“Xin chào,” lão già nói lớn.

Con mèo đen già, to gộc, nghếch đầu lên và khẽ chào lại bằng một giọng mệt mỏi.

“Chúng ta đang hưởng một đợt thời tiết rất đẹp.”

“Ừm,” mèo nói.

“Trời không một vẩn mây.”

“… tạm thời thôi.”

“Vậy thời tiết sẽ xấu đi ư?”

“Có vẻ như chiều tối nay trời sẽ đầy mây.” Mèo đen duỗi một chân ra rồi nheo mắt nhìn lão già hồi lâu.

Cười toét miệng, lão nhìn đối lại. Mèo ta do dự một lúc, rồi quyết định nói toẹt ra: “Hừm… vậy ra bác biết tiếng bọn tôi.”

“Đúng vậy,” lão già bẽn lẽn nói. Để tỏ lòng kính trọng, lão ngả chiếc mũ bông đi núi mòn xơ. “Không phải gặp chú mèo nào lão cũng nói được, mà chỉ nhằm khi thuận lợi thôi. Như lúc này đây.”

“Hay đấy,” mèo nói gọn lỏn.

“Lão ngồi xuống bên cậu một lát được không? Nakata này đi bộ hơi mệt rồi.”

Mèo đen uể oải đứng dậy, ria mép rung rung, và ngáp một cái đến sái quai hàm. “được thôi. Hay đúng hơn, tôi đâu có quyền. Bác thích ngồi đâu thì ngồi. Chẳng ai phiền đâu.”

“Rất cám ơn,” lão già nói và ngồi xuống cạnh mèo đen. “Chà, lão đã đi bộ suốt từ sáu giờ sáng hôm nay.”

“Ừm… vậy theo tôi hiểu, bác là Nakata?“Đúng thế. Tên lão là Nakata. Còn cậu?”

“Tôi quên tên mình rồi,” mèo nói. “Tôi đã từng có một cái tên, tôi biết thế, nhưng đến một lúc nào đó tôi không cần đến nó nữa. Vậy là nó tuột béng ra khỏi đầu.”

“Tôi biết. Thật dễ quên những thứ mà ta không cần nữa. Nakata cũng hệt như thế đó,” lão già vừa nói vừa gãi đầu. “Vậy, thưa Cậu Mèo, cậu nói là cậu không thuộc một nhà chủ nào?”

“Lâu lắm rồi, tôi đã từng có chủ. Nhưng bây giờ thì thôi rồi. một vài gia đình ở quanh đây thi thoảng cho tôi cái ăn, nhưng không ai là chủ sở hữu của tôi cả.”

Nakata gật đầu, im lặng một lát rồi nói: “Vậy cậu có phiền không nếu tôi gọi cậu là Otsuka?”

“Otsuka?” mèo ngạc nhiên nhìn lão già. “Bác nói chuyện gì lạ vậy? Tại sao tôi lại phải là Otsuka?”

“Chẳng vì lý do đặc biệt nào cả. Cái tên chợt đến trong đầu lão. Nakata này cứ chọn đại thế thôi. Có một cái tên để gọi, mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn bao nhiêu. Như thế, một kẻ kém thông minh như lão mới có thể sắp xếp mọi sự đâu ra đấy. Chẳng hạn, lão có thể nói: Vào ngày ấy tháng ấy, mình đã nói chuyện với mèo đen Otsuka ở một bãi trống trong Khu 2 Quận X. Nó giúp cho lão nhớ.”

“Hay đấy,” mèo nói. “Tuy nhiên, tôi chưa hiểu rõ hoàn toàn. Bọn mèo chúng tôi không có tên vẫn ổn. bọn tôi dựa vào mùi, hình khối, những thứ đại loại như thế. Chừng nào bọn tôi biết những cái í, thì chẳng lo gì.”

“Nakata hiểu hoàn toàn. Nhưng, Otsuka, cậu biết đấy, con người lại khác. Chúng tôi cần có ngày tháng và tên để nhớ mọi thứ chuyện.”

Mèo ta khịt mũi một cái. “Tôi nghe nó phiền toáiế nào í.”

“Hoàn toàn đúng. Chúng tôi có quá nhiều thứ phải nhớ, đó quả là phiền toái. Nakata này phải nhớ tên ông Tỉnh trưởng, số các chuyến xe buýt, vân vân. Dù sao cậu cũng không phản đối tôi gọi cậu là Otsuka chứ? Có thể nó hơi chướng tai cậu chăng?”

“Chà, đã nhắc đến chuyện í, thì phải nói là nó không êm tai… nhưng cũng không đến nỗi chướng tai lắm, bác hiểu chứ. Cho nên tôi chẳng thực sự phiền lòng. Bác muốn gọi tôi là Otsuka cũng được. Tuy nhiên, tôi phải nói rằng nghe nó không đúng với tôi.”

“Nakata này rất hài lòng nghe cậu nói vậy. Rất cám ơn, Cậu Otsuka.”

“Tôi phải nói rằng với tư cách một con người, bác có cách nói năng hơi khác thường đấy,” Otsuka bình luận.

“Phải, ai cũng bảo lão thế. Nhưng Nakata chỉ có thể nói năng cách ấy thôi. Lão cố nói năng bình thường, nhưng nó cứ ra như thế. Nakata này chẳng sáng dạ gì, cậu thấy đấy. không phải bao giờ lão cũng thế, song dạo bé lão bị tai nạn, thế là từ đấy đâm ra đần độn. Nakata này không biết viết, cũng chẳng đọc được sách báo chi cả.”

“Không phải khoe mẽ, chứ tôi đây cũng chẳng biết viết,” mèo vừa nói vừa liếm bàn chân phải. “Tuy nhiên, tôi có thể nói trí khôn tôi là trung bình, cho nên tôi chẳng bao giờ thấy đó là bất tiện.”

“Trong thế giới loài mèo, đó là lẽ thường,” Nakata nói. “Nhưng trong thế giới loài người, nếu anh không biết đọc biết viết, anh sẽ bị coi là đần độn. Cha của Nakata này – cụ mất lâu lắm rồi – là một giáo sư nổi tiếng ở một trường đại học. Cụ chuyên về một môn gọi là lía luận mẽo thuật. Lão có hai cậu em trai và cả hai đều rất thông minh sáng láng. Một cậu làm ở một công ty, giữ chức chưởng buồng. Cậu kia làm ở một nơi gọ là Bộ xương mại và công nghiệp. Cả hai sống trong những nhà to tướng và ăn lươn hàng ngày. Chỉ riêng Nakata này là không sáng dạ thôi.”

“Nhưng bác lại có khả năng nói được với mèo.”

“Cái đó thì đúng,” Nakata nói.

“Vậy xét cho cùng, bác đâu đến nỗi đần độn.”

“Ừ. Mà không… lão muốn nói thế này, Nakata này không thực sự biết thế, nhưng từ dạo bé, người ta cứ không ngừng bảo: mày là thằng đần, mày là thằng đần, nên lão đoán mình đúng là vậy. Lão không đọc được tên các ga, thành thử không mua được vé mà đi tàu. Tuy nhiên, nếu lão chìa thẻ khiết tật ra thì họ để cho lão đáp xe buýt thành phố.”

“Hay đấy…” Otsuka nói mà chẳng tỏ ra quan tâm mấy.

“Nếu không biết đọc biết viết thì không kiếm được việc làm.”

“Vậy bác sống bằng gì?”

“Lão có chợ cấp.”

“Chợ cấp?”

“Lão được Tỉnh trưởng cho tiền, cho ở một căn buồng nhỏ trong chung cư Shoeiso ở Nogata, ngày ăn ba bữa.”

“Nghe có vẻ là một cuộc sống khá tốt. Ít nhất là đối với tôi.”

“Cậu nói đúng. Quả là một cuộc sống khá tốt. Nakata này có một mái nhà che mưa nắng và đủ mọi thứ cần thiết. Và thi thoảng, như lúc này đây, người ta nhờ lão đi tìm mèo và khi nào tìm được thì họ cho chút đỉnh. Nhưng điều này lão phải giữ bí mật, không ch ngài Tỉnh trưởng biết, nên cậu đừng nói với ai. Họ có thể cắt bớt chợ cấp của tôi nếu họ phát hiện ra là tôi kiếm thêm được tí tiền lẻ. Chả nhiều nhặn gì, nhưng nhờ đó, thi thoảng lão cũng được biết mùi lươn. Nakata này rất khoái lươn.”

“Tôi cũng thích lươn. Nhưng tôi mới được ăn có một lần, mà đã từ lâu lắm rồi, đến nỗi tôi chả còn nhớ mùi vị nó ra sao nữa.”

“Lươn quả là một món tuyệt vời. nó có một cái gì khác hẳn so với các món ăn khác. Các món khác có thể thay thế, nhưng lươn thì, theo lão biết, không gì thay thế được.”

Trên con đường phía trước bãi đất trống, một gã thanh niên dắt một con chó săn Labrador rất lớn có một chiếc khăn đỏ thắt ở cổ. Nó liếc nhìn Otsuka nhưng rồi lại đi tiếp. Lão già và chú mèo ngồi đó, trong bãi trống, lặng lẽ chờ con chó và chủ nó biến mất.

“Vừa nãy bác nói bác đi tìm mèo,” Otsuka hỏi.

“Đúng thế. Lão tìm mèo lạc. Vì lão có thể nói chuyện đôi chút với mèo, nên lão đi khắp các ngả dò theo dấu vết của những chú mèo mất tích. Người ta nghe nói Nakata làm việc này giỏi nên đến nhờ lão tìm giúp những con mèo lạc của họ. Những ngày này, lão dành hết thời gian tìm mèo. Lão không thích đi quá xa, nên lão chỉ tìm trong phạm vi Quận Nakono thôi. Nếu không thì chính lão sẽ lạc và họ lại phải đi tìm lão.”

“Vậy là ngay lúc này đây, bác đang tìm một con mèo lạc?”

“Phải, đúng thế. Nakata này đang tìm một con mèo cái mai rùa một tuổi tên là Goma. Ảnh nó đây.” Nakata rút trong cái túi vải bố đeo ở vai ra một tấm ảnh màu, đưa cho Otsuka xem. “Nó đeo một cái vòng cổ chống bọ chét màu nâu.”

Otsuka vươn cổ ra nhìn tấm ảnh, rồi lắc đầu

“Không, tôi chưa hề gặp con này. Tôi biết hầu hết bọn mèo trong vùng, nhưng con này thì tôi không biết. Chưa bao giờ thấy hoặc nghe nói gì về nó cả.”

“Có đúng thế không?”

“Bác tìm nó đã lâu chưa?”

“Hôm nay là… để xem nào… một, hai, ba… ngày thứ ba.”

Otsuka ngồi nghĩ một lúc. “Tôi đồ là bác cũng biết điều này: mèo là loài thủ cựu. Thông thường, bọn tôi sống rất ngăn nắp, và nói chung, luôn giữ thông lệ trừ phi có điều gì phi thường xảy ra. Điều khả dĩ làm đảo lộn lề thói ấy chỉ có thể là tình dục hay tai nạn.”

“Nakata này cũng nghĩ như thế.”

“Nếu là tình dục thì chỉ cần đợi cho nó hết cơn là nó khắc về thôi. Bác hiểu tôi nói cơn tình dục nghĩa là thế nào chứ?”

“Bản thân lão chưa trải qua chuyện ấy, nhưng lão nghĩ là lão hiểu. Cái đó liên quan đến thằng cu con phải không?”

“Phải. Đầu đuôi tại thằng cu con cả,” Otsuka gật đầu, vẻ mặt nghiêm trang. “Nhưng nếu là tai nạn thì có thể bác không bao giờ thấy lại nó nữa.”

“Đúng thế.”

“Lại nữa, nếu một con mèo đi hoang vì chuyện tình dục, nó có thể lang thang quá xa, không tìm được đường về.”

“Nếu Nakata này ra khỏi Quận Nakano, cũng chẳng dễ gì tìm được đường về.”

“Chuyện đó cũng đôi lần xảy đến với tôi. Cố nhiên là đã lâu lắm rồi, dạo tôi còn trẻ măng,” Otsuka nói, him mắt lại, hồi tưởng. “Thường khi đã lạc là đâm hoảng, trở nên hoàn toàn tuyệt vọng chẳng biết làm gì. Tôi đã rất khiếp cái tình cảnh í. Chuyện tình dục có thể thực sự gây rắc rối như thế đấy. Cố nhiên, khi anh nóng máy lên, anh chỉ còn thấy cái ngay trước mũi anh thôi – ấy, cái cơn tình dục nó là thế đấy. Vậy cái con mèo cái í – tên nó là gì nhỉ? Cái con mèo lạc í?”

“Cậu muốn nói con Goma?”

“Phải, cố nhiên. Goma. Tôi muốn làm những gì có thể để giúp bác tìm thấy nó. Một ả mèo tơ mai rùa như thế, được một gia đình khá giả chăm bẵm, ắt chẳng biết gì về đường đời. Tội nghiệp, một thân một mình, không tự kiếm ăn được, không có khả năng tự vệ. Nhưng rủi thay, tôi chưa bao giờ gặp nó. Theo tôi, bác nên tìm nó ở nơi nào khác thôi.”

“Thôi được, có lẽ lão nên nghe theo lời khuyên của cậu mà đi tìm chỗ khác vậy. Nakata này xin lỗi đã phá giấc ngủ trưa của cậu. Chắc chắn một lúc nào đó lão sẽ còn ghé qua đây, vậy trong thời gian đó, nếu cậu có thấy Goma, xin vui lòng báo cho lão biết. Lão sẽ có chút đỉnh để cám ơn sự giúp đỡ của cậu.”

“Không cần đâu. Nói chuyện với bác là thú vị rồi. Xin bác cứ thoải mái ghé lại. Tôi thường ở đây vào những ngày nắng ráo. Khi nào mưa, tôi vào trú trong cái miếu đằng kia, ở chỗ những bậc đi xuống í.”

“Cảm ơn cậu nhiều. Nakata này cũng rất vui được trò chuyện với cậu. Không phải bao giờ lão cũng có thể nói chuyện dễ dàng thế này với mọi chú mèo mà lão gặp. Đôi khi, lão vừa cất lời chào, nó đã cảnh giác và chạy mất không nói nửa lời.”

“Tôi hoàn toàn có thể hình dung được. giống mèo chúng tôi có đủ loại – cũng như có đủ loại người vậy.

“Rất đúng. Nakata này cũng cảm thấy như thế. Trên đời có đủ loại người và đủ loại mèo.”

Otsuka vươn mình rồi nhìn lên bầu trời. Nắng vàng tràn ngập bãi trống, nhưng trong không khí phảng phất có điềm báo mưa, điều mà Otsuka có thể dự cảm được. “Lúc nãy bác nói thuở bé bác bị tai nạn, vì thế đâm kém thông minh, phải không?”

“Phải. Đích thị Nakata đã nói thế. Lão bị tai nạn hồi lên chín.”

“Tai nạn như thế nào?”

“Quả thật Nakata này không nhớ lắm. Chỉ nghe kể lại là không hiểu sao mình bị sốt cao ba tuần liền. Mê man bất tỉnh trên một cái giường bệnh viện, với đủ thứ truyền vào trong ven. Cuối cùng, khi tỉnh lại, chả còn nhớ một tí gì nữa. Quên cả mặt bố, mặt mẹ, quên mặt chữ, quên cả cách đếm. Trong nhà mình ra sao cũng chẳng nhớ. Thậm chí không nhớ cả chính tên mình. Đầu hoàn toàn rỗng như cái bồn tắm đã tháo hết nước. Người ta kể lại là trước khi bị tai nạn Nakata bao giờ cũng được điểm cao ở trường. Nhưng sau trận ốm mê man ấy, lão đâm ra đần độn. Mẹ lão khóc hết nước mắt vì Nakata trở thành ngớ ngẩn, nhưng bà mất đã lâu rồi. Cha lão thì không khóc nhưng lúc nào cũng giận dữ.”

“Thay vì thông minh, bác lại có cái năng khiếu nói chuyện với mèo.”

“Đúng thế.”

“Cũng hay…”

“Ngoài ra, lão còn luôn luôn khỏe mạnh, không bao giờ ốm. Không có cái răng sâu nào và không phải đeo kính.”

“Theo tôi thấy, bác cũng khá thông minh đấy chứ.

“Thật không?” Nakata nói, cái đầu nghiêng nghiêng. “Nakata này đã ngoài sáu mươi rồi, cậu Otsuka ạ. Một khi đã quá tuổi sáu mươi thì lão đã quen với việc bị coi là đần độn cũng như với việc chẳng ai thèm để ý đến mình. Người ta có thể sống mà không cần phải đi tàu hỏa. Cha chết rồi, không ăn đòn nữa. Mẹ cũng chết rồi, không còn khóc được nữa. Cho nên, nếu cậu bảo lão khá thông minh thì quả cũng hơi bối rối đấy. Cậu thấy đấy, nếu lão không đần độn thì ngài Tỉnh trưởng sẽ cắt chợ cấp và thẻ khiết tật để đi xe buýt cũng không còn. Nếu ngài Tỉnh trưởng bảo: Xét cho cùng, bác đâu phải đần độn, thì Nakata này biết nói sao. Cho nên cứ an phận đần độn vẫn là tốt.”

“Tôi muốn nói rằng vấn đề của bác không phải là chuyện đần độn,” Otsuka nói, vẻ mặt rất nghiêm túc.

“Thật ư?”

“Vấn đề của bác là ở chỗ cái bóng của bác nó hơi… nói thế nào nhỉ… hơi nhạt nhòa. Ngay từ phút đầu tiên nhìn thấy bác, tôi đã nghĩ thế, rằng cái bóng của bác đổ trên mặt đất chỉ sẫm bằng một nửa bóng của những người bình thường.”

“Lão hiểu.”

“Tôi đã có lần gặp một người khác như vậy.”

Miệng hơi hé ra, Nakata chằm chằm nhìn Otsuka. “Cậu muốn nói là cậu đã thấy ai đó như Nakata?”

“Phải. Vì thế tôi không quá ngạc nhiên khi thấy bác nói được tiếng mèo.”

“Khi nào?”

“Lâu rồi, khi tôi còn rất trẻ. Nhưng tôi không thể nhớ các chi tiếiện mạo và tên của người í, thời gian và nơi gặp. Như tôi đã nói lúc nãy, loài mèo không có được thứ bộ nhớ í.”

“Lão hiểu.”

“Bóng của người í cũng như bị tách một nửa ra khỏi người. Nó cũng nhạt nhòa như bóng của bác.”

“Lão hiểu.”

“Tôi nghĩ thế này: bác nên thôi tìm mèo lạc để chuyển sang tìm cái nửa kia của bóng mình.”

Nakata giựt giựt vành mũ trong tay. “Nói thật tình, trước đây, Nakata này cũng đã có cảm giác là bóng mình èo uột. Người khác có thể không nhận thấy, nhưng lão thì có.”

“Vậy thì tốt,” mèo nói.

“Cơ mà lão đã già rồi, chả sống được bao lâu nữa. Cha mẹ chết cả rồi. Dù thông minh hay đần độn, dù biết đọc hay không biết đọc, dù có bóng hay không có bóng, một khi đến cõi thì ai cũng phải về đất thôi. Khi anh chết, người ta thiêu xác anh và bỏ tro vào một nơi gọi là Núi Quạ (Karasuyama). Núi quạ ở quận Setagaya. Một khi anh bị chôn vào đó, chắc anh chẳng thể nghĩ gì nữa. Và nếu anh không nghĩ nữa thì chả có gì mắc mớ nữa. Cho nên cứ như lão bây giờ chả tốt chán sao? Điều lão có thể làm trong khi còn sống là không bao giờ ra khỏi quận Nakano. Nhưng khi lão chết, lão sẽ phải đến Núi Quạ. Đó là điều không thể tránh khỏi.”

“Dĩ nhiên, bác nghĩ thế nào là quyền của bác,” Otsuka nói và lại liếm bàn chân. “Tuy nhiên, bác cũng nên chiếu cố đến cái bóng của mình. Nó có thể hơi bị mặc cảm tự ti một chút, với tư cách là một cái bóng. Nếu tôi là một cái bóng, tôi ắt không muốn chỉ là một nửa của chính mình.”

“Lão hiểu,” Nakata nói. “Có thể cậu có lý. Nakata này chưa bao giờ nghĩ về điều đó sẽ nghĩ thêm về chuyện này sau khi về nhà.”

“Một ý hay đấy.”

Cả hai cùng im lặng hồi lâu. Nakata lặng lẽ đứng dậy, thận trọng phẩy mấy lá có bám vào quần, đội cái mũ vải mòn xơ lên đầu, chỉnh lại vài lần cho ngay ngắn, quàng cái túi vải lên vai và nói: “Rất cám ơn. Nakata thực sự đánh giá cao những ý kiến của cậu, Cậu Otsuka. Chúc cậu luôn vui khỏe.”

“Tôi cũng xin chúc bác như vậy.”

Sau khi Nakata đi khỏi, Otsuka lại nằm xuống bãi cỏ và nhắm mắt lại. Hãy còn chút ít thời gian trước khi mây kéo đến và trời đổ mưa. Xua tan mọi ý nghĩ, mèo ta chìm vào một giấc ngủ ngắn.a