Ba năm học hướng nghiệp là quãng thời gian nhiều vinh dự nhất trong hành trình của cuộc đời tôi, nhưng thành tích học hành vẫn thấp lè tè, thậm chí có mấy môn phải thi lại tận hai lần mới qua. Năm lớp 12, vừa chuẩn bị thi đại học vừa phải đối phó với kỳ thi ở trường, thành tích của tôi chỉ ở mức đạt yêu cầu. Do khoảng thời gian cận kề tốt nghiệp là thời điểm có số lượng học sinh báo danh cao nhất, thế nên tôi đến phòng giáo vụ để hỏi về việc báo danh thi đại học, chẳng ngờ hành động của tôi khiến cho các thầy cô ở phòng giáo vụ xôn xao.

“Thi đại học?”

“Em ở lớp nào? Tên là gì?”

Thầy chủ nhiệm giáo vụ biết tên tôi, cười ha hả rằng tôi có thể tốt nghiệp được đã là tốt lắm rồi, bảo tôi đừng lãng phí tiền phí báo danh. Trong lòng tôi hiểu rất rõ, lần đầu tiên tôi chỉ là muốn lấy kinh nghiệm, mục tiêu đặt cả vào lần thi thứ hai. Đương nhiên, các thầy cô ở phòng giáo vụ vẫn ưu ái phát phiếu và báo danh giúp tôi.

Lễ tốt nghiệp hướng nghiệp, trường cấp cho tôi giải thưởng văn nghệ, với tôi đây là một sự khẳng định rất lớn. Tôi dường như cũng thở phào nhẹ nhõm, “cuối cũng mình cũng đã tốt nghiệp được!” Những bạn học trên lớp đều báo danh thi cao đẳng, chỉ duy nhất có tôi thi đại học. Tốt nghiệp tựa như một ngã rẽ cuộc đời, mọi người đều phải chạy trên con đường riêng của mình. Sau khi lễ tốt nghiệp kết thúc, tôi không rời đi ngay lập tức mà một mình đi dạo quanh khuôn viên rộng rãi của trường lần cuối, còn cố ý “mua đường” ngang qua cổng chính để rời đi. Đứng trước cổng trường, cảm giác giờ đây rồi sẽ phải sải cánh bay đơn độc trào dâng trong tim, tôi vừa cảm thấy hưng phấn khi sắp được bay đến vùng trời lý tưởng của mình vừa có đôi chút hụt hẫng. Trời đất bao la là vậy, nhưng tôi vẫn buộc phải cô đơn độc hành, đã vậy hành trình phía trước vẫn bị che phủ trong màn mây giăng kín. Tôi tự nhủ với chính mình, cứ cố gắng nốt năm nay, cứ cố gắng nốt năm nay!

Danh sách thi đỗ đại học đã được công bố, việc thi trượt hoàn toàn có thể đoán trước. Tôi quay trở về trường nhận bảng điểm, thầy giáo ở phòng giáo vụ vẫn châm chọc: “Hình như em thi đỗ rồi phỏng!” Sau đó cầm bảng điểm của tôi cười cười bảo: “Ồ, tôi nhìn nhầm mất rồi! Chỉ thiếu chút xíu nữa! Cố gắng thêm một chút là đã đỗ rồi.” Một thầy giáo khác cũng phụ họa: “Thiếu mấy điểm vậy?” Sau đó ra vẻ khoa trương: “Chỉ thiếu có 200 điểm mà thôi!” Đón nhận sự chế giễu của họ, mặt tôi không chút cảm xúc. Tôi im lặng cầm bảng điểm rời khỏi trường. Trước khi đi ra khỏi cổng, tôi lập một lời thề rằng nhất định phải thi đỗ, dù cho phải mất bao nhiêu năm đi nữa, tôi cũng nhất định phải thi đỗ! Trong khoảnh khắc ấy, nỗi tủi hổ bị người khác chê cười vì thành tích học tập yếu kém một lần nữa dâng trào trong tim, tôi nhất định sẽ trở về đây sau khi đỗ đại học! Nhất định phải dốc hết sức! Trước khi tôi chuẩn bị rời nhà để đến Đài Bắc ôn tập, cha và tôi đã tâm sự rất nhiều. Cha nói cho tôi về thái độ của cha đối với cuộc sống – Coi tất cả những quyết định, sự kiện trong cuộc đời là những bước ngoặt, là mấu chốt quyết định sự tồn vong của bản thân. Tập trung tất cả tinh thần, dốc toàn lực thực hiện! “Vỹ à! Vận mệnh của con sẽ được quyết định từ đây! Hãy dốc sức để thực hiện, để tạo nên vinh quang trong cuộc đời của chính mình, con nhé!”

Giây phút bước ra khỏi cửa, tôi giống như một người chiến sĩ, bắt đầu dốc toàn lực để kiên trì phấn đấu! Tôi tham gia lớp ôn tập, ở tạm nhà chị cả. Khi đó chị đang học lớp thạc sĩ, tôi thường theo chị đến ngôi trường phân bộ của Đại học Sư phạm trên đường Roosevelt để học, cuộc sống hằng ngày cứ thế trôi qua một cách rất quy củ và gấp gáp. Do chưa học giáo trình cấp ba, nên mỗi một môn học đối với tôi đều thật lạ lẫm và vất vả, một năm phải học lại toàn bộ giáo trình của ba năm cấp ba, đã vậy phải vượt qua trên 80% học sinh khác thì mới có cơ hội thi đỗ. Tôi nhất định phải chăm chỉ và nỗ lực hơn bất kỳ người nào khác mới được!

Lớp ôn tập là một nơi có yêu cầu rất cao. Mặc dù tiếng Anh là một môn mà trong ba năm hướng nghiệp tôi không ngừng nỗ lực, nhưng với yêu cầu cao của lớp ôn tập, tôi có muốn theo cũng chẳng kịp. Quy định mỗi ngày học thuộc 50 từ mới, 50 tổ hợp từ, lúc mới đầu tôi còn cố gắng để theo, sau này phát hiện ra mọi công sức đều đổ sông đổ bể, các kiến thức cơ bản còn kém quá xa! Môn Toán còn thê thảm hơn! Ngoại trừ phần về các phép hoán đổi có hiểu được một chút, còn lại thì nghe chẳng hiểu chút nào! Nhưng suy nghĩ của tôi là học được bao nhiêu tốt bấy nhiêu. Trải qua nửa năm trời nỗ lực, với các môn Địa lý, Lịch sử, Ngữ văn, Chính trị, cuối cùng tôi cũng đã có chút ít khái niệm, nhưng để hoàn toàn hiểu hết thì vẫn còn một khoảng cách xa vời vợi. Chị cả thấy tôi tự gò ép bản thân quá nhiều, khuyên tôi nên tiến chậm lại. Nhưng chị không biết rằng, “tiến chậm lại” đối với tôi là việc còn khó khăn hơn gấp bội. Trên vai tôi đang gánh vác nỗi uất ức vì thành tích kém từ bé và lý tưởng của chính mình, lần thi này có đỗ được hay không quan trọng biết nhường nào! Tết đến, ngoại trừ giao thừa tôi mới về nhà, đến sáng mùng Một tôi đã trở về Đài Bắc để học tiếp. Khi đó chị cả ở ngay gần Viện Khảo thí, trên đường Tiên Tích Diêm có một thư viện, mùng một năm mới tôi đã vào thư viện Tiên Tích Diêm đó để đọc sách. Dưới núi tiếng người người chúc tụng năm mới huyên náo, trên núi tiếng nhà nhà cầu thần khấn phật vọng lại, tất cả những âm thanh đó dường như chẳng hề liên quan đến tôi.

“Mình phải thi đỗ! Mình nhất định phải thi đỗ!”

Trải qua gần một năm trời nỗ lực, kết quả mấy lần thi thử ở lớp ôn tập của tôi vẫn còn sai quá nhiều, trước khi bước vào kỳ thi đại học, tôi chỉ cầu khấn mong mình có thể đỗ được vào nguyện vọng cuối cùng – hệ Triết học Văn hóa. Lúc vào thi có lẽ do quá căng thẳng, nên đầu óc tôi hoàn toàn trống rỗng, khi thi xong so sánh qua với đề giải đáp bên ngoài phòng thi, trong thâm tâm cũng biết rằng lần này chắc sẽ lại trượt. Chị cả gợi ý cho tôi thi Tam chuyên15, nhưng tôi vẫn cực kỳ kiên trì, nếu lần này tiếp tục không đỗ, tôi sẽ vẫn cố tiếp một năm!

Quả nhiên đúng như dự liệu, 330 điểm là điểm sàn thấp nhất để được tuyển vào trường, tôi còn thiếu hơn
100 điểm nữa, tiếng Anh và Toán chỉ được vài chục điểm. Tôi sớm đã chuẩn bị tâm lý, nhưng chị cả xem xong bảng điểm của tôi, cũng không kìm được bật khóc nức nở: “Vỹ à! Em chăm chỉ như vậy, tại sao thành tích lại chỉ thế này thôi chứ?”

Nhìn thấy chị cả khóc, tất cả sự kỳ vọng và nỗ lực của tôi suốt một năm giờ trở thành vô ích, thật chua xót biết bao, tôi cũng tấm tức khóc, vừa khóc vừa hét lên: “Em sẽ học tiếp một năm nữa!” Vốn dĩ lo lắng về chuyện đi nghĩa vụ, cha bèn đi dò hỏi, Phòng Nghĩa vụ bảo rằng phiếu bốc thăm của tôi ở mãi phía sau, khả năng bị điều đi vào tháng 7 năm sau là không cao, nhưng để cho chắc ăn, cha mẹ thay tôi điền vào đơn xin hoãn đi nghĩa vụ quân sự. Cha mẹ hình như chẳng mấy bất ngờ trước tin tôi thi trượt, khi trở về đến nhà, cha rủ tôi đi tản bộ trên núi. Trong buổi chiều muộn, hai cha con trầm ngâm trên cả chặng đường dài, tôi không kìm được bèn mở lời trước:

“Cha, con xin lỗi, tiêu tốn biết bao nhiêu tiền bạc của cha mẹ, cuối cùng vẫn thi trượt!”

Cha thở dài một tiếng, cười nhẹ nhõm rồi vỗ vỗ vai tôi: “Vỹ à! Tiền bạc không phải là vấn đề, tinh thần của con khi hạ quyết tâm thi đỗ đại học, cha thấy rất khâm phục. Điều cha lo lắng là nếu cố gắng tiếp một năm nữa nhưng vẫn chẳng đỗ thì sao?” Không chút do dự, tôi cất lời: “Đi nghĩa vụ xong con lại thi tiếp, nếu thi không đỗ, thì vừa học vừa làm đến khi đỗ thì thôi!”

Cha dường như vừa trút được gánh nặng trong lòng, cách một hồi lâu, cha chầm chậm kể lại tôi nghe câu chuyện về con đường trưởng thành của mình.

Khi cha tốt nghiệp tiểu học, thầy giáo Nhật Bản bảo lãnh để cha sang Nhật Bản học trung học, nhưng ông nội kiên quyết phản đối, bắt cha phải ở quê học để còn giúp đỡ gia đình. Cha là một đứa con hiếu thuận, không dám tỏ thái độ cứng rắn để phản ứng, bèn quỳ rạp trước cửa phòng ông nội cả một đêm. Ông nội thấy cha như vậy thì thật sự không nhẫn tâm, mặc dù tức giận nhưng cuối cùng vẫn để cha sang Nhật. Thế nhưng, cuộc sống một thân một mình học hành nơi đất khách quê người khá vất vả, khi đó vì Nhật Bản sắp bại trận (thất bại trong Thế chiến thứ II), nên tất cả nguồn lực đều bị huy động cho tiền tuyến, khi đó cha đã phải trải qua những năm học trung học và chuyên ngành trong cảnh đói rét cơ hàn. Mặc dù vậy cha không hề hối hận, bởi cả đời cha đều đã nỗ lực hết mình vì sự kiên trì của bản thân, chính điều đó đã mang tới cho cuộc đời cha những sắc màu phong phú!

Ngày hôm đó, cha và tôi ngồi trên sườn núi, ngắm nhìn ánh tà dương sắp tắt, hai cha con dù không nói thêm chuyện gì nữa, nhưng tôi thực sự đã cảm nhận được sự ủng hộ kiên định của cha! “Vỹ này! Dù cho con muốn làm gì, cha sẽ mãi mãi ủng hộ con, dũng cảm lên nhé!”

Tôi tin rằng cha cũng cảm nhận được câu trả lời trong tim tôi:

“Cha à! Cảm ơn cha, con cũng sẽ mãi trân trọng sự ủng hộ và khích lệ của cha!”

Nhìn thấy chính mình:

Trên hành trình của cuộc sống, mỗi khi gặp phải những chuyện xảy ra không đúng với dự liệu của mình, tôi đều nói rõ với bản thân rằng đó không phải là “thất bại”, mà chỉ là một va chạm nhỏ trên con đường thành công mà thôi!

Có một câu châm ngôn như sau: “Người thất bại là vì họ không biết rằng bản thân còn cách thành công bao xa, nên đã từ bỏ việc tiếp tục nỗ lực!”

Một câu nói khác đó là: “Người thành công không bao giờ ngừng nỗ lực!”

Trong khoảnh khắc cuộc đời rơi vào hố sâu, những câu danh ngôn dù hay đến đâu cũng là vô ích, phương pháp hữu dụng nhất là nhìn nhận lại những câu chữ mà bạn đã dùng – là “thất bại”, “đau khổ”, “mệt mỏi”, “đau lòng”, “thất vọng”… Hay là “Cũng ổn! Mình đã cố gắng tiến bộ thêm được hơn 100 điểm!”, “Cảm ơn ông trời đã cho mình thêm một cơ hội để nỗ lực!”, “Tuyệt quá! Cuộc đời mình lại được nếm trải thêm một mùi vị khác!” Người khác có thể cho rằng bạn thần kinh bất thường, nhưng chỉ cần sự chú ý của bạn đi đúng hướng, kết quả bạn nhận được cũng sẽ đúng như ý muốn!

Mọi việc không có tốt xấu, chỉ có suy nghĩ là khác nhau mà thôi! Khi khuôn mặt của bạn hướng về phía ánh mặt trời, tất cả bóng tối vây quanh đều sẽ bị bỏ lại phía sau! Đừng hỏi rằng: “Tại sao mình lại thất bại?” mà nên thắc mắc rằng: “Làm thế nào tôi mới có thể đạt được những gì mình muốn?”

Hãy luôn suy xét một cách tích cực và đúng hướng, kể cả điều đang đón chờ bạn phía trước vẫn là thất bại, thì hãy luôn như vậy, mãi mãi hướng tới ánh mặt trời!