Linh Hồn Của Tiền
BÀI MÊ HỒN CA CỦA THÀNH CÔNG
Vào đầu những năm 1970, khi Bill, chồng tôi, bắt đầu sự nghiệp kinh doanh, tiền bắt đầu khẽ thì thầm bài mê hồn ca vào tai anh. Khi đó anh cùng các cử nhân trẻ ngành quản trị kinh doanh của các trường kinh tế hàng đầu được một công ty nổi tiếng và đầy triển vọng tuyển dụng. Công ty này xử lý các hợp đồng cho thuê phương tiện vận tải và thiết bị máy tính trên quy mô lớn. Công ty thu lợi nhuận theo phần trăm giá trị hợp đồng, và khi đó, nó đang bước vào thời kỳ phát triển mạnh mẽ. Công việc làm ăn ngày càng thành công và lớn mạnh. Đến một lúc, các thành viên ban quản trị quyết định đặt mục tiêu trở thành công ty trị giá trên một tỷ đô-la nhanh nhất trong lịch sử. Khi ấy, đó là một mục tiêu đầy tham vọng, lôi cuốn và hoàn toàn khả thi. Tất cả mọi người, kể cả vợ chồng của nhân viên trong công ty, đều vô cùng phấn khởi, và dần dần bị chính mục tiêu này lạm dụng. Đến giờ tôi vẫn còn nhớ mình đã sung sướng thế nào khi chứng kiến mọi chuyện tiến triển thật tốt đẹp cho Bill và đồng nghiệp của anh, tôi đã nghĩ kế hoạch này thật phi thường, tôi đã khích lệ anh ấy, không ý kiến gì khi anh ấy dần dần ở lại văn phòng muộn hơn, đi làm sớm hơn, và phải đi công tác ngay cả lúc cuối tuần.
Chúng tôi có ba đứa con – Zachary một tuổi, Summer ba tuổi và Billy năm tuổi. Chúng là trung tâm trong cuộc sống của chúng tôi, hay đấy là chúng tôi nghĩ thế. Cuộc hôn nhân của chúng tôi và mối quan hệ với con cái là điều quan trọng nhất trên thế giới đối với chúng tôi, hay đấy là chúng tôi nói thế. Tuy nhiên, nếu ai đó ghi lại hình ảnh cuộc sống của chúng tôi suốt thời gian đó và xem xét khách quan, người ta chắc chắn sẽ thốt lên – Không, họ chẳng quan tâm gì đến bọn trẻ cả. Chúng ở với cô trông trẻ, người mẹ lúc nào cũng mải mê với những việc mất thời gian với chồng, đi mua sắm hay đi giải trí; họ thậm chí không theo dõi được những giai đoạn quan trọng nhất trong sự phát triển của con cái, không ở bên chúng để kể những câu chuyện trước khi đi ngủ, hôn tạm biệt hoặc đơn giản dành thời gian để xây dựng mối quan hệ tự nhiên. Họ có thể trả tiền cho người chăm sóc trẻ, mua đồ chơi và một căn nhà lớn, nhưng ngay cả khi họ ngồi bên con, đầu óc họ vẫn còn quay cuồng với những suy tính về việc cần làm gì tiếp theo để đạt được những mục tiêu tài chính, hay để thể hiện cho bạn bè biết rằng họ biết cách hưởng thụ cuộc sống giàu có và mới mẻ.
Chúng tôi cảm thấy mình chân thành hy sinh cho con cái, nhưng nếu bạn quan sát trung thực cách chúng tôi thật sự đã dành thời gian và sức lực của mình, bạn sẽ thấy rằng hành động của chúng tôi không hề thống nhất với suy nghĩ.
Chúng tôi bắt gặp mình trong mớ hỗn độn ấy vào giữa những năm 1970. Tiền vẫn đổ vào như nước, và tất cả những thứ chúng tôi có được hoặc mua được bằng tiền chỉ làm tăng ham muốn có thêm đồ đạc, mua thêm, hoặc thêm lý do để mua nhiều hơn nữa. Để tránh lạc hậu so với xã hội, chúng tôi cảm thấy mình cần biết về những loại rượu ngon, và khi làm như vậy, chúng tôi cần một hầm rượu. Chúng tôi mua một chiếc xe thể thao hợp thời trang và chạy rất tốt, sau đó lại muốn có thêm một chiếc nữa, một chiếc xe gia đình để chở cả nhà. Chúng tôi có một căn nhà tuyệt vời, nhưng có lẽ như vậy vẫn chưa đủ nếu thiếu chút nghệ thuật ấn tượng. Ngay khi chúng tôi bất đầu tìm hiểu về nghệ thuật, chúng tôi muốn mua các tác phẩm ở đẳng cấp cao hơn. Bạn bè của chúng tôi bắt đầu có những căn nhà nghỉ mùa hè, cho nên đấy có lẽ sẽ là mục tiêu tiếp theo chúng tôi phải đạt. Khi chúng tôi bắt đầu mua những thứ quần áo đắt tiền hơn, chúng tôi cần những đôi giày mới hơn, đẹp hơn đi cùng. Tiếp đó, áo khoác cũng phải tương xứng với những bộ cánh bên trong. Và đồng hồ cũng phải phù hợp. Danh sách những thứ cần nâng cấp cứ thế kéo dài vô tận. Trong các bạn bè của chúng tôi, đi nghỉ trở thành biểu tượng hùng hồn của cuộc sống xa hoa; nếu muốn hòa nhập với số đông, bạn cần có những kỳ nghỉ đặc biệt. Đột nhiên, việc lái xe đến Yosemite hay đi cắm trại không còn là đủ nữa. Để được gọi là nghỉ, người ta phải đi trượt tuyết ở Sun Valley, hay bơi thuyền ở Hawaii. Điều này kéo theo điều khác, và tất cả đều có vẻ quan trọng như nhau. Có một thứ gì đó đã thôi thúc chúng tôi đi theo, và chúng tôi thậm chí không kịp dừng lại để thắc mắc. Các con chúng tôi ở cùng với cô trông trẻ phần lớn thời gian. Chúng lớn lên trong sự sung túc và chăm sóc tận tình nhưng thiếu sự có mặt của cha mẹ. Chúng tôi là những bậc cha mẹ đầy yêu thương, nhưng vắng mặt nhiều đến nỗi tự chúng tôi cũng thấy khó chịu, nhưng chúng tôi vẫn đi vì lúc nào chúng tôi cũng thấy việc phải đi là quan trọng, và biết rằng chúng tôi sẽ sớm trở về.
Dự án Xóa đói − một sáng kiến quốc tế nhằm thanh toán nạn đói trên toàn thế giới − đã thức tỉnh tôi. Khi lần đầu nghe về quyết tâm thanh toán nạn đói, tôi thấy sứ mệnh đó đã nói hộ cảm giác sâu sắc của tôi trước những đau khổ của con người. Tôi vẫn còn nhớ khi còn là một đứa trẻ hạnh phúc và thỏa mãn, có lúc tôi nhận ra ở đâu đó vẫn còn những người phải chịu đói, và đối với tôi, điều này thật vô lý. Tôi rất buồn khi nghĩ rằng có một đứa trẻ nào đó như tôi không có đủ thức ăn. Tôi đã nghĩ rằng không thể để điều đó xảy ra. Khi còn nhỏ, có thể bạn cũng suy nghĩ như vậy, sau đó tiếp tục đi chơi. Nhưng ý nghĩ đó ở lại trong tôi, và hàng chục năm sau, khi tôi nghe được thông điệp của Dự án Xóa đói, rằng ta có thể dùng những nguồn lực sẵn có để quét sạch nạn đói dai dẳng trên toàn bộ hành tinh, tiếng vọng của nó dội vào trái tim tôi và đưa tôi trở về khoảnh khắc tuổi thơ, khi tôi hiểu rằng không phải ai cũng được chăm sóc, và tôi muốn làm một điều gì đó. Tôi cảm thấy một thôi thúc mạnh mẽ và sâu sắc từ trong tâm hồn mà tôi không thể nào phủ nhận. Khoảnh khắc đó, tôi bắt đầu tách mình khỏi cuộc rượt đuổi với tiền.
Giờ đây, sau 25 năm, tôi có thể nói rằng một trong những món quà bất ngờ khi tôi tham gia Dự án Xóa đói là khi đứng lên chống lại nạn đói, tôi dần nhận ra và phải đối mặt với cơn đói bên trong chính con người mình cũng như với cuộc sống thiếu chân thật và không phù hợp mà chúng tôi vẫn sống. Khi đó, chúng tôi bắt đầu nỗ lực có ý thức để hướng những nguồn lực của mình – thời gian, công sức, tiền bạc, tài sản vật chất tích cóp được – đến phục vụ cho khao khát thay đổi cuộc sống của mình.
Mặc dù Bill vẫn tiếp tục làm việc cho công ty, chúng tôi bắt đầu nhìn nhận nó theo một cách hoàn toàn khác. Thay vì không ngừng kiếm tiền hay dùng tiền để mua sắm, chúng tôi bắt đầu coi những nguồn lực mà anh ấy và đồng sự đang tạo ra là những nguồn lực có thể dùng để giúp đỡ người khác.Chúng tôi ủng hộ tiền bạc cho những người, những chương trình và dự án có thể gây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Trước kia khi còn là một giáo viên, tôi đã quyết định mở một trường học cho các bậc cha mẹ đã ly thân và vẫn đang đi làm. Chúng tôi lôi kéo bạn bè và nhiều gia đình khác tham gia các hoạt động xây dựng cộng đồng và gây quỹ. Chúng tôi lao vào công cuộc biến đổi đời sống cá nhân và xã hội, tham gia các khóa học, hội thảo đồng thời khuyến khích người khác làm theo. Từ một nhóm nhỏ những người cùng đang chạy đua vì thành công về tài chính và địa vị, chúng tôi bắt đầu mở rộng mối quan hệ sang một tập hợp phong phú bạn bè và đồng nghiệp thuộc mọi hoàn cảnh, văn hóa và lối sống. Nhóm chúng tôi ngày càng mở rộng, thuộc nhiều nền văn hóa, nhiều bộ phận khác nhau của xã hội và hoàn cảnh kinh tế.
Bill và các đồng sự của anh đã thành lập quỹ công ty. Tất cả chúng tôi cùng được trải nghiệm niềm vui và sức mạnh khi đóng góp và đầu tư tiền của cho những thứ chúng tôi quan tâm hơn hết thảy, những chương trình nói lên được quyết tâm cao cả nhất của chúng tôi. Chúng tôi nhận ra mình có thể tạo ra những thay đổi đáng kể khi đầu tư tiền bạc vào việc thanh toán nạn đói và chúng tôi đã làm như vậy. Chúng tôi đóng góp cho Dự án Xóa đói và được trải nghiệm cảm giác đầy đủ viên mãn, giúp sưởi ấm và nuôi dưỡng mối quan hệ của chúng tôi với nhau và với tất cả mọi người. Chúng tôi nhận ra rằng cuộc chiến trước kia nhằm tích lũy và nâng cấp mọi thứ của chính mình và cuộc đời mình cũng là một thứ nạn đói. Chúng tôi thẳng thắn giải quyết bằng cách nhận thức được rằng cái chúng tôi thật sự khao khát là một cuộc sống có ý nghĩa. Chúng tôi khao khát thay đổi thế giới, và bắt đầu dành toàn bộ tâm sức để làm việc đó. Một số người dồn sức lực để thanh toán nạn đói, một vài người đầu tư cho giáo dục hay xóa nghèo, một số người khác không lạm dụng nữa mà quay sang giúp đỡ, che chở và nâng đỡ nạn nhân từng bị lạm dụng.
Thay đổi trong suy nghĩ dẫn đến những chuyển biến trong mối quan hệ của chúng tôi với tiền. Khi chúng tôi bắt đầu điều chỉnh các quyết định tài chính của mình cho phù hợp với những giá trị gốc sâu sắc hơn và với những quyết tâm cao đẹp nhất của mình, chúng tôi cảm nhận được sự khác biệt rõ rệt, không chỉ trong cách chúng tôi xử sự với tiền, mà trong cả cảm giác của chúng tôi về tiền, về cuộc sống và về bản thân. Cuối cùng, chúng tôi biết cách đánh giá bản thân không phải căn cứ vào những thứ chúng tôi có, mà theo những thứ chúng tôi cho đi; không phải dựa trên những gì chúng tôi tích lũy được, mà là những gì chúng tôi đã phân phát đi.
Chúng tôi cũng nhận ra những thay đổi tương tự diễn ra với rất nhiều bạn bè của chúng tôi. Dù hoàn cảnh kinh tế ra sao, khi họ kết nối với sự hào phóng và quyết tâm, họ đều thể hiện mình theo cách như nhau. Chúng tôi nhận ra rằng tuy không thể thay đổi nền văn hóa tiền bạc, nhưng có thể nhìn nhận nó rõ ràng hơn, có thể đưa ra những quyết định lý trí hơn về việc chúng ta liên hệ với các tình huống ra sao và xử lý chúng thế nào. Chúng tôi không còn cảm thấy bị kìm hãm hay tù túng bởi nỗi sợ hãi cũng như niềm trông đợi về tiền bạc, và cuộc chạy đua vì tiền bắt đầu chậm lại. Với từng người trong chúng tôi, tiền ngày càng trở thành con đường giúp thể hiện lòng khao khát và sự viên mãn của tâm hồn.
Bạn có thể dùng phím mũi tên để lùi/sang chương. Các phím WASD cũng có chức năng tương tự như các phím mũi tên.