Trong thời đại hợp đồng được soạn thảo bằng máy tính này, đáng tiếc là bạn luôn phải đọc lại hợp đồng mỗi khi thấy nó trên bàn. Trước kia, hợp đồng thường được viết bằng tay nên hai bên sẽ phải xem lại và viết ra bất kỳ thay đổi nào, sau đó mỗi bên lại đề xuất một thay đổi. Bạn có thể nhìn qua và nhanh chóng xem lại bất kỳ thay đổi nào mình đưa ra hay đã đồng ý. Giờ đây, chúng ta có thể dùng máy tính sửa chữa và in ra hợp đồng mới.

Vấn đề là ở đây. Có thể bạn đã từ chối ký vào một điều khoản trong hợp đồng. Đối phương đồng ý sẽ thay đổi và gửi cho bạn bản đã sửa để bạn ký. Khi hợp đồng xuất hiện trên bàn làm việc của bạn thì bạn đang bận quá nên chỉ xem qua xem họ đã đưa vào thay đổi mà mình muốn chưa rồi giở đến trang cuối để ký. Thật không may là vì không dành thời gian đọc kỹ toàn bộ hợp đồng, bạn không biết là họ còn thay đổi một số chỗ khác. Có thể là những điều rất rõ ràng như thay “F.O.B tại nhà máy” thành “F.O.B tại công trường” hoặc cũng có thể là những thay đổi nhỏ về từ ngữ mà bạn không phát hiện ra cho đến nhiều năm sau khi có vấn đề xảy ra và bạn cần hợp đồng để thực thi một số công việc. Đến lúc đó thậm chí bạn có thể không còn nhớ là mình đã đồng ý những gì và bạn chỉ có thể cho là vì đã ký nên mình phải chấp nhận tuân theo.

Tôi từng nghĩ điều này hiếm khi xảy ra – rằng đối phương sẽ biến bạn thành bên bị hại bằng cách bí mật thay đổi một vài phần trong hợp đồng. Rồi tôi bắt đầu hỏi mọi người ở hội thảo của mình là liệu họ đã từng gặp chuyện này chưa. Thật ngạc nhiên là có đến 20% trả lời là họ đã từng bị hại bởi trò thiếu đạo đức này.

Một số bản hợp đồng có thể dài hàng chục trang nên dưới đây là một số bí quyết để phát hiện những thay đổi dễ dàng hơn:

♦ Giơ hai bản hợp đồng ra chỗ có ánh sáng để xem chúng có giống nhau không.

♦ Quét hợp đồng mới vào máy tính và dùng phần mềm xử lý văn bản so sánh hai bản với nhau.

♦ Dùng chương trình xử lý văn bản như Microsoft Word để theo dõi mọi thay đổi. Bạn có thể in ra bản cuối cùng nhưng luôn xem lại những thay đổi trong quá trình chỉnh sửa. Điều này đặc biệt có ý nghĩa nếu trong quá trình thương lượng kéo dài, hợp đồng được chuyển đi chuyển lại qua đĩa hoặc e-mail.

Vâng, tôi đồng ý với bạn: Bạn sẽ có một vụ kiện tuyệt vời nếu đối phương lừa mình – nhưng tại sao lại để mình rơi vào rắc rối đó? Trong thời đại hợp đồng được soạn thảo bằng máy tính này, bạn nên đọc kỹ lại toàn bộ hợp đồng trước khi ký.