Người tự xưng là nghệ nhân về môi trường Mark Sanger, vừa trở về từ chuyến đi tới Costa Rica, rời mắt khỏi chiếc máy vi tính và nhìn lên sửng sốt khi bốn người đàn ông đánh sập cửa xông vào căn hộ ở Berkeley của anh. Từ đầu đến chân bốn tên này toàn một bộ hazmat cao su xanh dương, có mũ bảo hộ cao su to đùng và kính bảo vệ mắt, găng tay cao su, giày ống, và bọn họ mang những cây súng trường trông dữ dằn và những khẩu súng lục loại lớn.

Anh chưa kịp phản ứng với cú sốc này thì họ đã nhào vào anh, chộp anh bằng đôi tay đeo găng cao su rồi vật anh ra khỏi bàn phím máy tính.

“Đồ con lợn! Đồ phát xít!” Sanger hét lên, nhưng đột nhiên dường như tất cả mọi người trong phòng đều la hét ầm ĩ. “Thật quá quắt! Đồ con lợn phát xít!” Anh hét lên khi họ còng anh lại, nhưng anh thấy được mặt họ đằng sau chiếc mặt nạ, và họ sợ sệt. “Chúa ơi, các ông nghĩ tôi đang làm gì ở đây hả?” Anh nói, và một người trong số họ trả lời “Chúng tôi biết ông làm gì, ông Sanger.” rồi dẫn anh đi.

“Ê! Ê!” Họ kéo anh đi – một cách thô bạo – xuống bậc tam cấp. Sanger chỉ có thể hy vọng báo giới đang chờ, máy ảnh sẵn sàng quay lại cảnh lăng nhục giữa thanh thiên bạch nhật này.

Tuy nhiên, báo giới đã bị cảnh sát ngăn rào nên phải đứng bên kia đường. Họ nghe Sanger la hét, và họ đang ghi hình anh, nhưng khoảng cách của họ ngăn cản việc đối mặt để ghi cận cảnh, kiểu ghi hình ngay-trước-mặt mà anh hy vọng. Thực tế thì, Sanger bỗng dưng nhìn ra được cách hiểu của phóng viên về cảnh tượng này qua ống kính của họ – cảnh sát trong bộ hazmat đáng sợ hộ tống một gã râu quai nón ngoài ba mươi mặc quần jean và áo thun Che Guavara, vừa vùng vẫy trong vòng tay cảnh sát vừa la hét và chửi rủa.

Sanger biết chắc hẳn anh trông như một tên điên. Như một trong mấy gã trên Ted ấy: Ted Bundy, Ted Kaczynski(24), một trong những gã đó. Đám cảnh sát sẽ nói rằng anh có thiết bị vi sinh trong căn hộ, rằng anh có công cụ để thực hiện chuyển đổi gien và anh đang tạo ra một dịch bệnh, tạo ra một loại virus, tạo ra một căn bệnh – một cái gì đó khủng khiếp lắm. Một tên điên.

(24) Ted Bundy (1946 – 1989) là một tay giết người hàng loạt người Mỹ. Ted Kaczynski là nhà toán học Mỹ đã thực hiện một chiến dịch đánh bom thư chết người.

“Thả tôi ra.” Anh nói, cố ép mình phải bình tĩnh. “Tôi đi được. Để tôi đi.”

“Được thôi.” Một người nói. Họ để anh tự đứng vững bước đi.

Sanger bước đi bằng tất cả sự nghiêm trang của mình, lưng thẳng, mái tóc dài lắc lư, khi họ dẫn anh tới một chiếc xe đang chờ sẵn. Dĩ nhiên đây là một chiếc xe không sơn chữ. Đáng lẽ anh phải biết như vậy từ lâu rồi chứ. Bọn FBI hay CIA chết tiệt hay gì đó. Tổ chức chính phủ mật, chính phủ đối lập. Trực thăng đen. Không thể lý giải được, những tên Đức Quốc xã bí mật trong số chúng ta.

Vì quá giận dữ nên trước đó anh chẳng để ý đến bà Malouf, người phụ nữ da đen sống trên tầng hai khu chung cư, đang đứng bên ngoài cùng hai đứa con nhỏ. Khi anh đi ngang qua, bà ta rướn người về phía trước và bắt đầu quát nạt anh. “Đồ tồi! Anh đánh cược gia đình tôi. Anh đánh cược mạng sống của các con tôi! Đồ quỷ nhập tràng! Quỷ nhập tràng!”

Sanger ý thức đến cao độ khoảnh khắc đó sẽ được thể hiện như thế nào trong bản tin thời sự buổi tối. Một người mẹ da đen quát anh, gọi anh là quỷ nhập tràng. Còn mấy đứa nhỏ bên cạnh thì khóc lóc vì sợ sệt mọi chuyện đang diễn ra xung quanh.

Rồi sau đó đám cảnh sát đẩy Sanger vào trong chiếc xe không sơn chữ, một tay đeo găng cao su đặt trên đầu anh, luồn anh vào ghế sau. Và khi cửa xe đóng sập lại, anh nghĩ, Mình toi rồi.

Ngồi trong xà lim, xem ti vi đặt ở hành lang, cố nghe bản tin bình luận giữa tiếng cãi cọ của mấy gã khác trong xà lim, vừa xem ti vi vừa cố làm ngơ cái mùi nôn mửa yếu ớt và cảm giác tuyệt vọng sâu thẳm càng lúc càng dâng cao trong người.

Đầu tiên là một thước phim nói về chính Sanger, tóc dài, ăn mặc như kẻ vô công rồi nghề, bước đi giữa hai gã mặc đồ hazmat. Trông anh còn tệ hơn những gì anh đã sợ. Phát ngôn viên, kẻ xu nịnh các tập đoàn, đang nói rành rọt tất cả những từ thời thượng: Sanger là một kẻ thất nghiệp. Y là một kẻ vô học làm hết việc này đến việc khác. Y là một kẻ cuồng tín và là kẻ duy nhất có vật liệu phục vụ cho chuyển đổi gien trong căn hộ bẩn thỉu, chật chội của mình, và y được xem là nguy hiểm bởi vì y có khuôn mặt nhìn nghiêng của một tên khủng bố sinh học điển hình.

Tiếp theo đó, một luật sư San Fransisco râu quai nón từ một nhóm bảo vệ môi trường nào đó nói Sanger phải bị truy tố ở mức cao nhất mà luật pháp cho phép. Sanger đã gây ra những thiệt hại không thể khắc phục đối với những loài nguy cấp, và đã gây ra nguy cơ cho chính sự tồn tại của những loài này bằng những hành động phá hoại của mình.

Sanger chau mày: tên này đang nói cái quái gì thế nhỉ?

Tiếp đó ti vi chiếu bức ảnh một con rùa luýt và bản đồ của Costa Rica. Giờ đây cơ quan chính quyền dường như đã cảnh giác đối với các hoạt động của Sanger bởi vì anh đã đến Tortuguero, trên bãi biển Đại Tây Dương của Costa Rica, một thời điểm trước đó. Và bởi vì anh đã gây ra nhiều mối đe dọa đối với môi trường liên quan tới rùa luýt.

Sanger không hiểu chuyện này. Anh chẳng bao giờ tạo ra mối đe dọa nào cả. Anh muốn giúp đỡ, chỉ vậy thôi. Và sự thật là, khi về lại căn hộ, anh chưa thể thực hiện kế hoạch. Anh mua cả chồng sách giáo khoa về di truyền, nhưng tất cả đều quá phức tạp. Anh mở tập sách mỏng nhất ra rồi lướt qua vài chú thích hình ảnh: “Một plasmid chứa LoxP bình thường rất ít có khả năng được tích hợp vào một bộ gien tại một thụ thể LoxP bởi vì enzym tái kết hợp Cre sẽ loại bỏ đoạn ADN được tích hợp…”, “Vật chủ trung gian chứa virus tác động chậm (lentivirus) tiêm vào phôi đơn bào hoặc ủ bằng phôi mà zona pellucida được rút ra đặc biệt rất…”, “Một cách hiệu quả hơn để thay thế gien là sử dụng tế bào ES đột biến không chứa gien HPRT (hypoxanthine phosphoribosyl transferase). Những tế bào này không thể sống sót trong môi trường HAT vì môi trường này chứa hypoxanthine, aminopterine, và thymidine. Gien HPRT được đưa vào vùng dự kiến bằng quá trình tái kết hợp đồng đẳng kép…”

Sanger đã ngừng đọc.

Và bây giờ màn hình ti vi chiếu những con rùa trên bãi biển phát sáng về đêm một màu tím kỳ lạ… và họ nghĩ anh đã làm ư? Chính cái ý tưởng ấy cũng đã lố bịch rồi. Nhưng một quốc gia phát xít luôn đòi hỏi máu của bất kỳ ai vượt quá giới hạn chuẩn mực, dù hành động đó có thật hay chỉ là tưởng tượng. Sanger có thể thấy trước bản thân bị tống vào nhà đá vì một tội mà anh không phạm – một tội mà ngay cả làm cách nào để phạm anh cũng không biết.

SẮP XUẤT HIỆN THÚ NUÔI CHUYỂN GIEN MỚI

Gián khổng lồ, Cún con vĩnh viễn

Các nghệ nhân, ngành công nghiệp đang nỗ lực.

Nghệ nhân được đào tạo từ trường Yale là Lisa Hensley đã hợp tác với công ty di truyền học Borger & Snodd Ltd. để tạo ra loài gián khổng lồ sẽ được bán như thú nuôi. Những con gián được chuyển gien này dài 91,4 cm và cao khoảng 30,48 cm. “Chúng sẽ có kích thước như chó chồn dachshunds loại lớn,” Hensley nói. “nhưng dĩ nhiên là chúng không sủa.”

Hensley xem những con thú nuôi này là tác phẩm nghệ thuật với mục đích làm con người có ý thức về cộng đồng côn trùng. “Phần lớn những sinh chất trên hành tinh chúng ta đều bao gồm côn trùng.” Cô nói. “Nhưng chúng ta vẫn duy trì một thành kiến vô lý đối với chúng. Chúng ta nên ôm ấp nhưng người anh em côn trùng của chúng ta. Hôn chúng. Yêu chúng.”

Cô nhận thấy “nguy cơ thật sự của vấn đề nóng toàn cầu là chúng ta có thể làm nhiều loài côn trùng bị tuyệt chủng”. Hensley thừa nhận cô được khơi nguồn cảm hứng từ tác phẩm của họa sĩ Catherine Chalmers (Cử nhân Cơ khí, Đại học Standford), người lần đầu tiên đưa gián lên tầm cao mới trong hội họa đương đại với dự án Gián Mỹ.

Trong khi đó, ở ngoại ô bang New Jersey, công ty Kumnick Genomics đang nỗ lực tạo ra một con vật mà họ tin là những ai nuôi chó sẽ rất thích: những con cún vĩnh viễn không lớn. “Cún con vĩnh viễn của Kumnick sẽ không bao giờ lớn.” Theo người phát ngôn Lyn Kumnick. “Khi bạn mua một con PermaPuppy, nó sẽ là cún con mãi mãi.” Công ty đang nỗ lực để loại bỏ những hành vi cún con không được mong muốn, chẳng hạn như nhai giày dép, một hành vi làm nhiều người nuôi chó rất khó chịu. “Một khi răng cún mọc đầy đủ thì hành vi này sẽ chấm dứt.” Kumnick nói: “Đáng tiếc, vào thời điểm này, sự can thiệp về mặt gien của chúng tôi đã ngăn cản cả quá trình phát triển của răng, nhưng chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề này.” Cô nói tin đồn cho rằng công ty sẽ đưa ra thị trường một con thú không răng tên GummyDog là không có thật.

Kumnick nhận thấy vì quá trình trưởng thành ở người dần được thay thế bằng quá trình dậy thì vĩnh viễn, một cách tự nhiên người ta muốn những chú chó trẻ trung đi cùng mình đến suốt cuộc đời. “Như Peter Pan, chúng ta không bao giờ muốn lớn cả.” Cô nói. “Di truyền học biến chuyện đó thành sự thật!”