Mỗi người trong chúng ta đều trải qua trò chơi kéo co dai dẳng giữa ham muốn tiền bạc và tiếng gọi của tâm hồn. Khi chúng ta ở trong địa hạt của tâm hồn, chúng ta hành động chính trực. Chúng ta sâu sắc và hào phóng, dũng cảm và quyết tâm. Chúng ta nhận ra giá trị của tình yêu và tình bạn. Chúng ta thích thú với những công việc nhỏ bé nhưng được làm tốt. Chúng ta trải nghiệm những khoảnh khắc trân trọng khi ở giữa thiên nhiên và cái đẹp tự thân của nó. Chúng ta cởi mở, yếu đuối và chân thành. Chúng ta dễ rung động, và lòng hào phóng là rất tự nhiên. Chúng ta đáng tin cậy, đầy lòng tin với người khác và biết thể hiện mình. Chúng ta cảm thấy bình yên trong tâm hồn và tự tin rằng chúng ta là một phần thiết yếu trong một trải nghiệm rộng lớn, khoáng đạt hơn, một điều gì đó lớn hơn chính bản thân chúng ta.

Khi chúng ta đi vào lãnh địa của tiền bạc, dường như chúng ta lạc mất con người sâu sắc vốn là bản chất của mình. Dường như chúng ta đột nhiên được đưa đến một sân chơi khác, nơi mọi luật lệ đều đã thay đổi. Trong vòng kiềm tỏa của tiền, những phẩm chất đẹp đẽ của tâm hồn trở nên khan hiếm. Chúng ta trở nên nhỏ bé hơn. Chúng ta vật lộn hoặc chạy đua để “giành lấy những thứ của mình”. Chúng ta thường trở nên ích kỷ, tham lam, nhỏ mọn, đáng sợ, hay độc đoán; có khi bối rối, mâu thuẫn hoặc tội lỗi. Chúng ta gán cho bản thân danh hiệu người chiến thắng hoặc kẻ chiến bại, mạnh mẽ hay bất lực, và để mặc những thứ nhãn mác ấy nhào nặn mình một cách không chính xác, như thể sự giàu có về vật chất và khả năng kiểm soát sự giàu có ấy thể hiện sự ưu việt bẩm sinh, và thiếu những thứ đó nghĩa là con người không còn giá trị hay tiềm năng nữa. Mất khả năng nhận ra triển vọng, chúng ta trở nên cảnh giác và luôn hoài nghi, giữ lấy những thứ vặt vãnh, hay trở nên bất lực và tuyệt vọng. Chúng ta đôi khi còn cảm thấy mình buộc phải cư xử mâu thuẫn với giá trị gốc của mình, và không thể làm khác được.

Điều đó dẫn đến sự chia rẽ sâu sắc trong cách sống, trong hành vi và trong cảm giác của chúng ta về tính cách và sự chính trực của chính mình. Mâu thuẫn này là vết nứt có thật không chỉ khiến chúng ta bối rối trong những vấn đề về tiền bạc; nó còn khiến chúng ta không thể hòa nhập thế giới bên trong với thế giới bên ngoài và trải nghiệm trọn vẹn sự viên mãn trong cuộc đời, khoảnh khắc thăng hoa khi chúng ta thấy bình yên trong phút giây của hiện tại, một phần của cuộc sống và cũng chính là cuộc sống. Trải nghiệm lặng lẽ này hầu như đã biến mất trong nền văn hóa của chúng ta, bị át đi bởi những tiếng ồn và cuộc chiến tiền bạc. Sự chia rẽ ấy tồn tại trong tất cả chúng ta – bao gồm cả chính tôi – và là nguyên nhân gây ra những trận chiến ác liệt nhất trong cuộc đời đối với cả bạn và tôi.

Vicki Robin, trong cuốn Your Monney or Your Life (Tiền hay Cuộc sống) viết về những người thay vì làm việc để kiếm sống, chính xác hơn, họ đang “kiếm chết”, hay, trong một số trường hợp là “kiếm giết”. Công việc họ làm không trọn vẹn, thậm chí còn tai hại cho hạnh phúc của họ và người khác. Hoặc có thể họ thấy xấu hổ về công việc của mình. Họ căm ghét nó. Họ ước không phải làm công việc đó. Họ giả vờ rằng chuyện đó chẳng ảnh hưởng gì, nhưng thật ra, tâm hồn họ – hoặc tâm hồn ai đó – đang bị giết dần giết mòn. Bị mắc kẹt trong cuộc rượt đuổi, họ nói rằng họ đang kiếm sống khi thật ra họ đang “kiếm chết” hay “kiếm giết”. Nhưng họ không nhận ra, hoặc không thể thừa nhận điều đó.

Bản thân tiền bạc không gây rắc rối. Bản thân tiền bạc không tốt cũng không xấu. Bản thân tiền bạc không mang sức mạnh cũng không loại trừ sức mạnh. Chính cách hiểu và phản ứng của chúng ta với tiền mới là nguồn gốc thật sự của những điều tai hại. Cũng chính ở đó chúng ta sẽ bắt gặp cơ hội thật sự để khám phá bản thân và lột xác. Những câu chuyện tôi sắp chia sẻ sau đây đến từ cuộc hành trình vượt qua các thái cực từ giàu có huy hoàng đến nghèo khó thảm thương, và từ những người, những chốn, những lục địa cách xa đất nước này. Nhưng tôi cũng gặp chính những bài học ấy hiển hiện ngay tại nhà mình, trong những vật lộn và lựa chọn hàng ngày của chúng ta với tiền bạc, trong những hy vọng, ước mơ, sợ hãi và thất vọng liên quan tới nó.

Có thể bạn sẽ phải quan sát kỹ mới nhận ra được ám ảnh về tiền bạc trong câu chuyện của chính mình, nhưng chắc chắn nó có hiện diện và có mang ý nghĩa. Bạn có thể bắt đầu khám phá sự bí ẩn của tiền, và biến sân chơi mà tiền đại diện thành một chốn hoàn toàn khác. Mối quan hệ của bạn với tiền có thể là nơi bạn thể hiện ưu điểm, tài năng, khát vọng cao nhất, những phẩm chất sâu sắc và thâm thúy nhất của mình. Dù chúng ta là triệu phú hay dân thường, chúng ta đều có thể thấy hài lòng với tiền của mình và hài lòng với mối quan hệ của chúng ta với tiền.

Trong một thế giới chuyển động xoay quanh tiền, chúng ta nhất thiết phải thắt chặt mối quan hệ của chúng ta với tâm hồn mình và đưa nó vào mối quan hệ với tiền. Khi đó, chúng ta có thể tạo ra một hoạt động tinh thần mới. Chúng ta có thể tạo dựng và nuôi dưỡng nền văn hóa tiền bạc của mình bằng tâm hồn. Mối quan hệ của chúng ta với tiền có thể trở thành nơi ngày ngày chúng ta trải nghiệm các hoạt động tinh thần sâu sắc.

Những chương tiếp theo của cuốn sách này chính là lời mời đương đầu với những thử thách về tiền bạc, nỗi sợ hãi, ám ảnh và ràng buộc với tiền, cả sự ăn năn, hối hận và đau đớn vì tiền; từ đó ta sẽ ôm trọn tất cả để lớn lên và bắt đầu biến đổi bản thân. Trong cuộc chơi ấy, chúng ta sẽ trao cho tiền tâm hồn của nó.