Biết được hành động của người khác là điều bổ ích, và giám sát thêm đôi chút là chuyện khôn ngoan.

Để theo dõi huân tước Đêvit đôi chút, Giôzian nhờ một người tin cẩn của mình, tên là Backinphêđrô.

Để kín đáo dò xét Giôzian, huân tước Đêvit cũng nhờ một người thân tín của mình, tên là Backinphêđrô.

Nữ hoàng Anh, về phía mình, bắt phải bí mật cho bà hay những hành vi và cử chỉ của nữ công tước Giôzian, người em gái con ngoại tình, và của huân tước Đêvit người em rể tay trái tương lai của bà, qua một người tâm phúc mà bà hoàn toàn tin tưởng, tên là Backinphêđrô.

Thế là anh chàng Backinphêđrô này có dưới bàn tay hắn cả dẫy phím đàn; Giôzian, huân tước Đêvit, nữ hoàng.

Một anh đàn ông giữa hai người đàn bà. Có thể tạo ra biết ban nhiêu hoà âm! Một hỗn hợp tâm hồn thật thú vị!

Backinphêđrô không phải luôn luôn có được cái hoàn cảnh tuyệt vời để nói khẽ với cả ba lỗ tai.

Hắn vốn là một tên đầy tớ cũ của công tước York. Có lúc hắn đã tìm cách làm người của nhà thờ, nhưng thất bại. Công tước York, hoàng thân nước Anh và của La mã, vừa thuộc giáo phái La mã của vua, vừa theo giáo phái Anh quốc hợp pháp, có họ hàng theo đạo Gia tô lại có bà con theo đạo Tin lành, và nếu muốn có thể đẩy Backinphêđrô vào hệ thống này hay sang hệ thống kia, nhưng ông nhận xét hắn không đủ tính chất Tin lành để làm mục sư một tiểu giáo đường. Thành thử Backinphêđrô, đứng giữa hai tôn giáo mà linh hồn vẫn nằm dưới đất.

Đây là một tư thế không có gì xấu xa đối với một số tâm hồn bò sát. Có những con đường phải nằm dán bụng xuống mới đi qua được. Một cảnh tôi đòi tối tăm nhưng béo bở, từ lâu vẫn là toàn bộ kiếp sống của Backinphêđrô. Tôi đòi, cũng đã giá trị rồi, nhưng hắn còn muốn có quyền thế nữa. Có lẽ hắn gần đạt được thì Giăc đệ Nhị đổ. Tất cả đều phải làm lại từ đầu. Chẳng làm gì được dưới triều đại Ghiôm đệ Tam, con người gắt gỏng, và trong lúc trị vì thường làm ra bộ quá nghiêm chỉnh mà hắn cho là thành thực.

Giăc, cái ô che chở của mình, bị phế truất, Backinphêđrô không phải rách dưới ngay tức khắc. Sau khi vua chúa mất quyền vẫn còn một cái gì đó sót lại, nó nuôi dưỡng và nâng đỡ một thời gian những con ký sinh trùng của họ. Chút nhựa khô kiệt còn lại nuôi sống thêm hai ba ngày những chiếc lá đầu cành của cái cây đã bật rễ; rồi thình lình chiếc lá úa vàng, khô héo. Và tên nịnh thần cũng thế thôi.

Nhờ chút nhựa thơm gọi là quyền chính thống, ông vua, mặc dầu bị đổ và vứt bỏ, vẫn sống dai dẳng và tự bảo tồn được mình; kẻ nịnh thần không thế, hắn còn chết hơn nhà vua. Ở kia ông vua như cái xác ướp, ở đây tên nịnh thần y hệt bóng ma. Làm bóng của một cái bóng là một chuyện hèn kém cực kỳ. Cho nên Backinphêđrô thiếu ăn. Hắn liền tự nhận là nhà văn.

Nhưng người ta xua đuổi không cho hắn vào cả nhà bếp. Đôi khi hắn không biết ngủ vào đâu. Hắn nói: Ai sẽ kéo ta ra khỏi bước này đây? Và hắn cố phấn đấu. Tất cả những gì hay ho mà trong hoạn nạn chỉ kiên nhẫn đạt được hắn đều có hết. Hắn còn được cái tài của giống mối, biết đục lỗ từ dưới đi lên. Lợi dụng tên tuổi của Giăc đệ Nhị, những chuyện cũ, tính trung hậu, lòng thương người, vân vân, hắn đục xuyên đến tận nữ công tước Giôzian.

Giôzian thích con người vừa khốn cùng vừa có tài trí, hai điều thường gợi mối thương tâm. Cô nàng giới thiệu hắn với huân tước Điry Moa, cho hắn ở trong các buồng xép, xem hắn như người nhà, đối xử tốt với hắn và đôi khi còn chuyện trò với cả hắn. Thế là Backinphêđrô không đói không rét nữa. Giôzian xưng hô thân mật với hắn. Thời thượng của các bà lớn thường thích xưng hô thân mật với các nhà văn, họ vẫn để mặc cho làm thế. Nữ hầu tước Đơ Maydi vẫn nằm mà tiếp Roa, một người bà chưa bao giờ biết mặt, và nói với ông:

– Chính anh đã làm bài Năm thanh lịch đấy à? Chào anh.

Về sau các nhà văn cũng xưng hô thân mật lại. Một hôm Fabrô Đôlăngtin nói với nữ công tước Rôhăng:

– Cô có phải là cô Cá bóng không?

Đối với Backinphêđrô được xưng hô thân mật là một thắng lợi. Hắn lấy thế làm sung sướng. Hắn vẫn ao ước kiểu thân mật từ trên như vậy.

– Phu nhân Giôzian xưng hô thân mật với mình. – Hắn nghĩ bụng, và xoa xoa hay tay.

Hắn lợi dụng sự xưng hô thân mật này để leo dần.

Hắn trở thành một người quen thuộc trong các phòng riêng của Giôzian, không gây khó chịu, không ai để ý tới; có lẽ nữ công tước có thể thay cả áo lót trước mặt hắn. Tuy nhiên tất cả những chuyện ấy đều không bền.

Backinphêđrô muốn nhằm một địa vị kia. Một nữ công tước, đấy chỉ mới nửa đường. Một đường hầm không dẫn đến tận nữ hoàng là một công trình thất bại.

Một hôm Backinphêđrô nói với Giôzian:

– Phu nhân có sẵn lòng giúp cho tôi được hạnh phúc không ạ?

– Nhà ngươi muốn gì? – Giôzian hỏi.

– Bẩm một việc làm ạ!

– Một việc làm! Cho nhà ngươi?

– Bẩm phu nhân, đúng vậy ạ!

– Sao nhà ngươi lại có ý xin ta một việc làm? Nhà người có làm nên trò trống gì đâu.

– Bẩm chính vì thế.

Giôzian cả cười.

– Trong những chức vụ không thích hợp với nhà ngươi, nhà ngươi muốn chức vụ gì nào?

– Chức nhân viên mở nút các chai lọ của đại dương.

Giôzian càng cười to.

– Thế là thế nào? Nhà ngươi giễu cợt.

– Bẩm phu nhân không ạ.

– Ta sắp thích thú được trả lời nghiêm chỉnh cho nhà ngươi – nữ công tước nói – Nhà ngươi muốn được làm gì? Nhắc lại xem.

– Bẩm nhân viên mở nút các chai lọ của đại dương.

– Ở triều đình mọi việc đều có thể. Có một chức vụ như vậy sao?

– Bẩm phu nhân vâng.

– Cứ cho ta biết những điều mới lạ. Nói tiếp nghe.

– Đó là một công việc xưa nay vẫn có.

– Nhà ngươi hãy thề trên linh hồn mà nhà ngươi không có xem.

– Tôi xin thề.

– Ta chẳng tin nhà ngươi chút nào.

– Xin đa tạ phu nhân ạ.

– Như vậy là nhà ngươi muốn?… Nói lại xem.

– Mở xi gắn các chai lọ của đại dương.

– Đúng là một chức vụ không khó nhọc gì lắm. Cũng như việc tắm rửa ngựa đồng.

– Bẩm cũng gần như thế.

– Không làm gì cả. Đúng là cái chân thích hợp với nhà ngươi. Nhà ngươi làm việc ấy được đấy.

– Phu nhân thấy tôi cũng làm được việc đấy chứ.

– Hừ! Nhà ngươi chỉ pha trò hề. Chân ấy có thật không?

Backinphêđrô lấy dáng điệu hết sức trang nghiêm:

– Bẩm phu nhân, phu nhân có một người cha cao cả là Giăc đệ Nhị hoàng đế và một người anh rể danh tiếng, Giooc Đan Mạch, công tước Comboclan. Thân phụ phu nhân trước kia, và anh rể phu nhân ngày nay, đều là huân tước đô đốc Anh quốc.

– Có phải đấy là những điều mới mẻ mà nhà người định cho ta biết không? Ta cũng thừa biết như nhà ngươi.

– Nhưng đây là điều phu nhân không biết. Ngoài biển có ba loại đồ vật: những thứ nằm ở đáy nước gọi là Lagon: những thứ nổi trên mặt nước gọi là Flotson; và những thứ mà nước tấp trả vào đất liền gọi là Jetson.

– Sao nữa?

– Ba loại đó, Lagon, Flotson, Jetson thuộc quyền huân tước đại đô đốc.

– Sao nữa?

– Phu nhân hiểu chứ ạ?

– Không.

– Tất cả những gì ở ngoài biển, thứ chìm, thứ nổi, và thứ trôi giạt vào bờ, tất cả đều thuộc quyền đô đốc Anh quốc

– Tất cả. Được rồi. Sao nữa?

– Trừ con cá chiên, thuộc về nhà vua.

– Ta lại nghĩ rằng tất cả những thứ ấy thuộc về Neptuyn[175].

– Neptuyn là một tên ngốc. Y đã thả tất cả. Y đã để mất tất vào tay quân Anh.

– Được rồi.

– Vật bắt được ngoài biển; đó là cái tên đặt cho những thứ tìm được ấy.

– Được rồi.

– Thật là vô tận. Luôn luôn có một vật gì nổi, một vật gì tấp vào bờ. Đây là phần đóng góp của biển cả.

Biển đóng thuế cho nước Anh.

– Ta cũng muốn thế. Nhưng nhà ngươi kết thúc đi.

– Phu nhân hiểu cho, chính vì vậy mà đại dương tạo ra một văn phòng.

– Ở đâu thế?

– Ở bộ tư lệnh hải quân.

– Văn phòng gì?

– Văn phòng đồ vật bắt được ngoài biển.

– Thì đã sao?

– Văn phòng chia làm ba vụ: Lagon, Flotson, Jetson và mỗi vụ đều có một quan chức.

– Sao nữa?

– Một chiếc tàu ngoài biển khơi muốn báo một tin gì đó cho đất liền, rằng mình đang nằm tại vĩ tuyến nào, rằng mình gặp một hải quái, rằng mình trông thấy một bờ biển, rằng mình đang lâm nguy, rằng mình sắp đắm, rằng mình hết hy vọng, vân vân, người chủ tàu liền lấy một cái chai, nhét vào đó một mảnh giấy ghi rõ sự việc, gắn xi miệng chai, và vứt cái chai xuống biển. Nếu chai chìm xuống đáy biển, việc thuộc quan chức Lagon; nếu nó nổi, việc thuộc quan chức Flotson; nêu nó được sóng đưa vào đất liền, việc thuộc quan chức Jetson.

– Và nhà ngươi muốn được làm quan chức Jetson?

Bẩm đúng thế ạ.

– Và đấy là cái mà nhà ngươi gọi là nhân viên mở nút các chai lọ của đại dương?

– Bẩm vì chức vụ đó có thật.

– Tại sao nhà ngươi lại thích cái chân ấy chứ không phải hai chân kia?

– Bẩm vì hiện nay nó đang khuyết.

– Công việc của chức vụ đó ra sao?

– Bẩm phu nhân năm 1598, một cái chai gắn nhựa đường nhờ một người đánh trạch biển trong vòng cát nổi Epiđiom Prômôngtôrium tìm thấy, được đệ lên nữ hoàng Elizabet; một tờ giấy da rút từ trong chai ra cho nước Anh biết rằng Hà lan đã chiếm mà không nói gì một nước lạ, nước Tân Zembơn, Nova zemla, rằng việc chiếm đoạt này xảy ra vào tháng sáu năm 1596, rằng tại nước này người ta đã bị gấu ăn thịt, rằng cách thức sống mùa đông ở đấy được chỉ rõ trên một mảnh giấy đựng trong một bao súng hỏa mai treo trong ống khói ngôi nhà gỗ dựng trên đảo và do những người Hà Lan đã chết hết để lại, rằng cái ống khói đó làm bằng một thùng tô-nô thủng, lồng trong mái nhà.

– Ta chẳng hiểu được mấy tí trong cái bài văn rườm rà khó hiểu của nhà ngươi.

– Bẩm không sao. Đã có nữ hoàng Êlizabet hiểu.

Thêm một nước cho Hà lan, bớt một nước của Anh quốc.

Cái chai đưa tin được xem như một vật quan trọng. Và từ ngày ấy, có lệnh cho bất cứ ai tìm được một cái chai gắn xi ở bờ biển cũng phải đưa nó đến cho đô đốc nước Anh, nếu không sẽ bị treo cổ. Đô đốc uỷ nhiệm việc mở chai cho một quan chức, ông này báo cho nhà vua biết nội dung, nếu có.

– Loại chai như vậy có thường đến tại Bộ Hải quân không?

– Bẩm ít thôi. Nhưng không sao. Cái chân ấy vẫn có.

Quan chức được cấp phòng riêng và chỗ ở tại Bộ Hải quân.

– Thế cái trò không làm gì ấy được bao nhiêu lương?

– Bẩm mỗi năm một trăm ghi-nê.

– Nhà ngươi làm phiền ta chỉ vì thế sao?

– Bẩm đủ để sống.

– Một cách rách rưới.

– Như vậy hợp với những lũ người như chúng tôi.

Một trăm ghi-nê là một làn khói.

– Phu nhân sống một phút đủ cho chúng tôi sống một năm. Đó là điểm lợi của dân nghèo.

– Nhà người sẽ được cái chân ấy.

Tám ngày sau, nhờ hảo tâm của Giôzian, nhờ uy tín của huân tước Đêvit Điry Moa, Backinphêđrô, từ nay được cứu vớt thoát khỏi cảnh tạm bợ, giờ đây đặt chân trên một mảnh đất chắc chắn, có nhà cửa hẳn hoi, được thanh toán mọi chi phí, được trợ cấp một trăm ghi-nê, dọn đến ở tại Bộ Hải quân.