Microsoft từng giữ được ưu thế dẫn đầu về kỹ thuật, khiến đối thủ cạnh tranh phải “theo sau hít khói”, tuy nhiên, Microsoft cũng có những lúc bị lạc hậu về kỹ thuật, khi đó, Microsoft cũng phải nếm mùi cay đắng, thông qua nỗ lực chung của nhân viên và lãnh đạo Microsoft, Microsoft lại giành lại được ưu thế kỹ thuật, khổ tận cam lai.

Khi Microsoft mới được thành lập, lần hợp tác với công ty IBM đã giúp Microsoft nổi tiếng trong nháy mắt. Tuy nhiên, sau này thực tiễn đã chứng minh, đi sau “người khổng lồ” không phải là kế lâu dài, Microsoft phải đi con đường riêng của mình.

Khi Microsoft vừa đưa ra phần mềm bảng điện tử, mọi người vẫn còn rất xa lạ đối với phần mềm này, nhưng khi sử dụng, họ phát hiện ra phần mềm này rất hữu dụng. Dần dần phần mềm này của Microsoft cũng được người dùng chấp nhận. Tuy nhiên, cuộc vui ngắn chẳng tày gang, công ty YSI cũng đã ngắm đến thị trường này, họ đưa ra phần mềm bảng điện tử, thêm vào chức năng kế toán và tài chính vào phần mềm bảng biểu, trên cơ sở phần mềm bảng biểu của Microsoft, được rất nhiều các doanh nghiệp vừa và nhỏ ưa chuộng, YSI nhanh chóng vượt qua Microsoft, trở thành phần mềm bảng biểu điện tử được yêu thích nhất.

Bill Gates không chấp nhận thất bại đó, không khoanh tay chịu thua mà bắt tay vào chuẩn bị kế hoạch phản công. Để khai thác được phần mềm bảng biểu xuất sắc hơn của YSI, Bill Gates còn đích thân đưa ra nhiều ý kiến đóng góp cho phòng khai thác. Do có thỏa thuận hợp tác từ trước với IBM, Microsoft liền đem phương án khai thác phần mềm bảng biểu đến thương thảo cùng IBM. Đúng lúc IBM đang đau đầu vì sản phẩm máy tính bộ nhớ trong 32KB, khi xem phương án khai thác của Microsoft, IBM liền để Microsoft bắt tay ngay vào khai thác phần mềm này. Microsoft lúc đó muốn khai thác phần mềm bảng biểu có bộ nhớ trong lớn hơn nhưng IBM không đồng ý. Microsoft lúc này mới phát hiện mình đã bị trói buộc, bởi vì Microsoft chỉ có thể vận hành trên những máy tính có bộ nhớ trong nhỏ, khi bộ nhớ trong của máy tính dần tăng lên thì phần mềm bảng biểu của Microsoft sẽ bị lỗi thời. Bởi vậy, sau khi Lotus 1-2-3 xuất hiện, phần mềm bảng biểu của Microsoft đã nhanh chóng rút khỏi thị trường.

Công ty Lotus Development Corp., công ty đưa ra Lotus 1-2-3 được thành lập từ năm 1982, đặt trụ sở chính ở Boston, bang Massachusetts, là công ty đứng đầu thế giới về phần mềm thông tin và Intranet. Năm 1983, công ty Lotus khai thác thành công Lotus 1-2-3, nó không những có thêm nhiều chức năng mới mà còn có thêm các chức năng như bảng biểu, đồ họa, phân tích kho dữ liệu, bởi vậy, Lotus đã giành được thành công, được sử dụng rộng rãi, trong khi phần mềm bảng biểu của Microsoft chỉ được sử dụng ở những máy tính có bộ nhớ trong 32KB, hơn nữa, chức năng lại không được mạnh như Lotus 1-2-3. Lần này, Microsoft đã thất bại trước công ty Lotus.

Có IBM làm chỗ dựa, công ty Lotus nhanh chóng lớn mạnh. Tốc độ phổ cập Lotus 1-2-3 ngày càng nhanh. Chỉ trong vài năm, Lotus đã trở thành nhà cung cấp phần mềm bảng biểu cho IBM và các công ty máy tính khác. Dưới sự ảnh hưởng của Lotus 1-2-3, công ty Lotus bắt đầu tiến hành các thương vụ như Internet/Intranet, thông tin mạng… Năm 1984, Lotus trở thành công ty phần mềm lớn nhất nước Mỹ, kim ngạch kinh doanh đạt 175 triệu đô la Mỹ, vượt xa Microsoft với mức 125 triệu đô la Mỹ. Còn về thị trường phần mềm bảng biểu, Microsoft chỉ chiếm được một tỉ lệ thị phần khiêm tốn, công ty YSI lúc này đành phải tuyên bố phá sản.

Cùng với sự lạc hậu của phần mềm bảng biểu, các phần mềm ứng dụng khác của Microsoft cũng đang trên đà xuống dốc. Lúc này, Paul Allen lại mắc bệnh phải nằm viện. Bill Gates một mình lãnh đạo Microsoft tiếp tục tiến lên. Sau khi Paul Allen ra viện, ông rời khỏi Microsoft, tự mình mở một công ty phần mềm.

Bill Gates nhận thấy ưu thế của công ty Lotus trên thị trường Mỹ liền áp dụng sách lược chuyển mục tiêu sang thị trường châu Âu, mở một chi nhánh tại châu Âu, tìm cơ hội phát triển. Rất nhanh, Microsoft đưa ra phần mềm ứng dụng với nhiều thứ tiếng, phù hợp với nhu cầu khác nhau của từng quốc gia. Đồng thời, những phần mềm này cũng cải tiến được yếu điểm trước đây là bị giới hạn trong các loại máy tính có bộ nhớ trong là 32KB. Không đầy 2 năm sau, Microsoft đã chiếm gần hết thị trường châu Âu. Bởi vậy, khi công ty Lotus vào thị trường châu Âu đã không thể cạnh tranh được với Microsoft.

Bill Gates tuy vậy vẫn không hài lòng với tình hình hiện thời, bởi vì Microsoft khởi nghiệp trên đất Mỹ, đó mới là gốc rễ của Microsoft.

Ở thị trường châu Âu, Microsoft chỉ có thể coi là mới được cứu sống, muốn phát triển thì vẫn phải quay về thị trường Mỹ. Thế là Bill Gates lựa chọn ra những nhân viên giỏi nhất lập thành một đội, quyết giao đấu với Lotus.

Để nhanh chóng khai thác phần mềm ưu việt hơn của Lotus, Bill Gates cùng các nhân viên của mình ngày đêm làm việc. Không lâu sau, Microsoft đã khai thác thành công Excel 5.0, ưu việt hơn Lotus 1-2-3 cả về tính năng vào thao tác. Bởi vậy, khi Excel 5.0 được đưa ra thị trường đã được người tiêu dùng nhiệt tình đón nhận. Còn công ty Lotus cũng không ngừng cải tiến Lotus 1-2-3. Lúc này, chính sách kinh doanh linh hoạt của Microsoft đã đánh bại công ty Lotus. Không lâu sau khi Excel 5.0 được tung ra thị trường, Microsoft tuyên bố nếu người sử dụng không hài lòng với sản phẩm có thể trả lại. Chiêu này quả nhiên có hiệu quả, Microsoft nhanh chóng đuổi kịp công ty Lotus, mỗi bên chiếm giữ 50% thị phần. Khi Microsoft đưa ra Excel 7.0, công ty Lotus đã ở vào thế yếu, ngoài một số lượng ít các khách hàng trung thành, phần lớn thị trường đã bị Microsoft giành lại. Công ty Lotus đành phải chấp nhận thua.