Vài chục năm nay, khi việc chụp ảnh không còn là thú vui cao cấp mà chỉ có một số ít người được hưởng, thầy giáo Hàm đã có thêm một niềm say mê mới. ấy là bên cạnh những dòng lưu bút của học trò, thầy đã có những tấm ảnh chân dung của các em. Mỗi năm, mỗi lớp một quyển. Để đến bây giờ thầy đã có được cả một chồng sổ xếp cao từ mặt đất lên ngang mặt bàn. Thỉnh thoảng, thư nhàn, rỗi rãi, thầy lại giở ra xem. Thời gian như sống lại cùng thầy… Theo từng bức ảnh, từng dòng chữ, thầy hình dung ra tất cả… Từng con người, từng cuộc đời… Mãi rồi, thành quen, thành thuộc. Thầy làm thế là vì một niềm vui nghề nghiệp… Chứ đâu có ngờ nó lại đem lại cho thầy, hay nói đúng hơn cho ngành công an một kết quả khác.

Số là thế này, lần ấy khu vực nhà thầy ở, xảy ra một vụ bắt cóc trẻ con để đổi tiền chuộc. Thủ phạm không để lại một dấu vetỏ gì ngoài tờ giấy viết tay trên đó ghi rõ cách thức đem tiền vàng đến chuộc lại đứa bé. Biết đem tuồng chữ này so sánh với chữ của ai? Các máy móc hiện đại của Viện khoa học hình sự chỉ có thể kết luận hai thứ chữ nào đó là của cùng một người chứ đâu có thể mách bảo chữ đó của ai, nhất là của những kẻ vô danh tiểu tốt. Căn cứ vào kết quả điều tra người ta đã khoanh vùng được đối tượng vụ án là người không phải là từ nơi khác đến. Thế là người ta nghĩ đến thầy, tìm đến thầy, đồng thời thông báo điều này cho mọi người biết. Các anh công an đưa tờ giấy ấy ra cho thầy. Mới thoạt nhìn, thầy đã đoán ra thủ phạm nhưng thầy chưa muốn nói ra ngay. Việc hệ trọng thế đâu có hồ đồ được. Và rồi, đêm khuya hôm ấy, khi đang một mình cặm cụi lục giở hết quyển lưu bút, lưu hình này đến quyển khác, cốt để xác minh lại nhận định ban đầu của mình, thầy không khỏi giật mình khi thấy một bóng đen vừa lẻn vào nhà. Chưa kịp la lên thì bóng đen ấy bỗng ngồi thụp xuống, nói như muốn khóc:

– Em lạy thầy. Xin thầy nói với các anh công an cho em được tự thú, em biết tờ giấy kia đến tay thầy thì thế nào thầy cũng nhận ra em…

Thầy Hàm buông chồng sổ rồi đi đến đỡ kẻ tội phạm đứng lên. Thầy không khỏi cười thầm khi thấy con người này với con người thầy dự đoán lại chính là một.