Nhiều ngày liền, tôi lo lắng mình sẽ khó có thể kết thúc được những dòng cuối cùng của bài giảng mà không bị nghẹn ngào. Vậy nên tôi có một phương án dự phòng. Tôi đưa những câu cuối cùng vào bốn tấm hình. Nếu lúc đó trên bục giảng không thể tự nói nổi, tôi sẽ lặng lẽ cho chiếu các hình rồi đơn giản nói: “Cám ơn các bạn đã tới dự hôm nay.”

Tôi đã đứng trên bục giảng khoảng hơn một tiếng. Với những phản ứng phụ của hóa trị liệu, lại chịu áp lực lâu trên hai chân, và những xúc động trải qua, tôi thật sự thấy kiệt sức.

Đồng thời tôi cũng cảm thấy bình an và hoàn thiện. Cuộc đời của tôi đã quay trọn vòng. Ðầu tiên, tôi lập danh sách những ước mơ của mình khi lên tám tuổi. Bây giờ, sau ba mươi tám năm, danh sách đó đã giúp tôi nói những gì cần nói và đã đưa tôi đi qua.

Nhiều bệnh nhân ung thư nói bệnh tật đã cho họ một đánh giá mới và sâu sắc hơn về cuộc đời. Một số người còn nói họ biết ơn bệnh tật của họ. Tôi không có sự biết ơn đó cho căn bệnh ung thư của mình, tuy nhiên chắc chắn tôi biết ơn đã được thông báo trước về cái chết. Ngoài việc cho phép tôi chuẩn bị cho tương lai của gia đình, nó còn cho phép tôi cơ hội để tới Carnegie Mellon và thực hiện bài giảng cuối cùng. Theo một nghĩa nào đó, nó đã cho phép tôi “rời sân theo cách thức riêng của tôi”.

Và danh sách những ước mơ tuổi thơ của tôi đã tiếp tục phục vụ cho nhiều mục đích. Không có nó, biết đâu, tôi đã không thể cám ơn hết thảy những người xứng đáng được nhận những lời cám ơn của tôi. Sau rốt, cái danh sách nhỏ bé đó đã cho phép tôi nói lời từ biệt với những người có thật nhiều ý nghĩa đối với tôi.

Còn một điều khác nữa. Là một người gắn với công nghệ cao, tôi chưa bao giờ hoàn toàn hiểu các nghệ sĩ và các diễn viên mà tôi đã biết và dạy trong nhiều năm qua. Đôi khi họ nói về những thứ ở sâu bên trong họ “cần được thoát ra.” Tôi đã nghĩ điều đó có vẻ như đam mê lạc thú. Ðáng nhẽ tôi đã phải thấu cảm hơn. Một giờ trên bục giảng hôm đó đã dạy tôi một điều. (Tối thiểu là tôi vẫn đang học!) Tôi có những thứ ở sâu bên trong tôi đã cần được thoát ra thật ghê gớm. Tôi đã không thực hiện bài giảng chỉ vì tôi muốn thế. Tôi đã thực hiện bài giảng bởi vì tôi phải làm như vậy.

Tôi cũng biết tại sao những dòng kết thúc bài giảng lại gây xúc động mạnh như vậy với tôi. Bởi kết thúc của bài giảng là sự chưng cất cảm nhận về cái kết cục của cuộc đời tôi.

Khá thấm mệt, tôi dừng một phút để nhắc lại những điểm chính yếu của bài giảng, và rồi tôi kết luận, nhưng với một sự quanh co, một kết thúc bất ngờ, nếu bạn muốn.

“Như vậy, bài nói hôm nay là về việc đạt được những ước mơ tuổi thơ.” – tôi nói. – “Nhưng các bạn có hình dung được cái giả đầu không?”

Tôi dừng lại. Cả hội trường yên lặng.

“Nó không phải về việc làm thế nào để đạt được những ước mơ của bạn. Nó là việc làm thế nào để dẫn dắt cuộc đời của bạn. Nếu bạn dẫn dắt cuộc đời của bạn một cách đúng đắn, cái nghiệp sẽ tự thành. Các ước mơ sẽ đến với bạn.”

Tôi bấm nút cho hình kế tiếp, và một câu hỏi hiện trên màn hình lớn: “Bạn có hình dung ra cái giả đầu thứ hai không?”

Tôi thở một hơi sâu. Tôi quyết định nói nhanh hơn trước một chút. Có thể nếu tôi nói nhanh hơn, tôi nghĩ, tôi có thể nói được hết câu. Tôi nhắc lại câu hỏi trên màn hình.

“Bạn có hình dung ra cái giả đầu thứ hai không?”

Rồi tôi nói với mọi người: Bài giảng không phải chỉ dành cho những người ở hội trường. “Nó là dành cho các con của tôi.”

Tôi bấm nút cho hình cuối cùng, một bức ảnh chụp tôi đứng bên chiếc đu, tay phải bế Logan đang cười, Chloe ngọt ngào trong tay trái, Dylan thỏa mãn ngồi trên vai tôi.