Đây là một công cụ nữa định hướng sự chú ý. Thay vì tư duy tiến lên phía trước, chúng ta xem xét những khả năng đồng thuận.

Sự thay thế chứa đựng nhiều sự hài hước. Sự chơi chữ đơn giản cũng được xây dựng dựa trên sự thay thế. Một quý ông giàu có than phiền rằng ông ta đã có một ngày sinh nhật thật khổ sở bởi vì ông ta chỉ có một câu lạc bộ golf và trong câu lạc bộ đó không hề có bể bơi.

Một khẩu hiệu quảng cáo nổi tiếng được ghi: không có gì thực hiện nhanh hơn Anacin. Điều này ngụ ý muốn nói rằng không có cách chữa trị nào (chữa trị chứng đau đầu) nhanh hơn được Anacin. Nó cũng có nghĩa là chẳng có gì có hiệu quả chữa trị đau đầu hơn sử dụng Anacin.

Có một số loại quan điểm thay thế.

Sự nhận thức: cùng một sự việc, nhưng chúng ta có thể xem xét chúng với nhiều cách nhìn khác nhau.

Hành động: có nhiều cách phối hợp hành động có thể đem ứng dụng cho tình huống này.

Giải pháp: những giải pháp thay thế với cùng một vấn đề.

Cách tiếp cận: những cách khác nhau để xử lý một vấn đề nhằm tìm ra giải pháp.

Sự giải thích: có những sự giải thích khác nhau xem tại sao điều gì đó xảy ra. Những giả thuyết khoa học thay thế.

Sự thiết kế: những sự thiết kế khác nhau, mỗi thứ trong số đó đều mang mục đích thiết kế (máy móc, nhà cửa, áp phích…).

Có những khi chúng ta buộc phải tìm những sự thay thế bởi vì cách truyền thống không còn hiệu quả nữa. Hoặc cũng có khi chúng ta tìm kiếm sự thay thế bởi vì chúng ta tin tưởng rằng chúng ta có thể tìm ra cách tốt hơn cách mà chúng ta đang sử dụng.

Nếu ai đó nói với bạn rằng chỉ có hai giải pháp cho vấn đề này, bạn nên suy nghĩ thêm một vài phút nữa xem còn có sự thay thế nào khác không. Bạn có thể, hoặc không thể tìm thêm giải pháp nào khác, nhưng luôn luôn đáng công để bạn làm điều đó.

Dĩ nhiên, điều khó khăn nhất phải làm là ngừng lại để tìm kiếm sự thay thế khi bạn không có được câu trả lời. Gillette phát minh ra lưỡi dao cạo an toàn khi ông ngừng mọi việc để tìm ra một cách thay thế lưỡi dao cạo thông thường. Chúng ta thường cho rằng mọi việc chúng ta làm đã được làm theo cách tốt nhất, nhưng luôn không phải như vậy. Thường thì mọi việc được làm theo cách đó bởi vì đó là cách làm truyền thống, hoặc bởi vì chẳng ai cố gắng để tìm ra cách tốt hơn.

Bất cứ khi nào bạn bắt đầu tìm kiếm sự thay thế, bạn phải luôn biết rõ trong đầu mục đích của sự thay thế đó.

Tôi muốn tìm cách khác để bịt lỗ hổng này.

Tôi muốn tìm cách khác để mang nước tới nơi đó.

Tôi muốn tìm những gợi ý khác chỉ ra tại sao hệ thống này đã thất bại.

Kiểu tư duy “tôi muốn tìm màu khác cho những tấm thảm nhà” khác hẳn với cách nghĩ “tôi muốn tìm cách khác để trải sàn nhà”. Nếu bạn nói “tôi muốn thay thế một tấm thảm”, bạn sẽ không nói rõ xem liệu bạn có phải thay tấm thảm khác hay muốn tìm chất liệu khác thay tấm thảm.

Trong khi sử dụng công cụ tư duy này, người ta cũng chỉ nêu tên viết tắt của nó. Và bạn càng sử dụng công cụ này một cách cẩn trọng, bạn ngày càng ứng dụng nó một cách có giá trị hơn.

Những bài tập về APC

1- nếu một loại bệnh bí hiểm đột nhiên gây nên sự chết chóc cho nhiều người, làm thế nào để mọi người có thể giao tiếp với nhau? Hãy thực hiện một APC để đưa ra ít nhất ba sự thay thế.

2- ở một vài quốc gia, những người lái mô tô phải trả lệ phí khi tham gia giao thông. Liệu có cách nào khác để thu thuế giao thông của họ? Hãy thực hiện một APC.

3- bạn nhận được một cú điện thoại bí ẩn yêu cầu bạn phải gặp ai đó mà bạn chưa biết tại một thời điểm nhất định trong một quán cà phê. Những cách giải thích có thể để giải thích điều này như thế nào? Bạn nên tiến hành hành động gì? Hãy thực hiện hai APC.

4- một chương trình thi đố trên truyền hình gợi ý về một vật với những mô tả: tròn, phẳng và dễ ăn. Liệu đó có phải là bánh hamburger hoặc đồ ăn nào khác? Thực hiện một APC để liệt kê ra những khả năng có thể.

5- người ta nhìn thấy một người đàn ông đi xuống đại lộ với một túi giấy màu nâu đội trên đầu. Bạn nghĩ xem tại sao ông ta lại làm như vậy? Hãy thực hiện một APC và đưa ra năm cách tiếp cận có thể.

6- bạn tập hợp một nhóm những người bạn để quyên góp tiền ủng hộ từ thiện. Bạn chỉ có một ngày để làm điều này. Hãy thực hiện một APC và đưa ra những cách tiếp cận có thể.

7- một vài người hàng xóm của bạn là những người không biết giữ vệ sinh vì họ sẵn sàng quẳng rác ở khắp mọi nơi. Làm thế nào để bạn đưa ra gợi ý nhằm giải quyết vấn đề này? Thực hiện một APC và đưa ra ba cách tiếp cận.

8- bạn đang điều hành một công ty bảo hiểm và những nhân viên bán bảo hiểm của bạn làm việc hết sức vất vả. Bạn muốn thưởng cho họ. Bạn có thể thưởng tiền cho họ như một khoản tiền thưởng nhưng bạn muốn tìm cách khác để thưởng cho họ. Thực hiện một APC để gợi ý một vài cách thưởng thay thế.

9- liệu bạn có thể nghĩ ra hình dáng nào khác thay thế màn hình tivi hiện thời? Nếu bạn có thể, hãy sử dụng chiếc mũ vàng tư duy để chỉ ra những lợi ích từ kiểu dáng mới đó.