Chúng ta đang sống trong một thời kỳ cạnh tranh quyết liệt, quyết liệt đến mức bản thân cuộc sống cũng trở thành một quá trình cạnh tranh. Và nếu không dẫn đầu trong cuộc đua ấy, các bạn sẽ thua: Chỉ có một tấm huy chương vàng mà thôi.

Thêm vào đó, môn thể thao nào cũng có những quy định, và mỗi vận động viên phải nắm rất rõ những quy định ấy. Khi một vận động viên vi phạm các quy tắc, anh ta sẽ bị phạt – anh ta bị cảnh cáo hoặc thậm chí bị loại bỏ.

Daewoo có một đội bóng đá chuyên nghiệp, đội Daewoo Royals, và vài năm trước tôi được bầu làm Chủ tịch Hội Bóng đá Hàn Quốc. Trong bóng đá, bất kỳ cầu thủ nào, trừ thủ môn, chơi bóng bằng tay đều phạm luật, và bất kỳ ai ngáng hoặc chặn cầu thủ khác cũng đều phạm lỗi. Chơi đẹp rất quan trọng.

Cuộc sống, cũng như bóng đá, có những quy định và quy tắc của nó, và tất cả chúng ta đều là vận động viên trong ván đấu cuộc đời. Chúng ta phải cạnh tranh, và chúng ta phải chơi đẹp; nếu không, ván đấu trở thành vô nghĩa. Điều quan trọng nhất trong ván đấu cuộc đời là phải làm một đấu thủ không phạm lỗi, chơi đẹp, điều còn quan trọng hơn cả chiến thắng, vì thua đẹp còn hơn là thắng bẩn. Chúng ta luôn yêu quý một cầu thủ chơi đẹp hơn ai đó không từ thủ đoạn gì để chiến thắng.

Mặc dù chúng ta đang sống trong một thời đại cạnh tranh quyết liệt nhưng chúng ta không nên tạo thành xung đột và cô lập. Mục đích của cạnh tranh không phải là giết chết hay loại bỏ đối thủ. Cạnh tranh làm cho cuộc sống tốt hơn với tất cả mọi người tham gia; một đối thủ đích thực có thể tốt cho bạn hơn cả một người bạn hay một người thầy.

Lấy môn chạy việt dã làm ví dụ. Các kỷ lục không bị phá bởi những người chạy một mình. Kỷ lục mới được lập khi một vận động viên có ai đó bám theo, có ai đó cùng ganh đua. Khi một vận động viên vượt qua người khác, người thứ hai có động lực để cố gắng hơn nữa nhằm vượt qua người thứ nhất. Quá trình này cứ tiếp tục, và cả hai vận động viên thường sẽ đạt được thành tích thời gian tốt hơn.

Đây chính là cách các bạn cần nhìn nhận cạnh tranh. Nó không phải là thứ gì đó phục vụ cái tôi của các bạn, và mục tiêu không phải là loại bỏ cạnh tranh. Nó là điều mà nhờ đó tất cả cùng được lợi, điều mà mỗi người tham gia giúp khích lệ người khác cố gắng hơn nữa. Đó là nguyên tắc đích thực ẩn sau sự cạnh tranh, và nếu cạnh tranh đúng đắn thì nó trở thành một quá trình sáng tạo, hữu ích.

Tuy nhiên, khi cạnh tranh trở thành điều gì đó gây ra xung đột và cô lập các cá nhân thì nó đã đánh mất các mục đích và năng lượng sáng tạo của nó. Nó huỷ hoại không chỉ các cá nhân mà cả nền tảng của sự thịnh vượng và tốt đẹp chung. Cạnh tranh cho bản thân và chà đạp người khác thực tế chính là một hình thức tự huỷ hoại.

Các bạn không thể sống vì bản thân và bởi bản thân. Các bạn phải hợp tác và phải phục vụ người khác. Chúng ta hãy lấy ví dụ ngành công nghiệp ô tô, vốn phải dựa rất nhiều vào các ngành chế tạo máy và phụ tùng. Một công ty không thể tự mình đưa ra thị trường một mẫu xe. Một chiếc xe là kết quả của hàng nghìn bộ phận do rất nhiều công ty sản xuất cùng làm. Tương tự như vậy, chúng ta đều lệ thuộc vào nhau vì tất cả những gì trong cuộc đời chúng ta.

Các công ty cạnh tranh quyết liệt để làm ra một sản phẩm tốt hơn, và nhờ đó, chất lượng cải thiện cho người tiêu dùng. Nếu chỉ có một nhà sản xuất thì chất lượng và công nghệ sẽ không nâng lên được nhiều; chẳng hạn, chúng ta có thể vẫn đang dùng những chiếc máy khâu tay. Dĩ nhiên, thời gian và chi phí cho việc phát triển công nghệ và chất lượng đôi khi có thể rất lớn, nhưng các công ty sẵn lòng làm để có được một sản phẩm tốt hơn và vượt lên đối thủ cạnh tranh.

Nhưng có những công ty, khi quá chú trọng đến cạnh tranh, sử dụng những biện pháp ranh ma. Họ đồn thổi về các đối thủ cạnh tranh và tìm cách nghĩ ra những âm mưu để cô lập các liên doanh quốc tế hoặc các thoả ước cấp phép công nghệ của đối thủ cạnh tranh. Đây chính là chỗ làm mất đi ý nghĩa đích thực và tinh thần chơi đẹp.

Tất cả các bạn đều đã biết câu “Mục đích biện minh cho phương tiện,” nhưng không có mục đích nào có thể biện minh cho những phương tiện thiếu lành mạnh trong quá trình cạnh tranh đích thực cả. Không chơi đẹp chính là vi phạm các nguyên tắc của cạnh tranh đích thực. Hơn nữa, các bạn cũng cần ghi nhớ rằng những người chơi đẹp là những người chiến thắng.

Đạt điểm 90 trung thực trong một kỳ thi còn hơn là điểm 100 nhờ gian lận bởi vì điểm 90 trung thực là kết quả các bạn tự mình đạt được và các bạn sẽ luôn có vốn kiến thức đó. Cuộc sống không quá ngắn, và điểm số 100 thiếu trung thực không phải là điểm số cuối cùng các bạn sẽ nhận được. Một điểm số 90 trung thực giúp tạo nền tảng vững chắc cho các điểm số trong tương lai của bạn; còn gian lận tất yếu sẽ bị phát hiện.

Tôi hy vọng rằng mỗi người trong số các bạn đều có một đối thủ cạnh tranh thật sự trong học tập, một người có thể khích lệ các bạn cố gắng hơn. Đối thủ cạnh tranh như vậy đáng là một người bạn của các bạn hơn là kẻ chỉ ngồi chơi và chuyện phiếm với bạn. Hãy đua cùng đối thủ ấy, và hãy tự mình trở thành một đối thủ hữu ích. Cả hai sẽ đạt tới những tầm cao lớn hơn và một tương lai tươi sáng hơn, tốt đẹp hơn.