Vào khoảng mười hai năm trước cuộc lữ hành lớn của Nilx, thì có việc một người chủ ở vùng Kôlmôrden muốn loại bỏ một trong những con chó săn của mình. Ông ta cho tìm người gác rừng đến, và nói là không thể giữ con chó được nữa: nó cứ rượt đuổi cừu và gà, mãi không thôi; vì vậy, nó phải được đưa vào rừng và bắn chết.

Người gác cầm đầu mút sợi dây, dắt con chó đến chỗ mà người ta thường giết và chôn những chó không dùng vào việc gì. Ông ta không phải là người ác, thật ra là ông ta cũng muốn trừ khử con chó đi, vì ông ta biết rằng không những nó chỉ rượt đuổi cừu và gà mà còn thường thoát vào rừng để bắt thỏ hay gà rừng tơ nữa.

Con chó nhỏ và đen, ức và chân trước đều màu vàng. Tên nó là Karr, và thông minh đến mức hiểu tất cả những gì mà người ta nói. Khi người gác dẫn nó đi qua khu rừng, thì nó biết rất rõ cái gì đang chờ nó. Nhưng mà nó chẳng để lộ ra chút gì cả. Nó không ngoẹo đầu, cũng không quắp đuôi vào hai chân; hình như nó vẫn vô tư lự như thường ngày. Chẳng phải người ta đang đi qua khu rừng mà ở đó nó đã là mối kinh hãi của tất cả mọi vật nhỏ cư trú tại đó ư. Nó tự nhủ: “Khắp nơi trong bụi bờ gai góc, người ta sẽ rất hài lòng nếu biết cái gì đang chờ mình”. Nó bèn vẫy đuôi và sủa lên một tiếng vui vẻ để cho người ta đừng nghi ngờ chút gì hết.

Nhưng nó bỗng đổi cách đi: nó vươn dài cổ ra, và ngẩng đầu như để tru lên vậy. Và đáng lẽ chạy nước kiệu bên cạnh người gác thì nó cứ ở lại đằng sau; người ta thấy rõ một ý nghĩ khó chịu đã tác động mạnh lên nó.

Mùa hè vừa mới bắt đầu. Những con nai xứ lạnh vừa mới đẻ con, và chiều hôm qua, Karr tách được một con nai con, mới đẻ đầy năm ngày ra khỏi mẹ nó, và đuổi nó đến một cái đầm lầy. Ở đấy Karr đã rượt con nai con từ mô đất này sang mô đất khác, không phải để vồ lấy nó, mà chỉ để thấy nó sợ cho vui. Con nai mẹ biết rằng vào cữ này, ít ngày sau khi tan băng thì đầm lầy sâu lắm và không thể mang nổi một con vật to như nó, nên cứ ở trên đất liền cho đến khi không ở được nữa. Nhưng vì con nó mỗi lúc một chạy xa, nên bỗng nó liều mình xuống đầm lầy, và đến lượt nó đuổi con chó đi và gọi con nó lại, rồi trở lại đất liền. Loài nai xứ lạnh đi trong các đầm lầy, tránh không bị lún khéo léo hơn tất cả các loài vật khác, nên hai mẹ con hình như đã sắp thoát hiểm. Nhưng đến gần bờ thì một mô đất, mà con nai vừa đặt chân lên, bỗng sụt xuống bùn, và nó bị lún theo. Nó cố gắng nhấc chân lên để đứng cho vững, nhưng không ăn thua, và mỗi lúc một lún sâu thêm. Karr nhìn theo không dám thở; trông thấy con nai không tài nào thoát chết được nó liền ba chân bốn cẳng chạy trốn. Nó hiểu rằng một trận đòn nên thân đang chờ nó, nếu người ta biết rằng nó đã làm chết mất một con nai. Nó sợ đến mức chỉ khi đã về đến nhà mới dám thôi chạy.

Cái việc xảy ra mà Karr vừa nhớ lại là như vậy: chẳng có việc xấu nào nó đã làm mà khiến nó xót xa đến thế. Nó có muốn làm hại con nai cái cũng như con nai con đâu, nhưng mà nó đã là nguyên nhân gây ra cái chết của hai mẹ con.

Bỗng nó nghĩ: “vả lại có thể chúng chưa chết. Có thể là chúng đã được cứu thoát rồi”.

Nó hết sức muốn được biết sự thể đã ra sao. Người gác cầm sợi dây không chặt, Karr thình lình né mình sang một bên, và sợi dây tuột xuống đất. Karr bèn chạy thoát qua cánh rừng về phía đầm lầy; khi người gác muốn nhắm bắn thì nó đã xa quá rồi.

Người gác chạy theo; đến đầm lầy thì bắt gặp nó đang đứng trên một mô đất cách bờ vài mét, dùng hết sức tru tréo lên. Tò mò muốn biết việc gì đã xảy ra, ông ta bò bốn chân trên mặt băng ra xem. Chỉ một lát, ông ta tìm thấy một con nai cái bị vùi kín dưới bùn. Sát bên cạnh là con nai con. Nó còn sống, nhưng không thể cựa quậy, vì trông nó đã kiệt sức lắm rồi. Karr cuối xuống thân hình nó, lúc thì tru lên kêu cứu, lúc thì liếm liếm nó.

Người gác lôi con vật bé nhỏ lên đất liền.

Con chó như cuồng điên lên vì vui sướng. Nó nhảy nhót quanh người gác, vừa nhảy vừa sủa, và liếm hai tay ông ta.

Người gác mang con nai con về và nhốt trong chuồng bò. Sau đó ông ta phải gọi người đến kéo con nai lớn ra khỏi đầm lầy: mãi về cuối mới nhớ ra là em bắn Karr. Ông ta gọi nó, và lại đi về phía rừng. Nhưng giữa đường dường như ông ta thay đổi ý kiến, vì bỗng ông ta quay lại và đi về phía lâu đài.

Karr vẫn bình tĩnh đi theo ông ta, nhưng thấy được đưa về lại nhà chủ thì nó đâm lo. Chắc rằng người gác đã biết rằng chính nó, Karr, đã gây ra cái chết của con nai mẹ và giờ đây người ta sắp đem nó ra đánh đòn, trước khi giết nó.

Nhưng mà bị đòn thì đối với Karr dường như là điều tệ hại nhất. Nó mất bình tĩnh; cái đầu rũ xuống, nó làm như chẳng nhận ra được người nào nữa.

Ông chủ đứng trên tam cấp. Karr thu mình lại bé tí và nép sát vào sau đôi chân người gác, lúc mà ông này nói đến việc các con nai. Nhưng mà ông ta lại không hề kể câu chuyện theo lối mà con chó sợ. Ông ta khen Karr. Rằng Karr biết các con nai đang gặp nạn và đã muốn cứu chúng nó.

Ông ta kết thúc câu chuyện rằng: “Xin ông chủ tha lỗi cho, chứ tôi không thể giết chết con chó này được!”.

Karr vểnh tai lên. Nó có nghe rõ không? Dù nó có không muốn tỏ ra vẻ lo ngại chút nào đi nữa thì nó cũng không thể không sủa lên một tiếng tha thở nho nhỏ. Có thể nào chỉ mỗi cái việc nó muốn cứu các con nai mà đã đáng cứu mạng cho nó được.

Ông chủ cũng đồng ý là Karr đã ăn ở tốt, nhưng vì ông không muốn giữ nó nữa, nên ông do dự không biết quyết định ra sao.

Sau cùng, ông ta nói: “Nếu anh muốn nhận nuôi nó và bảo đảm với ta là nó sẽ không làm những việc ngu dại nữa, thì ta rất muốn để cho nó sống”.

Người gác nhận lời, và Karr đã đến ở cái nhà trong rừng như thế.