Dinh dưỡng và thực phẩm
CHƯƠNG 19: Món cá đi vào văn học dân gian
Là một loại thực phẩm rất phổ biến, được ưa thích, nên cá đã đi vào thơ ca dân gian với những câu nói trữ tình, lãng mạn, mang đậm bản sắc quê hương:
Chai rượu miếng trầu em hầu tía, má
Nấu tô bún cá đặng lấy lòng anh.
Ai về Rạch Giá, Kiên Giang,
Ăn tô bún cá chứa chan tình người.
Ai về nhắn với nậu nguồn
Măng le gửi xuống, cá chuồn gửi lên.
“Cá chọn nơi sâu, người tìm chỗ tốt”
Ý nói trong đời sống ai cũng chọn nơi có điều kiện thuận tiện để sống.
“Cá chuối đắm đuối vì con”
Ý nói cha mẹ chịu nhiều khổ cực, vất vả để nuôi con.
“Cá đối bằng đầu”
Nhắc nhở con người phải biết cư xử phân biệt, thích hợp với vai vế trong gia đình, xã hội, phải biết kính trên nhường dưới, đừng “cá mè một lứa”, xem ai cũng như ai.
“Cá nhảy, ốc cũng nhảy”
Hay
“Voi đú, chó đú, chuột chù cũng nhảy”
Ý nói không nên đua đòi theo kẻ khác mà đi ngược với bản chất hoặc vượt quá khả năng hiện có của mình.
“Cá ngoi mặt nước là trời sắp mưa”
Đây là kinh nghiệm quan sát thời tiết của dân gian, khi sắp mưa khí trời oi bức, dưỡng khí trong nước giảm, cá phải ngoi lên để đớp không khí.
“Cá vàng, bụng bọ”
Ý nói bề ngoài hào nhoáng nhưng bên trong xấu xa, ý nói không nên đánh giá con người hay sự vật qua vẻ ngoài.
“Cá vào tay ai nấy bắt”
Ý nói mối lợi đến với ai thì người đó chiếm giữ.
Cá cháy vàm Trà Ôn đã được ghép chung với hai món ăn ngon quý của người phong lưu:
“Sáng ngày bầu dục chấm chanh,
Trưa gỏi cá cháy, tối canh cá chầy”.
Và dưới đây là một số câu ca dao về các món cá trong dân gian, hoặc đôi khi mượn hình tượng con cá để truyền lại kinh nghiệm, ví von hay răn đời:
“Cá nục nấu với dưa hồng
Lờ đờ có kẻ mất chồng như chơi”.
“Canh bún mà nấu cá rô,
Bà xơi hết thảy mấy tô hỡi bà!”
“Con cá cơm thơm hơn con cá bẹ,
Bởi mê nước mắm Hòn, em bỏ mẹ theo anh”.
“Chim mía Xuân Phổ, cá bống Sông Trà”.
“Đập con cá lóc nướng trui,
Làm mâm rượu trắng, đãi người phương xa”.
“Đắt cá còn hơn rẻ thịt”
“Đầu chép, mép trôi, môi mè, lườn trắm”.
“Điên điển mà đem muối dưa
Ăn cặp cá nướng, đến vua cũng thèm”.
“Đốt than nướng cá cho vàng,
Lấy tiền mua rượu cho chàng nhậu chơi”
“Kèo nèo mà lại làm chua,
Ăn với cá rán chẳng thua món nào”.
“Một con cá trích cắt ngang,
Mắm tôm quệt ngược, tan hoang cửa nhà”.
“Mùa hè cá sông, mùa đông cá ao”.
“Rau đắng nấu với cá trê,
Ai đi Lục tỉnh thì mê không về”.
Bạn có thể dùng phím mũi tên để lùi/sang chương. Các phím WASD cũng có chức năng tương tự như các phím mũi tên.