Đây là một phương pháp mang tính thực tiễn và hiệu quả cao trong việc luyện tập các kỹ năng tư duy. Tôi đã sử dụng phương pháp này trong nhiều năm để giảng dạy cho nhiều người ở các độ tuổi khác nhau, khả năng khác nhau và các nền văn hóa khác nhau.

Phương pháp này có thể áp dụng cho các bé từ 5 tuổi đến cả người trưởng thành. Với những em bé ở độ tuổi nhỏ thì những hình vẽ nên đơn giản và cần kèm theo những giải thích.

Phương pháp hình vẽ mà tôi trình bày không đề cập đến những tác phẩm nghệ thuật đẹp và chính xác miêu tả phong cảnh. Hình vẽ ở đây thực hiện các chức năng miêu tả những gì có thể được thực hiện. Theo nghĩa này, hình vẽ chính là cách giải quyết vấn đề, giải quyết nhiệm vụ hoặc thiết kế. Những gì được chỉ ra trên hình vẽ chính là những gì chúng ta có thể đạt được. Hình vẽ có thể chỉ ra cho bạn một con voi có thể nặng bao nhiêu. Hình vẽ có thể mô tả một chiếc máy để con chó luyện tập…

Từ ngữ và hình ảnh

Trẻ con thường có vốn từ rất hạn chế về các lĩnh vực kinh tế, xã hội. Nếu bố mẹ của trẻ bị hạn chế về mặt vốn từ, trẻ con thường bị ảnh hưởng điều này. Nhưng bằng cách vẽ hình, trẻ con được tự do bộc lộ. Bất cứ ai cũng có thể ngắm và vẽ lại một con mèo. Điều này cũng tương tự đối với việc vẽ những tình huống liên quan đến kinh tế, xã  hội, và phương án này tỏ ra rất có hiệu quả.

Trẻ con thường không biết những từ thích hợp để miêu tả một khái niệm phức tạp, nhưng chúng có khả năng chỉ ra khái niệm đó qua hành động. Trong một bài tập vẽ một chiếc máy để đặt mọi người vào đó để ngủ, các em nhỏ đã vẽ một người nằm trên một chiếc giường nghiêng. Âm nhạc và một thanh treo phía trên đầu. Khi một người cảm thấy buồn ngủ, người này sẽ trượt xuống đầu dưới của chiếc giường nghiêng và chân sẽ chạm vào nút để tắt nhạc. Khái niệm này là khái niệm kiểm soát phản hồi. Một đứa trẻ sẽ không có khả năng mô tả khái niệm này bằng từ ngữ.

Khi dùng ngôn ngữ để diễn đạt, chúng ta thường nói dông dài hoặc mơ hồ. Thông qua hình ảnh, những hạn chế này được tháo gỡ. Bạn phải vẽ điều gì đó. Sau đó cha mẹ hoặc cô giáo sẽ đặt câu hỏi cho từng phần cụ thể của bức tranh và hỏi bạn: đây là gì?.

Vẽ tranh cũng giúp mô tả sự việc trong một số tình huống nhanh hơn dùng lời nói.

Vẽ tranh cũng giúp tạo lập một khung tư duy có tổ chức cho trẻ. Khi sử dụng từ ngữ, rất khó để viết ra mọi việc trong đầu như bạn nghĩ. Nhưng với một bức tranh, bạn có thể thấy ngay lập tức những gì bạn đã làm và bạn cần làm. Nếu có khoảng nào bị bỏ trống, bạn sẽ lấp đầy nó.

Sự thực hiện.

Sự thực hiện chính là kỹ năng làm việc, kỹ năng làm cho điều gì đó xảy ra. Giáo dục thường mang tính phản hồi và miêu tả bởi vì việc đặt một thứ gì đó trước mặt học sinh và hỏi xem yêu cầu học sinh đưa ra hành động phản hồi là một việc làm dễ dàng hơn nhiều. Tại trường học, trẻ con thường ít được dạy các cách thực hiện hành động thực tế. Việc dạy trẻ thực hiện một dự án cụ thể hoặc thiết kế một vật gì đó cụ thể là một việc làm vô cùng hữu ích nhưng lại tốn nhiều thời gian.

Nhưng phương pháp dạy trẻ thể hiện qua hình vẽ là một phương pháp đơn giản và nhanh chóng.

Trong khi vẽ, đứa trẻ sẽ sử dụng kinh nghiệm, chức năng và các khái niệm theo một cách nhất định để đạt được kết quả. Có những vấn đề đã được vượt qua và có cả những khó khăn đã được xét tới.

Chúng ta thường bị ngạc nhiên bởi khả năng tư duy toàn diện của trẻ, bộc lộ qua tranh vẽ của chúng. Đó là việc xét các nhân tố, kết quả và cả những người liên quan.

Khi vẽ xong một bức tranh, trẻ con cũng thường cảm nhận ngay được sự thành công của chúng, điều mà chúng thường không có được qua việc mô tả bằng từ ngữ. Bọn trẻ thường cảm thấy:” mình đã tìm ra cách để làm điều này” và “điều này sẽ thực hiện được”. Không quan trọng là trong cuộc sống thực khái niệm đó sẽ hoạt động như thế nào mà quan trọng là trong lúc vẽ, nó thực sự đang hoạt động. Cảm giác về sự thành công thúc đẩy bọn trẻ tiếp tục thể hiện ý tưởng của chúng.

Thảo luận.

Khi con bạn đã thực hiện xong một hình vẽ, bạn nên đặt bức tranh phía trước bạn và con bạn và cùng bàn bạc. Cha mẹ có thể yêu cầu con cái làm rõ và giải thích bức vẽ:

–                     Nói với mẹ đây là cái gì?

–                     Điều gì đã xảy ra trên đó?

–                     Thứ này dùng để làm gì?

–                     Làm sao nó hoạt động được?

Cha mẹ cũng có thể chú trọng tới những vấn đề và các khoảng trống:

–                     Làm sao chúng ta có thể cho con voi lên chiếc máy này?

–                     Điều gì sẽ xảy ra nếu con chó không muốn chạy?

–                     Liệu nó có bị thương nặng hay không?

Cha mẹ nên thảo luận cùng con trẻ xung quanh tất cả những điểm vừa nêu. Thảo luận về cách để giải quyết những khó khăn. Nêu ra các giá trị liên quan.

Nếu con bạn vẽ một chiếc hộp và nói rằng :” tất cả xảy ra trong chiếc hộp đó”, bạn hãy đề nghị bé những gì phía trong hộp đó.

Có thể cuộc thảo luận nên đề cập đến những ý tưởng và khái niệm chung. Hình vẽ của một đứa trẻ thường nêu ra các cách cụ thể để thực hiện một khái niệm. Thông qua hình vẽ, thật không dễ để nhận ra con bạn có khái niệm trước sau đó tìm ra cách để thực hiện ( ví dụ làm thế nào để thúc đẩy một con chó tập chạy) hoặc nghĩ trực tiếp một cách cụ thể thực hiện khái niệm đó. Trẻ con thường tư duy theo cách thực hiện hành động xảy đến từng bước.

Cha mẹ có thể làm cho trẻ chú ý tới khái niệm và cố chắt lọc khái niệm. Sau đó, cha mẹ và con cái có thể cùng xem xem có cách nào khác để thực hiện khái niệm đó.

–                     Lúc này chúng ta đang cố gắng làm gì?

–                     Liệu có cách làm nào khác không?

–                     Liệu làm cách này có đúng không?

Tóm tắt.

Yêu cầu con trẻ vẽ những hình đơn giản là một cách hiệu quả và mang tính thực tế trong việc phát triển các kỹ năng tư duy. Đây không phải là những bức vẽ nghệ thuật mà là những bức vẽ “hành động”. Mỗi một bức vẽ chỉ ra cách để thực hiện một nhiệm vụ nào đó hoặc giải quyết một vấn đề nào đó. Phương pháp này vừa giúp trẻ luyện kỹ năng thực hành và kỹ năng kiến thiết: làm thế nào con có thể sắp xếp mọi thứ với nhau để đạt được kết quả mong muốn.

Diễn đạt thông qua những bức tranh thuận lợi hơn nhiều đối với bé so với dùng lời nói, bởi vì bé có thể có vốn từ hạn chế nhất là đối với các vấn đề kinh tế, xã hội nhưng lại có thể thể hiện thật nhiều điều thông qua vẽ tranh.

Những bức tranh bé vẽ trở thành một đề tài lý tưởng cho cuộc thảo luận giữa bé và cha mẹ bởi vị thông qua thảo luận, bé và cha mẹ có thể tập trung vào bất cứ khía cạnh nào của bức tranh để thảo luận.

Bài tập.

Một danh sách các chủ đề được cho dưới đây. Bạn có thể tự đặt thêm vào những chủ đề của bạn. Luôn nhớ rằng với mỗi chủ đề cần phải đặt ra các nhiệm vụ để làm.

1-                 Làm thế nào để cân được một con voi ( bạn có thể là một người trông nom vườn thú và bạn cần biết voi nặng bao nhiêu để còn cho chúng sử dụng thuốc).

2-                 Thiết kế một chiếc xe máy để thử xe ô tô ( làm sao cho tất cả các lỗi của xe được tìm ra trước khi xe được đem bán).

3-                 Hãy chỉ ra một cách mới để lau cửa kính của các tòa nhà cao tầng ( cửa kính phía ngoài các tòa nhà rất bẩn).

4-                 Làm thế nào bạn có thể thiết kế được một chiếc xe bus tốt hơn?( chở được nhiều người hơn nhưng ai cũng cảm thấy thoải mái).

5-                 Làm thế nào để có thể làm đường nhanh hơn?( việc làm những con đường thường mất nhiều thời gian và rất tốn kém).

6-                 Thiết kế một ngôi nhà dưới nước ( làm sao để các nhà khoa học có thể quan sát cá mập và những loài khác khi chúng đang bơi).

7-                 Hãy chỉ ra cách mà bạn có thể thử một chiếc cần cẩu ( cầu trở nên cũ và không an toàn. Và chúng ta cần biết liệu nó còn đủ an toàn hay không).

8-                 Làm thế nào bạn có thể khiến mọi người không lái xe quá nhanh ( lái xe quá nhanh thường gây ra tai nạn).

9-                 Làm thế nào để bạn có thể thiết kế một chiếc bàn ăn tốt hơn?( những chiếc bàn hiện nay chỉ phù hợp với việc ngồi ăn tại chỗ).

10-            Hãy chỉ ra một cách mới để bắt cá ở biển ( ngoài những cách đang tồn tại, liệu bạn có cách nào mới không?).

11-            Làm thế nào bạn có thể dập tắt đám cháy rừng( hiện nay hàng năm có rất nhiều khu rừng bị cháy và bị thiêu hủy).

12-            Liệu bạn có thể chỉ ra một cách để mọi người có thể luyện tập tại nơi làm việc ( mọi người cần làm việc nhưng cũng cần tập thể thao).