Linh Hồn Của Tiền
JAMES: LẠC LÕNG – HỒI PHỤC – VÀ QUAY TRỞ LẠI
Có thể rất dễ cho rằng toàn bộ cuộc nói chuyện về sự trân trọng và sung túc này là dành cho những đối tượng như chị Audrey hay Bảy Người Vĩ đại, những người chẳng có mấy tài sản trong tay đến nỗi họ phải học cách coi trọng ngay cả những thứ ít ỏi mà họ có, nếu không sẽ bị nhấn chìm trong tuyệt vọng. Thế nhưng, nó cũng đúng với cả những người có cuộc sống vật chất dư dả. Họ có nguy cơ, và thường là như vậy, bị lạc lõng trong đống của cải của mình, chìm ngập với những nhà cửa, xe hơi và các vật dụng khác, đến nỗi họ đánh mất đi cả ý nghĩa của cuộc sống nội tâm hay bất cứ ý nghĩa nào ngoài tiền bạc. Mẹ Têrêsa đã có lần nhắc tới một điều gọi là “sự nghèo nàn cùng cực của tâm hồn” có tác động mạnh mẽ đến những người giàu có, Mẹ cũng đã nói sự nghèo nàn về tâm hồn ở Mỹ thì cùng cực hơn bất kỳ sự nghèo nàn nào mà Mẹ đã từng thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới này.
James biết nơi đó và sự nghèo nàn cùng cực về tâm hồn đó. Anh lớn lên tại một thị trấn nhỏ ở bang Missouri, nơi gia đình anh nắm giữ ngành kinh tế chính yếu của thị trấn. Tên gia đình là lời nguyền đối với anh – bất cứ ai biết đến cái tên đó thì đều biết rằng anh giàu có và sẽ không bao giờ cần phải làm việc, và họ mặc nhiên cho rằng anh là một đứa con nhà giàu hư hỏng. Họ ghen tỵ và khinh miệt anh.
James có một trái tim vĩ đại và muốn được công nhận là một thành viên đóng góp tích cực cho xã hội, nhưng anh lại nhận thấy cái tên anh mang và khoản gia tài khổng lồ anh sở hữu là một gánh nặng khủng khiếp, ngăn cản anh quan hệ bình thường với những con người khác và với thế giới xung quanh. Anh bực bội, thậm chí ghét bỏ cái tên của gia đình và khoản gia tài – gánh nặng của mình. Anh cảm thấy cần phải thoát ra khỏi môi trường mình đang sống để có thể tìm ra giá trị đích thực của con người mình, cơ bản là để chứng minh bản thân. Sự trống rỗng trong lòng anh ngày càng rõ, và anh luôn bị dằn vặt bởi những cảm giác hổ thẹn, bất lực và tội lỗi.
Chúng tôi đã gặp nhau khi còn ở đại học và mặc dù bây giờ tôi có thể nhìn và hồi tưởng lại nỗi đau mà anh đã từng phải trải qua, thì ngay lúc đó tôi lại không nhận ra điều đó. Lúc đó, với tôi, anh chỉ là một người bạn cùng lớp, cùng học, cùng vui chơi như bao người bạn khác.
Tôi đã liên lạc lại với anh vào một vài năm sau đó tại nhà của một người bạn của chúng tôi.Mặc dù trông có già dặn hơn đôi chút so với tuổi, anh vẫn thanh lịch và đẹp trai như thời sinh viên. Một vài hôm sau, anh mời tôi đi ăn trưa, chỉ nói rằng anh ấy cần một số lời khuyên. Anh đã kể cho tôi câu chuyện của mình. James là một người nghiện rượu. Lúc đó, anh đã có hai đứa con và đang tiến hành ly hôn lần thứ hai. Anh có đủ tiền để sống một cuộc sống giàu sang đến cuối đời, nhưng anh lại cảm thấy lạc lõng và buồn bực, lo sợ rằng mọi người sẽ biết được rằng cuộc đời của mình đang trong tình trạng thê thảm. Anh muốn thay đổi, nhưng không biết phải làm thế nào.
Giống như hầu hết các mối quan hệ trong cuộc đời anh, mối quan hệ giữa James với tiền bạc đầy rẫy những đau khổ, xung đột, thất vọng và những điều thiếu rõ ràng. Những vấn đề tình cảm sâu kín và đã bị lãng quên từ lâu đã đeo đuổi, hủy hoại anh từ thuở ấu thơ càng làm cho cả quãng đời bị bỏ bê của anh trở nên tệ hơn. Tiềm lực kinh tế sẵn có của gia đình đã cho phép anh giải quyết mau chóng những thời điểm khó khăn trong hôn nhân, gia đình, tình bạn và ngay chính cuộc sống. Chưa từng làm gì đáng kể để tự kiếm tiền, James luôn giấu kín một bí mật cay đắng là anh luôn tự hoài nghi sâu sắc bản thân. Anh cảm thấy mình vô giá trị, ngoại trừ chính khoản gia tài mà anh chán ghét. Anh có đủ tiền để làm mọi thứ, nhưng cuộc đời của anh trở nên chẳng gì hơn là một ô chữ ngày càng rắm rối, phức tạp, che đậy đằng sau nó là thói rượu chè bê tha, những mối quan hệ chẳng đi đến đâu, những mối quen biết bạn bè nguỵ tạo, và cảm giác hoàn toàn vô dụng.
Anh là một người biết quan tâm, một người muốn làm điều thiện cho mọi người, muốn sống một cuộc đời cống hiến có ý nghĩa. Anh ước có thể bắt đầu lại từ đầu, nhưng lại cảm thấy bị kẹt giữa một bên là đống tài sản kếch xù của mình và một bên là những thất bại cá nhân.
Chúng tôi bắt đầu thường xuyên nói chuyện với nhau, và trong khi James bắt đầu công cuộc hàn gắn chậm chạp và vất vả những mối quan hệ của anh với những người xung quanh, chúng tôi tập trung vào mối quan hệ của anh với tiền bạc. Anh đổ lỗi mọi vấn đề của mình lên cái tên của gia đình và đống gia tài mà gia đình trông chờ anh cai quản. Anh đã trút ra mọi sự giận dữ, buồn bực, cả về những cuộc hôn nhân đổ vỡ của anh, và cả về những người mà anh cảm thấy chỉ luôn là những kẻ cơ hội đã bước vào cuộc đời mình. Cùng với thời gian, nhu cầu đổ lỗi cho tiền bạc và quá khứ của anh ấy đã dần tan biến. Anh đã bắt đầu nói đến mẫu người mà anh muốn vươn tới.
Cuộc đời của anh sẽ ra sao nếu anh sống thực với ước mơ sâu kín của mình? Liệu mối quan hệ của anh với những đứa con và những người vợ cũ sẽ khác đi như thế nào khi anh bắt đầu cư xử với họ thật chính trực, công bằng, bao gồm cả những điều khoản phân chia tài sản ly hôn? Bên cạnh trách nhiệm chăm sóc những đứa con, còn những cam kết nào to tát hơn khuấy động tâm trí anh? Anh muốn tạo ra sự khác biệt nào nữa cho thế giới này?
Mường tượng ra một cuộc sống mà anh có thể yêu thương đã giúp cho James khám phá ra những khả năng mới và có được những trải nghiệm mới về bản thân. Khi chúng ta tập trung vào viễn cảnh đó, nó cũng giống như chúng ta thổi vào một cục than hồng nhỏ nhoi trên chiếc bếp lửa đã nguội lạnh. Những vận hội mới được nhen nhóm lên, và các ý tưởng cụ thể bắt đầu được định hình. Anh cảm thấy một tình cảm gắn kết đặc biệt với những thanh niên trẻ đang phải cật lực xoay sở với cuộc sống, và anh muốn cùng làm việc với họ. Anh đã tình nguyện vào làm tại một trường học địa phương, và cùng với việc hiểu biết nhiều hơn về những trẻ em thiểu năng trí tuệ, anh đã khám phá ra biệt tài làm việc với những đối tượng này của mình. Càng làm việc nhiều với các học sinh, giáo viên của trường và các giáo viên chuyên về mảng giáo dục đặc biệt, những người đóng vai trò hỗ trợ đặc biệt trong các lớp học, anh càng thấu hiểu hơn sự phức tạp trong nhu cầu của trẻ em, và những nỗ lực giải quyết các vấn đề phức tạp đó.
Những khoản tiền đã từng là gánh nặng trong suốt cuộc đời của anh giờ đây lại trở thành một nguồn lực dành để hỗ trợ cho các tổ chức quan tâm đến các đối tượng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Anh cũng đã đứng ra làm người tài trợ cho các ngôi trường trong cộng đồng của mình, để mang lại lợi ích cho tất cả trẻ em. Tuổi thơ cay đắng của anh đã trở thành một thứ tài sản cho phép anh có cách tiếp cận cảm thông, nhạy bén hơn đối với những đứa trẻ mà anh tiếp xúc. Sự hỗn độn trong cuộc đời trắc trở của anh dần yên tĩnh trở lại, và anh thậm chí còn bắt đầu coi trọng quãng thời gian hỗn loạn ấy vì nó là con đường dẫn anh từ một giai đoạn rối ren và khủng hoảng đến một giai đoạn có ý nghĩa và toại nguyện.
Những người con đã cùng tham gia với anh trong công việc tình nguyện của mình, và bởi là một ông bố độc thân, tham gia hoạt động mới mẻ này với những đứa con đã giúp hâm nóng mối quan hệ của họ: họ trở nên tôn trọng nhau hơn. Sự chăm chỉ và cống hiến của James đối với ngôi trường và các học sinh, với những đứa con của anh, đã không chỉ cứu vớt cuộc đời của rất nhiều đứa trẻ, mà ngay chính cả cuộc đời anh nữa. Đống tiền có vẻ như là một lời nguyền bấy lâu nay đã trở thành một công cụ để anh đầu tư vào một cuộc sống mới, đầy sự cống hiến và đầy ý nghĩa.
Nhà thơ Rainer Maria Rilke đã viết:
Tôi yêu những giây phút đen tối của cuộc đời, khi những cảm nhận của tôi rơi vào sâu thẳm.
Tôi đã thấy trong chúng, như trong những bức thư xưa,
Một mảnh đời riêng tôi đã từng trải qua,
Và nay đã trở nên bao la và mạnh mẽ như những huyền thoại.
Khi đó tôi biết rằng vẫn còn trong tôi
Nơi ẩn chứa cho một cuộc đời thứ hai, bao la, vô cùng, vô tận.
Đã đến lúc James bắt đầu một cuộc đời thứ hai bao la và vô tận của mình.
Bạn có thể dùng phím mũi tên để lùi/sang chương. Các phím WASD cũng có chức năng tương tự như các phím mũi tên.