XÁC ĐỊNH NHỮNG CƠ HỘI VÀ MỐI ĐE DỌA ĐẾN BỨC TRANH TỔNG THỂ

Môi trường kinh doanh thay đổi có thể tạo ra những cơ hội tuyệt vời cũng như những mối đe dọa đáng kể tới công ty của bạn. Ví dụ: Công nghệ mới giúp bạn tiếp cận khách hàng tiềm năng mới, nguồn kinh phí dồi dào  cho phép bạn đầu tư trang thiết bị tốt hơn và việc thay đổi chính sách của chính phủ mở ra cơ hội cho bạn tiếp cận thị trường mới. Các mối đe dọa có thể bao gồm việc bãi bỏ quy định, chế độ bảo hộ khiến công ty của bạn phải đối mặt với thị trường cạnh tranh gay gắt hơn hoặc việc tăng lãi suất có thể gây áp lực lớn khi công ty của bạn đang ngập trong nợ nần.

Mô hình PEST là một công cụ đơn giản và được sử dụng rộng rãi để phân tích các thay đổi về Chính trị (Politics), Kinh tế (Economics), Xã hội-Văn hoá (Socio-culture) và Công nghệ (Technology) trong môi trường kinh doanh. Điều này giúp bạn hiểu được bạn đang phải đối mặt với những thay đổi cốt lõi nào, và từ đó tận dụng được các cơ hội khi chúng xuất hiện.

GIỚI THIỆU VỀ PEST

Giáo sư đại học Harvard Francis Aguilar được cho là tác giả của mô hình PEST. Ông đưa ra một công cụ được gọi là ETPS trong cuốn sách “Scanning the Business Environment” của ông năm 1967. Tên này sau đó đã được tinh chỉnh để tạo ra tên viết tắt hiện tại.

4 Lợi ích từ việc sử dụng mô hình PEST:

1. Phát hiện các cơ hội kinh doanh hay cho bản thân, cùng với những cảnh báo về các mối đe dọa nghiêm trọng.
2. Cho thấy hướng thay đổi trong môi trường kinh doanh của bạn. Điều này giúp bạn định hình những gì bạn đang làm, để bạn thích nghi với sự  thay đổi chứ không phải chống lại nó.
3. Nó giúp bạn tránh triển khai các dự án có khả năng thất bại cao, vì những lý do vượt quá sự kiểm soát của bạn.
4. Nó có thể giúp bạn thoát khỏi những giả định vô thức khi bạn bước vào một đất nước, vùng hoặc thị trường mới, bởi vì nó giúp bạn phát triển quan điểm khách quan về môi trường mới này.

Chú thích: PEST cũng gần giống với phân tích SWOT, tuy nhiên, hai công cụ tập trung vào những yếu tố khác nhau. PEST xem xét các yếu tố từ môi trường vĩ mô có thể ảnh hưởng đến quyết định, thị trường hoặc tiềm năng kinh doanh mới của bạn như thế nào. Còn SWOT tìm hiểu các yếu tố này ở bên trong doanh nghiệp, dòng sản phẩm (tập hợp các sản phẩm có liên quan với nhau về mặt chức năng, đối tượng khách hàng hoặc mức giá). Hai công cụ này bổ sung cho nhau và thường được sử dụng cùng nhau.

CÔNG CỤ NÀY DÙNG NHƯ THẾ NÀO?

Bạn có thể làm theo những bước sau để phân tích cơ hội cũng như nguy cơ tiềm ẩn trong môi trường kinh doanh của mình.

1. Sử dụng PEST để xem xét về những thay đổi xảy ra xung quanh bạn. Sử dụng lời nhắc dưới đây để hướng dẫn bạn đặt câu hỏi và điều chỉnh các câu hỏi cho phù hợp với nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp bạn.
2. Suy nghĩ về cơ hội phát sinh từ mỗi thay đổi này.
3. Suy nghĩ về các mối đe dọa hoặc các vấn đề mà chúng có thể gây ra.
4. Thực hiện hành động phù hợp.

Bước 1: Xem xét các yếu tố

Các yếu tố chính trị (Political Factors)

• Khi nào thì tới cuộc bầu cử địa phương hoặc quốc gia tiếp theo? Điều này có thể ảnh hưởng đến cơ quan điều hành  và chính sách từng khu vực như thế nào?

• Những ai đang tranh giành quyền lực? Quan điểm nào của họ về chính sách kinh doanh và các vấn đề khác có ảnh hưởng đến công ty của bạn?

• Tùy thuộc vào từng quốc gia, sự phát triển của quyền sở hữu và pháp quyền như thế nào, và mức độ tham nhũng và tội phạm có tổ chức phổ biến như thế nào? Những tình huống này có thể thay đổi và ảnh hưởng đến bạn ra sao?

• Có điều luật chưa được thông qua hoặc những thay đổi về thuế nào gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp của bạn không, dù tích cực hay tiêu cực?

• Điều lệ thương nghiệp, cùng với bất kỳ kế hoạch  thay đổi nào, ảnh hưởng đến doanh nghiệp của bạn? Quy định nào sắp tới sẽ được đưa ra hoặc bãi bỏ?

• Cách chính phủ tiếp cận chính sách doanh nghiệp, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, các vấn đề môi trường và luật bảo vệ khách hàng? Tác động này như thế nào, và nó có khả năng thay đổi không?

• Khoảng thời gian có thể xảy ra của những thay đổi lập pháp đề xuất là gì?

• Có bất kỳ yếu tố chính trị khác mà có thể thay đổi?

Các yếu tố kinh tế (Economic Factors)

• Nền kinh tế hiện nay ổn định không? Nó đang phát triển, trì trệ, hay suy thoái?

• Tỷ giá hối đoái  có ổn định hay có thay đổi đáng kể không?

• Mức thu nhập của khách hàng tăng hay giảm? Điều này sẽ thay đổi như thế nào trong vài năm tới?

• Tỷ lệ thất nghiệp là bao nhiêu? Xây dựng một lực lượng lao động lành nghề là khả thi hay sẽ rất tốn kém để thuê lao động có tay nghề?

• Người tiêu dùng và doanh nghiệp có dễ tiếp cận với các nguồn tín dụng? Nếu không, làm thế nào điều này sẽ ảnh hưởng đến tổ chức của bạn?

• Thế giới toàn cầu ảnh hưởng đến môi trường kinh tế như thế nào?

• Có bất kỳ yếu tố kinh tế khác mà bạn nên xem xét?

Các yếu tố văn hóa xã hội cần xem xét (Social Factors)

• Tốc độ tăng trưởng và độ tuổi của dân số là gì? Mức độ này có thể thay đổi như thế nào?

• Liệu những thay đổi trong thái độ qua từng thế hệ có thể ảnh hưởng đến những gì bạn đang làm không?

• Mức độ sức khoẻ, giáo dục và di dộng xã hội của bạn ở mức nào? Những vấn đề này thay đổi và có tác động như thế nào?

• Bạn có thể quan sát được những mô hình việc làm, xu hướng thị trường lao động và thái độ nào đối với công việc?

• Những điểm này có khác nhau đối với các nhóm tuổi khác nhau không?

• Thái độ và những điều cấm kị trong xã hội có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp của bạn như thế nào? Gần đây có những thay đổi văn hóa xã hội nào có thể ảnh hưởng đến những điều này không?

• Tôn giáo và lối sống ảnh hưởng đến dân số như thế nào?

• Có bất kỳ yếu tố văn hóa xã hội khác có khả năng thúc đẩy sự thay đổi trong doanh nghiệp của bạn?

Các yếu tố công nghệ (Technological Factors)

• Có bất kỳ công nghệ mới nào mà bạn có thể đang sử dụng không?

• Liệu có bất kỳ công nghệ mới nào chuẩn bị ra mắt có thể gây ảnh hưởng lớn tới ngành làm việc của bạn?

• Liệu bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào của bạn sử dụng các công nghệ mới có thể đổi mới hoàn toàn sản phẩm của họ không?

• Các chính phủ và các cơ sở giáo dục tập trung nghiên cứu những lĩnh vực nào? Bạn có thể làm gì để tận dụng điều này?

• Sự thay đổi cơ sở hạ tầng ảnh hưởng như thế nào đến các quy trình làm việc (ví dụ như mức độ làm việc từ xa)?

• Bạn có thể làm việc hoặc học hỏi trung tâm công nghệ hiện có nào không?

• Có bất kỳ yếu tố công nghệ khác mà bạn nên xem xét?

Mô hình PEST còn có nhiều biến thể mà chúng ta có thể xem xét. Bao gồm:

• PESTLE / PESTEL: Chính trị, Kinh tế, Xã hội-Văn hoá, Công nghệ, Pháp lý, Môi trường

• PESTLIED: Chính trị, Kinh tế, Xã hội-Văn hoá, Công nghệ, Pháp lý, Quốc tế, Môi trường, Nhân khẩu học

• STEEPLE: Xã hội/Nhân khẩu học, Công nghệ, Kinh tế, Môi trường, Chính trị, Pháp lý, Đạo đức

• SLEPT: Xã hội-Văn hoá, Pháp luật, Kinh tế, Chính trị, Công nghệ

• LONGPESTLE: Phiên bản địa phương, quốc gia và toàn cầu của PESTLE. (Những điều này được sử dụng tốt nhất để hiểu sự thay đổi trong các tổ chức đa quốc gia)

Bạn có thể chọn cho mình một phiên bản phù hợp nhất để đánh giá chính xác bức tranh toàn cảnh.

Bước 2: Tìm kiếm các cơ hội

Một khi bạn đã xác định được những gì đang thay đổi, đó là lúc bạn cần nhìn vào từng thay đổi và suy nghĩ về các cơ hội có thể mở ra c. Ví dụ: liệu nó có thể giúp bạn phát triển sản phẩm mới, mở ra những thị trường mới, hoặc giúp bạn thực hiện các quy trình hiệu quả hơn?

Bước 3: Tìm kiếm các mối đe dọa

Bạn cũng cần phải suy nghĩ về tình huống những thay đổi này có thể làm suy yếu hoạt động kinh doanh của bạn như thế nào. Nếu bạn hiểu điều này sớm, bạn có thể tránh hoặc giảm thiểu tác động của chúng.

Ví dụ: nếu dân số của thị trường chính của bạn đang suy giảm, liệu bạn có thể mở rộng phát triển các khu vực khác không? Hoặc nếu công nghệ mới đang đe dọa một sản phẩm chủ chốt của công ty, bạn có thể làm chủ được công nghệ đó và cải tiến sản phẩm không? (Phân tích rủi ro có thể giúp bạn đánh giá các mối đe dọa này và đưa ra các chiến lược để quản lý chúng.)

Bước 4: Hành động

Khi bạn đã xác định các cơ hội lớn, hãy đưa ra các hành động bạn sẽ thực hiện để khai thác chúng trong Kế hoạch Kinh doanh của bạn. Khi bạn đã xác định những rủi ro đáng kể, hãy hành động thích hợp để quản lý hoặc loại bỏ chúng.

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

Mô hình PEST giúp bạn hiểu được việc những thay đổi trong Chính trị, Kinh tế, Xã hội và Công nghệ sẽ định hình môi trường kinh doanh của bạn như thế nào. Bạn có thể sử dụng các bước này để suy nghĩ về những đặc điểm nổi bật trong môi trường kinh doanh (đây có thể là một quốc gia, một khu vực hoặc một thị trường mới hoặc hiện tại) và từ đó rút ra kết luận về các lực lượng thay đổi đáng kể hoạt động trong phạm vi của nó. Điều này cung cấp một bối cảnh cụ thể cho việc lập kế hoạch chi tiết, trong đó bạn sẽ có thể giảm thiểu rủi ro và tận dụng tối đa các cơ hội hiện tại.