Sự khiêu khích trở thành vô ích nếu ta không thể làm gì với nó. Chúng ta sử dụng “sự chuyển động” để chuyển từ sự khiêu khích tới một ý tưởng mới. Sự khiêu khích và sự chuyển động đi theo sau như một quá trình kết hợp.

Điều quan trọng nhất là trí óc bạn phải hiểu rõ ràng sự khác biệt giữa sự chuyển động và sự xét đoán. Những cách tiếp cận truyền thống để hình thành tư duy sáng tạo thường đề cập đến hoãn việc xét đoán hoặc tạm thời dừng việc xét đoán, nhưng cách nói như vậy vẫn còn hời hợt. Bởi vì từ chối xét đoán không có nghĩa là người tư duy nên làm điều ngược lại. Chuyển động là một hành động tích cực mà chúng ta sử dụng cẩn trọng. Khi chúng ta thực hành hành động chuyển động, chúng ta sẽ thuần thục hơn hành động này. Ngay cả khi chúng ta trở thành một người thành thục kỹ năng hành động chuyển động, một sự khiêu khích vẫn có thể làm chúng ta chuyển động đến với những điều chúng ta chưa có tại thời điểm đó.

Biểu đồ trang bên minh hoạ sự khác nhau giữa xét đoán và chuyển động. Thông qua xét đoán (tư duy mũ đen) chúng ta so sánh thứ phía trước chúng ta với thứ chúng ta đã biết. Nếu những gì phía trước chúng ta là sai, chúng ta phản bác nó. Thông qua sự chuyển động, chúng ta hoạt động bên ngoài sự xét đoán và hệ thống sự thực. Thông qua sự chuyển động, chúng ta xem xét những gì phía trước chúng ta (thường là một sự khiêu khích) và chúng ta xem xét xem làm thế nào chúng ta có thể chuyển động về phía trước từ sự khiêu khích đó để có một ý tưởng mới hữu ích.

Trong cuộc sống bình thường, chúng ta sử dụng chuyển động chỉ trong thơ ca và trong lối nói ẩn dụ. Trong cả hai trường hợp này, chúng ta đều không dừng lại và nói: liệu điều này có hoàn toàn đúng? hay vì đó chúng ta tiến lên phía trước để xem xem phép ẩn dụ dẫn đến đâu hoặc những hình mà chúng ta có.

Ai đó dậy bạn chơi bài Poke, bạn trở thành một người chơi Poke giỏi. Ai đó dạy bạn một trò chơi bài khác, chẳng hạn bài Brit, bạn cũng trở thành người chơi giỏi môn đó. Nhưng khi bạn chơi bài Poke, bạn chơi theo luật môn Poke. Khi bạn chơi bài Brit, bạn sử dụng luật chơi bài Brit. Bạn không thể trộn lẫn hai luật chơi bài đó với nhau. Bạn phải lưu giữ chúng riêng rẽ trong tâm trí. Bạn là người chơi Poke lành nghề, đồng thời cả với môn bài Brit.

Điều tương tự được áp dụng với xét đoán và chuyển động. Chúng là hai trò chơi tách biệt. Khi bạn sử dụng xét đoán, bạn sử dụng các kỹ năng xét đoán (mũ đen). Khi bạn vận dụng chuyển động, bạn sử dụng các kỹ năng chuyển động (mũ xanh lá cây). Nếu bạn cố gắng trộn lẫn hai lối tư duy nói trên, bạn sẽ chỉ thu được một lối tư duy lộn xộn. Khi một người thợ mộc muốn sử dụng búa, anh ta dùng búa. Khi cần sử dụng cưa, anh ta dùng cưa.

Những cách để có được sự chuyển động

Có một số cách để tiến lên phía trước từ một sự khiêu khích. Dưới đây tôi nêu ra một vài cách. Bạn nên thực hành những cách này cho đến khi trong tư duy của bạn hình thành kỹ năng hành động chuyển động. Nếu bạn không có được kỹ năng tư duy như vậy, thì lối tư duy khác lạ sẽ không phát huy hiệu quả. Không có gì quá khó khăn để nêu ra một sự khích động, nhưng điều khó là chúng ta cần luyện tập thuần thục các kỹ năng để chuyển động từ sự khích động đó.

Quan điểm: đó là một quan điểm chung về sự chuyển động. Chúng ta cố gắng nỗ lực tối đa để tiến lên phía trước từ sự khích động. Điều này dẫn tới điều gì? Điều này gợi ý điều gì? Có điều gì thú vị ở đó.

Từng lúc, từng lúc. Đây có lẽ là cách hữu ích nhất để có được sự chuyển động. Chúng ta tưởng tượng ra sự khiêu khích trong hành động, không kể sự khiêu khích này ngớ ngẩn như thế nào. Chúng ta tưởng tượng ra con bò đang bay, chúng ta tưởng tượng ra một chiếc ô tô leo núi với bánh xe hình vuông, chúng ta tưởng tượng ra một chiếc máy bay đang hạ cánh ngược. Chúng ta tưởng tượng những điều này và chúng ta theo dõi những gì xảy ra từng lúc, từng lúc. Cách xem xét này khác hẳn với cách xem xét điều gì xảy ra sau cùng. Bởi vì, sau cùng một chiếc ô tô có bánh hình vuông có thể bị vỡ thành từng mảnh. Một chiếc máy bay đang hạ cánh ngược có thể bị đâm vào máy bay khác…quan sát từng lúc có thể dẫn tới những ý tưởng mới.

Rút ra một nguyên tắc: liệu chúng ta có thể chọn ra hoặc rút ra một nguyên tắc từ sự khích động này và sau đó vận dụng nguyên tắc này trong một ý tưởng cụ thể.

Trong khi đang tìm kiếm một phương tiện quảng cáo mới, chúng ta có thể nói : PO chúng ta nên thuê người đứng trên phố đọc quảng cảo. Khi xem xét hành động của người đọc thuê quảng cáo trên phố, chúng ta nhận ra một nguyên tắc thú vị: bạn không thể ấn nút dừng đối với người đọc quảng cáo. Chúng ta vận dụng nguyên tắc này và tìm kiếm một phương tiện quảng cáo mới mà chúng ta có thể dừng chúng lại. Chúng ta nghĩ về quảng cáo qua điện thoại. Nếu bạn không muốn trả tiền cho cuộc gọi của bạn, bạn ấn một nút đặc biệt và bạn có cuộc gọi miễn phí, nhưng bạn phải nghe một vài lời quảng cáo tự động trên đường dây trong lúc bạn đang trò chuyện. Ngoài việc rút ra một nguyên tắc, chúng ta cũng có thể rút ra một đặc trưng quan trọng hoặc một khía cạnh cụ thể từ một sự khích động. Điều đó trở thành một loại hạt giống mà chúng ta có thể trồng để nảy mầm thành một ý tưởng mới.

Chú trọng tới sự khác biệt: sự khác biệt so với những gì chúng ta thường biết là gì? Những điểm khác biệt đó là gì? Bằng cách chú trọng vào những điểm khác biệt, chúng ta tìm cách để hướng tới một ý tưởng mới. Sự khác biệt giữa một chiếc máy bay hạ cánh ngược và một chiếc máy bay hạ cánh thuận là đối với chiếc máy bay hạ cánh ngược, vị trí hạ cánh của nó sẽ đâm theo chiều hướng xuống. Điều này đưa đến ý tưởng về sự tiếp đất an toàn. Từ đó, chúng ta thực sự có thể có được những ý tưởng hữu ích, chẳng hạn như xoá bỏ các cầu thang nghiêng để thay thế bằng hệ thống thang máy tình hình khẩn cấp.

Chú trọng vào sự khác nhau là một cách suy nghĩ vô cùng quan trọng khi người tư duy phải đối mặt với sự phản đối quyết liệt những ý tưởng mới. Những câu như : ý tưởng này giống hệt với … bạn đề xuất một ý tưởng mới và ai đó bác bỏ ý tưởng của bạn bằng một câu như vừa nêu. Câu đó thật là một lời bác bỏ hết sức quyết liệt và đầy ác ý bởi vì nó không chỉ phản đối ý tưởng được đề xuất mà nó còn có ý nói rằng ý tưởng đó không đáng được chú ý một chút nào bởi nó tồn tại hoặc đã được sử dụng. Và cách duy nhất để bạn đối mặt với những câu nhận xét như vậy là câu nói: nó có thể dường như giống… nhưng chúng ta hãy chú ý tới những điểm khác biệt…, sau đó bạn liệt kê những điểm khác biệt.

Tìm kiếm giá trị: liệu sự khích động này có giá trị gì không? Liệu còn có những khía cạnh tích cực cụ thể nào khác? Liệu trong những hoàn cảnh cụ thể nào thì sự khích động sẽ có giá trị cụ thể?

Sự khích động : PO những nhân viên có tham vọng nên mặc chiếc áo sơ mi hoặc áo khoác màu vàng- đem đến một vài ý tưởng thú vị. Ví dụ, trong ngành kinh doanh dịch vụ, một khách hàng sẽ luôn muốn chọn một trợ lý mặc áo khoác hoặc áo sơ mi vàng.

Trí óc của chúng ta càng nhạy cảm thì chúng ta càng có khả năng cảm nhận được giá trị của hầu hết tất cả mọi việc, bao gồm cả sự khích động. Một khi chúng ta đã tìm ra giá trị cụ thể, chúng ta củng cố giá trị đó, xây dựng và đưa nó vào thực tế. Một con chó đánh hơi được một mùi thoảng thoảng. Nó lần theo mùi đó. Và mùi đó ngày càng đậm hơn. Cuối cùng, con chó tìm ra con mồi của nó. Tương tự như vậy, chúng ta có thể “đánh hơi” giá trị và có thể lần theo giá trị đó đến tận khi chúng ta tìm ra giá trị to lớn hơn đủ sức để hình thành một ý tưởng mới.

Sự chú ý: sự chú ý của sự khích động này là gì? Thuật ngữ: chú ý bao hàm nhiều cách khác nhau để có sự chuyển động. Đó có thể là sự chú ý nằm ở những điểm khác nhau. Đó có thể là một nguyên tắc cần chú ý. Sự chú ý được trình bày ở phần thứ ba của công cụ định hướng sự chú ý PMI mà tôi đã trình bày ở phần trước. Một người sáng tạo chú ý và tìm ra sự chú ý của bất kỳ sự việc nào. Bạn có lẽ cũng cần nỗ lực để tìm ra những sự chú ý đó.

Tóm tắt

Chuyển động là một hành động cụ thể và có cân nhắc. Nó khác biệt với sự xét đoán. Chúng ta sử dụng sự chuyển động để tiến lên phía trước từ một sự khích động để tìm ra một ý tưởng mới. Sự chuyển động và sự khiêu khích đi cùng với nhau như là một phương pháp để đi tắt qua các khuôn mẫu và mở ra một ý tưởng mới. Những cách để có được sự chuyển động, bao gồm: quan điểm, từng lúc, từng lúc, rút ra một nguyên tắc, chú trọng tới sự khác biệt, tìm kiếm giá trị và sự chú ý. Bước đầu tiên là nêu ra sự khích động.  Bước tiếp theo là sử dụng sự khích động để tìm kiếm giá trị chuyển động.

Bài tập

1-                 Sử dụng phương pháp : từng lúc, từng lúc – để có được sự chuyển động từ những sự khiêu khích sau:

–                     PO: mỗi người sẽ tự quyết định xem mỗi ngày họ nên làm việc bao nhiêu giờ.

2-                 Sử dụng phương pháp “rút ra một nguyên tắc” để có được sự chuyển động từ những sự khích động sau:

–                     PO: tất cả các tivi đều được thiết kế một góc trên màn hình để thông báo cho bạn biết bạn đã sử dụng tivi bao nhiêu giờ trong tuần (bắt đầu tính từ nửa đêm ngày chủ nhật).

3-                 Sử dụng phương pháp chú trọng tới sự khác biệt để có được sự chuyển động từ sự khích động sau:

–        PO: thay vì sắp đặt ngăn nắp phòng của bản thân, mỗi người phải sắp đặt ngăn nắp phòng của người khác.

4-  Sử dụng phương pháp “ tìm kiếm giá trị” để chuyển động từ sự khích động sau:

–        PO: tất cả mọi người mừng hai ngày sinh nhật của bản thân trong năm: ngày sinh nhật thực sự của bạn và một ngày sinh nhật chính thức mà bạn chọn.

5- Bạn muốn có một vài ý tưởng mới trong kinh doanh nhà hàng. Hãy nêu ra một sự khích động (sử dụng phương pháp thoát ly) và từ đó hãy thực hiện sự chuyển động ( sử dụng phương pháp sự chú ý).

6-                 Bạn đang tham gia vào một chương trình quốc gia để khuyến khích mọi người tập luyện thể dục. Bạn cần ý tưởng mới để tuyên truyền những lời quảng cáo. Sử dụng phương pháp đảo ngược để nêu ra một sự khích động và sau đó sử dụng phương pháp rút ra một nguyên tắc để tìm ra một ý tưởng mới.

7-                 Sử dụng tất cả các phương pháp chuyển động, lần lượt, để cố gắng có được sự chuyển động xa nhất từ sự khích động sau:

–                     PO: bất cứ lúc nào, độ tuổi của người lái xe cần được ghi rõ ràng ở đằng sau chiếc xe đó.