Khi tôi quay về nhà xứ, chúng tôi rơi ngay vào một cuộc nội chiến.
Griselda đến đón tôi trong tiền sảnh, nước mắt long lanh, đẩy tôi vào phòng khách.
– Cô ta đi đấy.
– Cô ta là ai?
– Marie. Cô ấy vừa xin thôi việc.
Tôi không cho là tin đó có gì đáng buồn cả.
– Được thôi, chúng ta tìm một cô hầu khác. Không phải như vậy sao? Khi một người hầu bỏ đi thì ta đi tìm một người khác. Và quả là tôi không thể hiểu được là tại sao Griselda lại nhìn tôi với vẻ trách móc như thế.
– Len, anh không có trái tim. Vậy là anh không quan tâm à?
Sự thực là tôi còn thấy vui với ý nghĩ là chúng tôi sẽ không phải ăn cháo khê và rau sống sít nữa.
Nhưng Griselda tiếp tục kêu ca:
– Tìm một người khác thì dễ. Nhưng lại phải bảo ban cô hầu mới mọi việc.
– Em nghĩ là Marie biết mọi việc à?
– Đúng thế!
– Anh biết chuyện gì đã xảy ra, cô ta biết mọi điều và biết gọi chúng ta là ông chủ, bà chủ. Người khác tưởng cô ta là một viên ngọc và cướp mất của chúng ta. Hết thất vọng này lại đến thất vọng khác.
– Không phải đâu, chả ai muốn cô ta cả. Liệu ai muốn cô ta đây? Đây chỉ là do tự ái mà cô ta muốn đi. Cô rất giận dữ vì Lettice Prothéro đã bảo cô ấy rằng cô ấy không biết chùi bụi cho ra hồn.
Đây không phải là lần đầu tiên Griselda làm tôi ngạc nhiên về lời lẽ của cô ta, nhưng lần này tôi ngạc nhiên đến nỗi hỏi thêm chi tiết! Tôi thấy rất kỳ lạ là Lettice lại quan tâm đến những việc không liên quan đến cô ta và cô ta đã vô lý đến nỗi đi khiển trách người hầu của chúng tôi. Cái đó không hợp với tính cách cô ta chút nào. Tôi thấy cần phải nhấn mạnh với Griselda:
– Anh không hiểu bụi bặm thì liên quan gì đến Lettice Prothéro.
– Chả liên quan gì cả – Vợ tôi nói – Thật là vô nghĩa! Em muốn chính anh sẽ đến nói với Marie. Cô ấy đang ở trong bếp.
Tôi không định tiếp tục đàm phán với Marie nhưng Griselda rất mạnh mẽ và nhanh tay đã đẩy tôi vào trong bếp trước khi tôi kịp phản đối.
Marie đang gọt khoai tây cạnh bồn rửa.
– Chào cô. – Tôi nói hơi đột ngột.
Cô ta ngẩng đầu lên hít hơi nhưng không trả lời gì cả.
– Bà Clément nói rằng cô muốn rời bỏ chúng tôi. – Tôi bắt đầu.
Lần này thì Marie hạ cố trả lời.
– Có những việc mà người ta không chịu đựng được.
– Thế à, cô nói rõ hơn đi.
– Hừ!
– Cô có muốn kể cho tôi chính xác điều gì đã làm cô bực mình?
– Tôi sẽ nói ngay trong hai câu thôi (cô ta tự hào). Có những người đến đây lục lọi khắp nơi ngay khi tôi vừa quay lưng đi. Tôi tự hỏi có liên quan gì đến họ việc lau chùi, dọn dẹp phòng làm việc cơ chứ. Nếu như chính ông và bà chủ không kêu ca phàn nàn thì cũng chẳng liên quan đến ai. Nếu ông bà hài lòng về tôi thì mới là quan trọng.
Marie chưa bao giờ làm cho tôi hài lòng cả. Tôi thú nhận rằng tôi rất thích một căn phòng được lau chùi cẩn thận và sắp đặt gọn gàng vào tất cả các buổi sáng. Thói quen của cô ta chỉ quét qua loa ở những chỗ dễ trông thấy nhất theo ý tôi là chưa đủ. Tuy vậy, tôi thấy rằng đây không phải lúc để đi sâu vào chi tiết.
– Và sau đó họ còn cho là tôi cần phải được chỉ bảo nữa chứ! Một cô gái trẻ tự trọng, đối mặt với một tá người! Và chỉ có trời mới biết họ đòi hỏi cái gì! Tôi nói với ông rằng, đây là lần đầu tiên tôi ở trong một ngôi nhà nơi có tội ác xảy ra và đây cũng là lần cuối cùng.
– Tôi cũng hy vọng như vậy và nếu như tin vào luật xác suất thì quả là như vậy.
– Tôi thì chả biết gì về luật pháp cả, tôi, và ông ấy là một quan tòa. Bao nhiêu người khốn khổ đã bị tù đày chỉ vì đã bắt một con thỏ, do hành động và lời nói của ông ta. Và khi ông ta còn chưa được chôn cất, thì con gái ông ta lại đến đây nói rằng tôi không làm việc ra hồn.
– Cô Prothéro đã đến nhà xứ à?
– Tôi thấy cô ta khi từ quán Cá Xanh về, cô ta đang ở trong phòng làm việc “Tôi tìm cái mũ beret vàng của tôi, – Cô ta nói cái mũ nhỏ màu vàng. Tôi đã để đây hôm nọ”. Tôi bèn nói “Tôi không trông thấy cái mũ đó. Nó không có ở đây khi tôi dọn phòng vào sáng thứ năm”. Cô ta trả lời tôi: “Tôi cũng không ngạc nhiên nếu cô không trông thấy nó vì cô không dành đủ thời gian để dọn dẹp phòng”. Vừa nói cô ta vừa xoa ngón tay lên khăn phủ trên lò sưởi, sau đó cô ta lại nhìn ngón tay. Làm như tôi có đủ thời gian mỗi sáng như cô ta để nhấc hết cả các đồ trưng bày lên rồi lại đặt chúng vào chỗ cũ, trong khi cảnh sát vừa đến để bỏ niêm phong ra “Nếu như ông linh mục và vợ ông hài lòng về tôi thì đó là cái chính”. Tôi nói với cô ta. Thế là cô ta phá lên cười và vừa đi ra vừa nói “Có chắc là họ hài lòng về cô không?”.
– Tôi hiểu. – Tôi nói.
– Thế đấy! Người ta phải có lòng tự trọng chứ. Tôi đã làm việc bằng bốn người để phục vụ ông bà! Khi nào bà chủ muốn tôi làm một món ăn mới thì tôi đều sẵn sàng.
– Tôi cũng tin như vậy. – Tôi nói để cô ta nguôi đi.
– Tuy vậy phải để cho cô ta nghe được câu này, cô Prothéro ấy, nếu không cô ta sẽ còn nói những câu như vậy. Được thôi, nếu tôi không làm cho ông bà hài lòng thì tôi thấy ra đi là hơn. Không phải là vì tôi quan tâm đến những điều cô ta nói. Tôi chả thích điều gì ở Hall cả, nào là “mời ngài”, nào là “cám ơn” rồi thì đâm tung bỏ vãi khắp nơi. Tôi không làm dữ với cô Lettice đến như vậy nếu cậu Denis không quan tâm tới cô ta quá. A! Sao cái loại đàn bà đó lại biết dắt mũi đàn ông giỏi thế!
Vừa nói bài diễn văn đó, Marie vừa gọt khoai tây mạnh tay đến nỗi vỏ khoai bắn tung tóe trong bếp. Một mảnh bay thẳng vào mắt tôi và thế là cuộc đối thoại dừng lại một lát.
– Cô đừng nên… – Tôi vừa nói vừa dụi mắt bằng cái mùi xoa – cô đừng nên tức giận vì một việc không đâu. Cô có biết, Marie, là bà chủ sẽ rất buồn nếu mất cô không?
– Tôi chẳng trách gì bà chủ và ông cả.
– Vậy thì, sẽ rất ngốc nghếch nếu cô…
Marie hít vào.
– Tôi hơi bực bội… sau cuộc điều tra và tất cả chuyện này. Hơn nữa tôi cũng có tự ái chứ! Nhưng tôi không muốn làm cho bà chủ buồn.
– Thế thì rất hay!
Tôi ra khỏi bếp để tìm thấy Griselda và Denis đang đợi tôi trong tiền sảnh.
– Thế nào? – Griselda kêu lên.
– Cô ta ở lại. – Tôi thở dài.
– Len, anh thật khôn khéo.
Tôi cho rằng nên nghĩ ngược lại. Tôi thấy tôi chả khôn khéo gì cả, vì tôi tin chắc rằng chả có một cô hầu nào lại đoảng hơn Marie. Và một thay đổi dù thế nào cũng có lợi cho chúng tôi hơn.
Nhưng tôi muốn làm vui lòng Griselda. Tôi kể lại chi tiết cuộc nói chuyện của chúng tôi.
– Lettice hay thật! – Denis kêu lên – Cô ấy không thể để cái mũ beré vàng ở đây vào thứ tư, vì cô ta đã đội nó vào thứ năm khi chơi tennis.
– Cũng có khả năng như vậy.
– Cô ta chả bao giờ biết rằng cô ta đã để các thứ ở đâu – Denis tiếp tục với vẻ trìu mến và thán phục mà tôi cho là không đúng chỗ – Cô ấy làm mất hàng đống đồ mỗi ngày.
– Đấy là một tính cách không quyến rũ lắm. – Tôi nhận xét.
Denis không hiểu lời châm biếm.
– Vâng, cô ấy rất quyến rũ, – Nó nói và thở dài – nhiều người đã xin cưới cô ta, cô ấy nói thế với cháu.
– Đó là những lời khó tin, nếu như họ nói ở đây, tôi nhận xét, vì chúng tôi không có người đàn ông chưa vợ nào trong làng.
– Có tiến sĩ Stone đấy. – Griselda vui vẻ nói.
– Hôm nọ ông ấy đã mời cô ta đi xem những khai quật của ông ta.
– Điều đó không làm em ngạc nhiên, cô ấy rất xinh đẹp, Len, anh có biết các nhà khảo cổ học hói đầu cũng nhận thấy không.
– Cô ta rất duyên dáng. – Denis kết luận.
– Vậy mà Lawrence lại hoàn toàn dửng dưng với vẻ duyên dáng của Lettice – Griselda giải thích như một người biết rõ mọi việc – Chính Lawrence cũng rất hấp dẫn. Loại đàn ông đó thích loại… nói thế nào nhỉ, loại tín đồ giáo hữu, loại đàn bà lạnh lùng. Đúng thế! Anne là người đàn bà duy nhất có thể giữ chân Lawrence. Tôi nghĩ rằng họ sẽ chẳng bao giờ rời xa nhau. Tuy vậy, tôi cho rằng, trong câu chuyện này, anh ta đã tỏ ra khá ngu ngốc. Lettice sẽ phù hợp với anh ta hơn. Anh ta không hề biết là cô ta yêu anh ấy. Anh ta đã quá khiêm tốn để không nhận ra điều đó, nhưng tôi, thì tôi có cảm giác là cô ấy yêu anh ta.
Lúc đó Denis nói giọng quả quyết:
– Cô ấy không chịu nổi anh ta; cô ta đã nói thế với tôi.
Tôi chưa thấy bao giờ sự im lặng khinh bỉ như cái mà Griselda đã thể hiện khi nghe lời nói đó.
Tôi đi lên phòng làm việc của tôi. Có vẻ có cái gì đó đau thương phảng phất trong căn phòng này. Tôi phải xua đuổi ý nghĩ đó đi vì nếu nó bắt rễ trong tôi thì tôi sẽ không thể làm việc ở phòng này được nữa. Rất ưu tư, tôi đi về phía ghế phô tơi. Phải! Prothéro đã ngồi ở đó, tôi như thấy lại vẻ mặt hồng hào, rất tự tin và đầy sức sống của ông ta. Và đó cũng là nơi ông ta bị giết. Một kẻ thù đột nhiên đứng vào chỗ đó. Một tiếng nổ và… và không còn Prothéro.
Tôi đảo mắt khắp nơi… Đây là cái cắm bút mà tay ông ta đã nắm lấy! Trên sàn nhà, một vệt sẫm nâu vẫn còn thấy rõ. Người ta đã phải giặt cái thảm vì máu me tung tóe trên đó.
Tôi rùng mình.
– Tôi không thể làm việc trong cái phòng này được nữa, – Tôi nói to – không, tôi không thể nữa.
Thế nào? Có chuyện gì vậy? Một vật làm tôi để ý: một đốm nhỏ màu xanh nhạt. Tôi cúi xuống và phát hiện ra trên sàn, dưới chân bàn giấy, một vật nhỏ và nhặt lên.
Tôi đang xem xét nó trong lòng bàn tay thì Griselda bước vào.
– Em quên không nói với anh, Len, là cô Marple mời chúng ta tối nay, sau bữa tối. Cô ấy muốn làm cho cậu cháu được vui. Cô lo rằng cậu ấy buồn. Em đã trả lời là chúng ta sẽ đến.
– Được thôi, em yêu.
– Anh xem cái gì đấy?
– Chẳng có gì cả.
Tôi nắm tay lại rồi nói và nhìn vợ:
– Giá như em có thể làm cho ông Raymond West được vui, ông ấy khó tính đấy.
Griselda đỏ mặt.
– Đừng có dở hơi, Len!
Tôi đang có một chiếc hoa tai bằng cẩm thạch nạm những viên ngọc trai nhỏ.
Một vật trang sức hiếm có và tôi nhớ rõ tôi đã nhìn thấy nó ở đâu lần cuối cùng.