Băng là thứ tráo trở, tin vào là sai lầm, đó là một sự thật được công nhận xưa nay. Vào lúc nửa đêm, mảng băng nổi ở hồ Vômbsơ đổi chỗ và như một chiếc tàu, giạt vào mắc cạn trên bờ. Lại phải lúc Xmirrê, con cáo, hồi đó đang ở bên phía Đông, trong vườn cây Ơveđxlôxter, trông thấy thế khi đang săn mồi ban đêm. Xmirrê đã thấy đàn ngỗng trời từ chập tối, nhưng không hy vọng gì bắt nổi một con, nên nó tức khắc lao đến. Những con ngỗng trời choàng dậy và lập tức bay lên, nhưng Xmirrê nhanh hơn. Nó nhảy vụt lên ngoạm lấy cánh một con, rồi tha mồi tẩu thoát về phía đất liền

Nhưng đêm hôm ấy đàn ngỗng trời không phải cô độc, giữa chúng nó có một con người, dù nhỏ bé đến thế nào đi nữa. Khi ngỗng đực dang cánh thì chú bé tỉnh dậy. Chú bị rơi xuống và ngã trên mặt băng, ngơ ngác vì phải thức đột ngột. Chú chẳng hiểu tí gì về việc báo động này trước khi trông thấy một con chó nhỏ, chân ngắn, chạy tháo thân qua mảng băng, mồm ngoạm con ngỗng.

Chú bé liền lao theo để bắt ngỗng lại từ mõm con chó độc ác ấy. Chú nghe rõ tiếng ngỗng đực hét phía sau: “Coi chừng, Tí Hon! Coi chừng!”

Nhưng Nilx không thấy tại sao mình lại phải sợ một con chó nhỏ như thế, và chú cứ đuổi theo nó.

Con ngỗng trời bị Xmirrê cắp đi, nghe tiếng giày gỗ dội trên băng mà không dám tin vào tai mình. “Làm sao mà thằng bé nghĩ là có thể giật mình ra khỏi miệng con chó được?”

Nó tự nhủ. Và mặc dù đang ở trong thế nguy, nó cũng không sao kìm nổi một tiếng “tục tục” nhỏ tận trong đáy họng, giống như một tiếng cười. “Trước tiên là nó sẽ ngã vào một cái khe băng nứt”, ngỗng nghĩ thế.

Nhưng dù có đêm tối, chú bé vẫn phân biệt rất rõ những kẻ nứt và những hố lõm, và tránh được hết. Bây giờ chú đã có đôi mắt của gia thần, nhìn rõ trong bóng tối.

Xmirrê ra khỏi mảng băng ở chỗ dính vào đất liền, và sắp sửa leo lên sườn dốc của bờ hồ, thì chú bé hét to lên bảo nó: “Mày có nhả ngay con ngỗng ra không, đồ vô lại!”

Xmirrê không cần biết ai đã gọi mình, nó chẳng buồn mất thì giờ ngoái lại nhìn mà càng chạy nhanh hơn.

Nó chạy vào một khu rừng dẻ gai toàn những cây cao tuyệt đẹp, theo sau là chú bé vẫn chưa lường được nỗi nguy hiểm. Nilx nghĩ đến cách đón tiếp khinh thị của đàn ngỗng với mình lúc tối; chú nóng lòng muốn tỏ cho chúng thấy rằng con người là cái gì hơn hẳn các sinh vật khác.

Chú thét nhiều lần bắt con chó phải nhả con ngỗng ra: “Có ai thấy bao giờ một con chó trâng tráo đến thế, ăn trộm một con ngỗng to mà không biết xấu hổ, chú bé thét lên: mày có nhả nó ra không, nếu không mày sẽ nhừ đòn. Nhả ra, bằng không tao mách chủ mày cho”.

Khi Xmirrê thấy nó bị trông lầm là một con chó nhát đòn thì điều ấy đối với nó buồn cười quá sức, đến nỗi nó suýt để xổng mất con ngỗng. Ximirrê là một tên côn đồ đáng gờm, không chịu săn bắt chuột đồng, chuột trũi ngoài đồng mà thôi, lại còn liều mạng vào tận cả các ấp trại bắt trộm gà mái và ngỗng nữa. Nó là nỗi khiếp sợ của cả vùng này. Từ lúc còn bé tí, nó chưa hề nghe cái gì khôi hài hơn câu vừa rồi.

Chú bé chạy nhanh đến mức những thân cây dẻ gai to lớn như lao vào người chú; khoảng cách giữa chú với cáo rút ngắn lại, sau cùng chú đến sát và nắm được đuôi nó. “Tao sẽ lấy được con ngỗng của mày đây”, chú vừa hét vừa đem hết sức kéo con cáo lại. Nhưng chú không thể nào hãm Xmirrê được. Con này lôi chú đi nhanh đến nỗi lá khô cuốn lên như cơn lốc xung quanh nó.

Sau cùng Xmirrê nhận ra kẻ tấn công chẳng thể làm được gì nó. Nó dừng lại, đặt con ngỗng xuống đất, hai chân trước giữ lấy và sắp sửa cắn đứt họng con này nhưng nó không thể cưỡng lại được ý thích trêu chú bé một tí đã. Nó nói: “Mày chạy nhanh đến ông chủ mà kiện đi, vì tao sắp giết con ngỗng đây”. Nilx kinh ngạc biết bao khi trông thấy cái mũi nhọn và nghe cái giọng khàn khàn và điên cuồng của con con chó kỳ quặc này. Nhưng đồng thời chú lại tức giận quá sức vì bị con cáo chế giễu, đến nỗi quên cả sợ nó. Chú bám chặt hơn vào cái đuôi của kẻ thù, gò người tỳ vào một dẻ cây dẻ gai, và đúng cái lúc cáo há mồm nhằm vào họng con ngỗng thì bất thình lình chú bé đem hết sức ra giật mạnh. Xmirrê bị bất ngờ đến nỗi phải để cho Nilx kéo lùi mấy bước, và thế là con ngỗng trời được tự do. Nặng nhọc nó bay lên, một cánh bị thương và gần như không cử động được nữa. Vả lại nó như mù trong bóng tối dày đặc của khu rừng và không thể giúp chú bé được chút gì. Nó tìm một khe hở trong tán cây và bay về phía hồ.

Xmirrê vọt một cái đến bắt chú bé. “Đứa nọ thoát, tao bắt đứa kia”. Nó nói, giọng run lên vì tức giận.

– Mày tưởng thế à? ấy vậy mày lầm rồi! chú bé nói, phấn chấn hẳn lên vì thắng lợi. Chú vẫn không thả đuôi cáo ra

Thật là một cuộc nhảy múa điên loạn dưới tán rừng giữa đám là khô cuốn lên như cơn lốc. Xmirrê quay vòng tròn, đuôi nó cũng quay theo, và chú bé thì bám vào cái đuôi.

Mới đầu Nilx chỉ cười giễu con cáo, Xmirrê có cái kiên trì dai dẳng của một tay thợ săn già, và chú bé bắt đầu lo rằng cuộc phiêu lưu sẽ trở thành bất lợi cho mình.

Chợt chú trông thấy một cây dẻ non thân mảnh như một cái sào dài, vươn cao lên bầu không khí tự do trên tàn lá mà những cây dẻ gai già trùm lên đầu nó. Thình lình chú bé buông đuôi con cáo và trèo ngay lên cây dẻ non.

Giữa lúc hăng máu, Xmirrê chưa biết ngay được cứ tiếp tục múa vòng tròn mất một lúc nữa. “Mày múa đủ rồi đấy hiểu chưa?”, chú bé cất tiếng bảo nó.

Xmirrê không chịu nổi cái nhục để cho một con người bé tí tẹo chẳng ra gì, lừa và giễu nó; nó liền nằm dưới gốc cây chờ.

Chú bé ngồi như cưỡi ngựa trên một cành cây nhỏ và yếu, thấy khó chịu quá. Cây dẻ non chưa cao tới một tán rừng do những cành rễ già họp thành. Như vậy Nilx không thể trèo sang một cây khác, mà cũng không thể tụt xuống đất được. Chẳng mấy chốc chú rét cóng, đến nỗi khó mà ngồi cho vững, lại còn phải chống cơn buồn ngủ, chẳng dám chợp mắt sợ ngã xuống đất.

Vào giờ này, giữa đêm khuya, rừng ảm đạm khủng khiếp. Trước đây, chưa bao giờ chú hiểu rõ bóng đêm là như thế nào. Toàn thể thế giới như tê cóng lại, vĩnh viễn.

Cuối cùng trời hửng sáng. Chú bé sung sướng thấy mọi vật đã trở lại quang cảnh bình thường, dù cái rét buốt hơn.

Khi mặt trời mọc lên thì không vàng mà lại đỏ. Có thể nói rằng mặt trời đỏ vì tức giận, và chú bé tự hỏi vì lẽ gì mà tức giận như vậy. Phải chăng vì trong lúc vắng bóng mặt trời, bóng đêm đã làm cho mặt đất tối tăm và rét buốt đến thế.

Tia mặt trời lóe thành những chòm lớn, chạy khắp nơi để xem cho kỹ những mối hại của đêm tối; và mọi vật đều đỏ mặt lên, tựa hồ lương tâm không được thanh thản; những đám mây trên trời, những thân dẻ gai mượt mà, những cành cây mảnh dẻ chằng chịt trong rừng, băng phủ lên lớp lá rụng trên mặt đất; mọi thứ đều rực lên một màu đỏ thắm.

Mỗi lúc một nhiều thêm, những chùm tia sáng tỏa ra khắp không gian; chẳng mấy chốc nỗi khủng khiếp của bóng đêm không còn gì nữa. Cảnh tê cóng cũng chấm dứt, và khắp nơi hiện ra không biết bao nhiêu là sinh vật. Chim gõ kiến lông đen mào đỏ, bắt đầu gõ mỏ vào một thân cây; con sóc ra khỏi tổ, mang theo một hạt dẻ, và ngồi lên một cành cây để bóc vỏ. Chim se đá chợt đến, mỏ ngậm vào một rễ cây, và chim mai hoa đang hót trên một ngọn cây.

Chú bé hiểu rằng mặt trời đã nói với tất cả những sinh vật nhỏ bé ấy: “Dậy đi! Và ra khỏi nhà đi! Có ta đây. Chẳng có gì mà phải sợ nữa”.

Bên kia hồ, nghe tiếng đàn ngỗng đang xếp hàng để bay đi. Lát sau cả mười bốn con bay qua khu rừng. Nilx cố gọi, nhưng chúng bay cao quá tiếng chú không thấu. Có lẽ chúng tưởng rằng cuối cùng con cáo đã ăn thịt chú rồi… Thậm chí chúng không tìm chú nữa.

Lòng khắc khoải, chú bé muốn khóc, nhưng giờ đây, mặt trời sáng rực trên trời; màu vàng như vàng thật, và vui vẻ như đem nỗi phấn chấn đến cho toàn thể tạo vật. “Nilx Hôlyerxôn, mặt trời nói, mình mà có mặt ở đây thì chú chẳng có gì phải phiền muộn và lo ngại cả, chú hiểu thế”.