong bọn họ hỏi.

“Tôi là Bilbo Baggins,” anh chàng trả lời, “bạn của Thorin, nếu các vị cần biết. Tôi biết mặt nhà vua của các vị, dù rằng ông ấy không biết tôi để mà nhìn đến tôi. Song Bard sẽ nhớ tôi, và chính Bard là người tôi đặc biệt muốn gặp.”

“Thật ư!” họ nói. “Anh có việc gì chăng?”

“Dù là việc gì đi nữa thì đó cũng là chuyện riêng của tôi, các tiên tốt bụng à. Song nếu các vị muốn trở về khu rừng của mình từ cái nơi buồn tẻ này,” anh chàng run rẩy trả lời, “thì hãy nhanh chóng dẫn tôi đến bên bếp lửa để tôi hong khô – và sau đó để tôi thưa chuyện với thủ lĩnh của các vị càng sớm càng tốt. Tôi chỉ còn rảnh có một hai giờ đồng hồ nữa thôi.”

Đó là những gì xảy ra khoảng hai giờ sau khi anh chàng trốn khỏi Cổng. Lúc này Bilbo đang ngồi bên một bếp lửa ấm áp trước một căn lều lớn, tại đó cả Vua Tiên và Bard cùng ngồi nhìn anh chàng chằm chằm đầy vẻ tò mò. Một anh chàng hobbit mặc bộ giáp tiên thấp thoáng ló ra bên dưới một tấm chăn cũ quả là cái gì đó mới lạ đối với họ.

“Thật ra các vị cũng biết,” Bilbo nói bằng thái độ thực tế nhất của mình, “tình hình thật là quá quắt. Bản thân tôi chán ngấy toàn bộ chuyện này. Giá mà tôi được về lại nhà mình ở phía Tây, tại đó con người ta đều biết điều hơn. Song tôi lại có một phần lợi nhuận trong chuyện này – một phần mười bốn, chính xác là vậy, theo một bức thư mà tôi nghĩ là mình may mắn còn giữ được.” Anh chàng rút nó ra từ túi áo khoác cũ (mà anh chàng vẫn mặc bên ngoài áo giáp), đó là bức thư của Thorin, đã nhàu nát và được gập nhỏ, mà hồi tháng Năm Thorin đã đặt dưới chiếc đồng hồ trên bệ lò sưởi của anh chàng!

“Một phần trong số lợi nhuận, xin các vị nhớ cho,” anh chàng nói tiếp. “Tôi biết rõ điều đó. Cá nhân tôi rất sẵn sàng xem xét kỹ tất cả các yêu sách của các vị, rồi khấu trừ một khoản thích ứng vào tổng số trước khi đòi hỏiphần riêng của mình. Tuy nhiên các vị không hiểu rõ Thorin Oakenshield bằng tôi đâu. Tôi cam đoan với các vị rằng ông ta hoàn toàn sẵn sàng ngồi trên đống vàng mà chịu chết đói, chừng nào các vị còn ngồi ở đây.

“Chà, cứ để hắn ngồi chết rũ ở đó!” Bard nói. “Một kẻ ngu xuẩn như vậy đáng phải chết đói!”

“Hoàn toàn đúng thế đấy,” Bilbo nói. “Tôi hiểu quan điểm của ông. Tuy nhiên mùa Đông đang đến rất nhanh. Chẳng bao lâu nữa sẽ có tuyết và biết bao thứ khó chịu khác, mà việc tiếp tế sẽ gặp khó khăn – ngay cả đối với các tiên, tôi hình dung như vậy. Lại còn những bất lợi khác nữa chứ. Các vị chưa nghe nói về Dain và những người lùn ở Dãy Đồi Sắt ư?”

“Chúng ta đã nghe, từ lâu lắm rồi; nhưng ông ta thì có liên quan gì tới chúng ta kia chứ?” ông vua hỏi.

“Trước kia tôi cũng nghĩ thế. Nhưng tôi có một vài thông tin mà các vị chưa nhận được. Tôi có thể cho các vị biết, lúc này Dain chỉ còn các đây chưa đầy hai ngày đường, và có ít nhất năm trăm người lùn dữ tợn cùng đi với ông ta – rất nhiều người trong bọn họ đã có kinh nghiệm từ những cuộc chiến tranh giữa người lùn và lũ yêu tinh, chắc chắn những trận chiến này các vị đã từng nghe. Khi họ tới đây có thể sẽ có những phiền toái nghiêm trọng đấy.”

“Vì sao ngươi lại kể điều này với chúng ta? Ngươi đang phản bội các bạn của mình hay đang dọa nạt chúng ta đây?” Bard nghiêm giọng hỏi.

“Anh bạn Bard thân mến của tôi ơi!” Bilbo the thé nói. “Đừng nóng tính như thế! Tôi chưa từng gặp một người đa nghi như anh! Tôi chỉ đang tìm cách tránh phiền phức cho tất cả các bên hữu quan. Giờ tôi có một đề nghị với các vị!”

“Hãy cho chúng ta nghe đi!” họ nói.

“Các vị có thể nhìn thấy đề nghị đó!” anh chàng nói. “Nó là cái này!” anh chàng lấy viên ngọc Arkenstone ra và ném khăn bọc đi.

Đích thân Vua Tiên, người có đôi mắt quen nhìn những vật tuyệt vời và đẹp đẽ, đã đứng dậy trong nỗi kinh ngạc. Ngay cả Bard cũng sửng sốt nhìn viên ngọc mà không thốt nên lời. Cứ như thể một quả cầu tưới đẫm ánh trăng đang treo trước mặt họ trong một tấm lưới đan ngàn ánh sao lạnh lùng lấp lánh.

“Đây là viên ngọc Arkenstone của Thrain,” Bilbo nói, “Trái tim của Quả Núi; và nó cũng là trái tim của Thorin. Ông ta coi nó còn hơn cả một dòng sông vàng. Tôi cho các vị đấy. Nó sẽ giúp các vị trong việc thương lượng.” Sau đó Bilbo, không khỏi rùng mình, không khỏi liếc nhìn luyến tiếc, trao viên ngọc kỳ diệu ấy cho Bard, và anh cầm nó trong tay mà bàng hoàng mê mẩn.

“Nhưng bằng cách nào ngươi có được nó để mà đem cho?” cuối cùng anh cố gượng hỏi.

“Ồ, thế đấy!” anh chàng hobbit nói, vẻ khó chịu. “Đúng ra nó không phải là của tôi; nhưng mà, ồ, tôi sẵn lòng dùng nó để đổi lấy phần của mình, anh không hiểu đâu. Tôi có thể là một tên trộm – hoặc đại loại như vậy, như họ bảo: riêng về phần mình, tôi thực sự chẳng bao giờ cảm thấy thích một tên trộm cả – nhưng tôi hy vọng không ít thì nhiều mình cũng là một tên trộm lương thiện. Dù sao thì giờ tôi cũng sắp trở lại chỗ bọn họ, và mấy chú lùn đó muốn làm gì tôi thì làm. Tôi hy vọng các vị sẽ thấy viên ngọc này hữu dụng.”

Vua Tiên ngắm nhìn Bilbo với một vẻ ngạc nhiên mới. “Bilbo Baggins!” ông nói. “Cậu xứng đáng mặc bộ áo giáp của các hoàng tử tiên hơn rất nhiều kẻ từng bảnh bao hơn trong bộ áo giáp ấy. Song ta tự hỏi không biết liệu Thorin Oakenshield có hiểu như vậy không. Ta hiểu giống người lùn nói chung nhiều hơn cậu, có lẽ như vậy. Ta khuyên cậu hãy ở lại với chúng ta, ở đây cậu sẽ được tôn trọng và hoan nghênh gấp ba lần.”

“Cảm ơn ông rất nhiều, tôi chắc là vậy,” Bilbo vừa nói vừa cúi đầu. “Song tôi không cho rằng mình nên bỏ mặc bạn bè thế này, sau tất cả những gì chúng tôi đã cùng nhau nếm trải. Mà tôi cũng đã hứa sẽ đánh thức anh bạn Bombur vào lúc nửa đêm nữa! Tôi thật sự phải đi đây, và phải đi thật nhanh.”

Họ nói thế nào cũng không ngăn được anh chàng nên đành cấp cho anh chàng một đội hộ tống, và khi anh chàng rời đi, cả ông vua lẫn Bard đều chào trân trọng. Trong lúc họ đi qua khu trại, một ông già vận chiếc áo khoác đen đứng nhỏm dậy từ cửa một căn lều nơi ông đang ngồi và bước về phía họ.

“Cừ lắm! Cậu Baggins!” ông ta vừa nói vừa vỗ lưng Bilbo. “Ở cậu luôn có nhiều hơn những gì người ta chờ đợi đấy!” Đó là Gandalf.

Đây là lần đầu tiên sau biết bao ngày Bilbo mới thật sự thấy vui. Nhưng không có thì giờ cho tất cả những câu mà anh chàng muốn hỏi ngay lúc ấy.

“Tất cả đều khá đúng lúc!” Gandalf nói. “Giờ đây mọi việc đang tiến dần đến hồi kết, trừ phi là ta lầm. Ngay trước mặt cậu là một khoảng thời gian khó khăn; nhưng hãy giữ vững tinh thần! Cậu có thể vượt qua ổn thỏa. Hiện đang có tin tức mà thậm chí bầy quạ cũng chưa được nghe. Tạm biệt!”

Bối rối nhưng phấn khởi, Bilbo hối hả bước tiếp. Anh chàng được dẫn tới một quãng nước cạn an toàn và lội qua mà không bị ướt, rồi anh chàng chào tạm biệt các tiên và thận trọng trèo về phía Cổng. Anh chàng bắt đầu thấy rất mệt mỏi; nhưng lúc anh leo lên sợi dây thừng lần nữa thì vẫn còn lâu mới đến nửa đêm – sợi thừng vẫn ở nguyên vị trí cũ. Anh chàng tháo nó ra và đem giấu đi, rồi ngồi trên bờ tường mà băn khoăn lo lắng chẳng biết chuyện gì sẽ xảy ra.

Đúng nửa đêm anh chàng đánh thức Bombur dậy; và sau đó đến lượt anh chàng nằm cuộn tròn trong cái xó của mình, chẳng buồn nghe lời cảm ơn của chú lùn già kia (anh chàng cảm thấy mình hầu như không đáng được hưởng những lời cảm ơn ấy). Chẳng mấy chốc anh chàng đã ngủ say, quên đi tất cả những lo âu của mình, cho đến tận sáng. Thực ra anh chàng đã mơ đến món trứng và thịt xông khói.