Muốn đổi mới sáng tạo trước hết phải nắm bắt thời cơ, và có gan mạo hiểm, có niềm tin xây dựng sự nghiệp, biến niềm tin đó thành hiện thực bằng sức mạnh sáng tạo.

Nhà kinh tế học nổi tiếng trong thế kỷ này là Hùng Bì Đắc nhận định rằng: Động lực đưa đến thành công của các nhà doanh nghiệp trong thời đại mới chính là đổi mới sáng tạo, ngoài ra nhà doanh nghiệp còn phải trang bị đầy đủ các dạng năng lực sau đây:

(1) Phát hiện thời cơ đầu tư.

(2) Gom đủ nguồn lực cần thiết.

(3) Trình bày viễn cảnh tươi đẹp bằng luận chứng kinh tế để thuyết phục những người có tiềm lực góp vốn đầu tư.

(4) Xây dựng tổ chức xí nghiệp.

(5) Có khả năng ngăn chặn và loại trừ rủi ro.

Người đàn ông mang hoài bão thành đạt cần phải hội đủ các năng lực nói trên, gọi chung là tố chất của một nhà doanh nghiệp. Rokefeller có một câu nói nổi tiếng: “Nếu bạn có tham vọng thành công, thì nhất định phải mở con đường mới, chứ không thể đi theo lối mòn của người thành đạt lớp trước. Giả sử tôi bị người ta lột hết quần áo mặc trên người, không còn đứa con nào bên mình, bị vứt ra giữa sa mạc Sahara, nhưng nếu tôi còn được hưởng hai điều kiện, một là cho thời gian, hai là có một tốp lái buôn đi qua, thì chẳng bao lâu, tôi vẫn trở thành triệu phú như thường”.

Một khí phách ngang tàng như vậy, khiến ai cũng phải khâm phục, đó chính là tố chất của con người làm nên sự nghiệp huy hoàng, khát vọng cháy bỏng, tay trắng xây dựng cơ đồ. Chúng ta dường như nhìn thấy bóng dáng của người khổng lồ hiện ra sừng sững giữa miền sa mạc hoang vu, nhưng với tinh thần tung hoành ngang dọc trời đất, dám thách thức với nghèo đói và tầm thường, với lòng tự tin, mình có thể làm được tất cả, không sợ ai, không sợ bất trắc, trong đầu họ chỉ còn trí tưởng tượng phong phú và bay bổng, bất kỳ người bình thường nào cũng không thể thiếu những yếu tố cơ bản, đó là óc sáng tạo và đổi mới tư duy. Mặt khác cần biết vận dụng óc sáng tạo và đổi mới tư duy vào cuộc sống làm cho sự nghiệp phát triển vượt bậc, đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, nhà doanh nghiệp trước hết phải phát huy sức sáng tạo của mình vào thị trường, những năm gần đây, cụm từ “chiến lược thị trường” đã trở thành quen thuộc với mọi người, khá nhiều sách vở bàn luận vấn đề này, vận dụng chiến lược thị trường ra sao để có thể đầu tư sức sáng tạo vào thị trường, người được tôn vinh là bậc thầy về quản lý Peter Durak đưa ra bốn yếu tố sau đây:

(1) Dám đánh dốc túi.

(2) Đánh vào điểm yếu của đối phương.

(3) Tìm ra và chiếm ưu thế về một sở trường đặc biệt nào đó.

(4) Thay đổi mẫu mã cải tiến sản phẩm, đổi mới thị trường hoặc phát huy thế mạnh về một ngành kinh tế sản nghiệp nào đó.

Bốn chiến lược kể trên, không hề mâu thuẫn loại trừ lẫn nhau, mỗi một chiến lược đều có ưu khuyết điểm và mức độ rủi ro riêng, trong đó hai yếu tố đầu mang ý nghĩa chiến lược và tính đại diện nhiều nhất.

(1) Dám đánh dốc túi:

Khi vận dụng chiến lược này, thì mục tiêu là quyền chi phối, có thể là chiếm lĩnh thị trường mới hay giành ưu thế bằng sản phẩm mới. Khá nhiều người đàn ông cho rằng đánh dốc túi là phong cách của các nhà doanh nghiệp kiệt xuất.
Quả đúng như vậy, đàn ông nói chung thường vận dụng sách lược này, còn các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp khoa học kỹ thuật cao đều ủng hộ phong cách ứng xử như vậy. Tuy nhiên, quan niệm như thế không hoàn toàn chính xác, vì đó đâu phải là chiến lược cơ bản của xí nghiệp, ngược lại, đối với khá nhiều xí nghiệp, thì phương thức này có mức độ rủi ro rất cao, giống như đánh bạc, không được phép mắc sai lầm, có điều nếu giành được thành công, thì hiệu quả thu được sẽ cao gấp nhiều lần vốn đầu tư bỏ ra.

Đánh dốc túi cũng như mục tiêu chiến lược đều là cách xây dựng doanh nghiệp và khống chế thị trường, nhưng nó không đòi hỏi nhất định phải là xây dựng các xí nghiệp quy mô lớn như Công ty IBM hoặc Công ty Cường Sinh, hai công ty này có mức doanh thu và lợi nhuận rất cao, là những công ty thành công nhờ đổi mới sáng tạo, mặc dù chưa được xếp vào diện Công ty quy mô siêu lớn.

Có điều, đánh dốc túi nhất định phải nhằm đúng mục tiêu, nếu không thì mọi công sức và vốn liếng đều đổ xuống sông xuống biển hết, cũng giống như phóng con tầu vũ trụ lên mặt trăng, chỉ cần tính toán sai một ly về thời gian và quỹ đạo, thì sẽ thất bại, tên lửa biến mất trong vũ trụ, có nghĩa là, khi chơi bài dốc túi, phải tiến hành phân tích, hoạch định tính toán hết sức cẩn thận chu đáo.

(2) Đánh vào điểm yếu của đối phương:

Một vị thống soái chỉ huy quân đội Liên bang miền Nam giành thắng lợi trong cuộc chiến tranh nam bắc nước Mỹ đã phát biểu: “Phải đánh vào điểm yếu của đối phương”, câu nói của vị thống lĩnh này có thể vận dụng vào hai phương diện hoàn toàn khác nhau của doanh nghiệp, đó là học theo người khác một cách sáng tạo và uyển chuyển linh hoạt khi khởi nghiệp.

a) Học theo người khác một cách sáng tạo:

Người thực hiện một cách xuất sắc nhất và thông minh nhất phương thức này phải kể đến Công ty IBM. Vào giữa thập kỷ 30, Công ty IBM cho ra đời một loại sản phẩm thiết bị tính toán tốc độ nhanh, giúp cho Trường đại học Colombia tại Newyork tính toán các dữ liệu thiên văn, bước vào cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, thì công ty này đã chế tạo được chiếc máy tính hoàn chỉnh, khi đem trưng bày trong cuộc triển lãm đã thu hút sự chú ý của đông đảo khách tham quan, thế mà công ty này sẵn sàng vứt bỏ mẫu thiết kế đó, chuyển sang sử dụng mẫu thiết kế của đối thủ cạnh tranh, đó là thiết kế mang tên ENIAC do Trường đại học thuộc bang Pennsylvania khai thác, bởi vì nhận thấy mẫu thiết kế ENIAC phù hợp với nhu cầu thương mại hơn, khi Công ty IBM tung sản phẩm máy tính này ra thị trường, nó lập tức được chào đón như một loại thương phẩm đa công năng, xứng đáng là máy tính đạt tiêu chuẩn.

Như thế là học tập người khác một cách sáng tạo tức là trên cơ sở sẵn có của người, bổ sung hoàn thiện bằng sáng tạo của mình, với một vạch xuất phát cao như vậy, sự vật mới sẽ nhanh chóng đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của người tiêu dùng, từ chỗ đầu tư mua lại phát minh của người khác để mô phỏng, sau đó xây dựng thành sản phẩm tiêu chuẩn hóa, rồi chiếm lĩnh thị trường.

Thời kỳ vật liệu bán dẫn làm chủ thị trường, Công ty đồng hồ Thụy Sĩ nhanh nhạy sản xuất ra loại đồng hồ thạch anh số hóa, nhưng khi tung sản phẩm ra thị trường họ đặt mức giá quá cao. Thế là cơ hội lọt vào tay người Nhật, họ vận dụng phương thức mô phỏng sáng tạo với kỹ thuật đồng hồ tinh xảo, tung ra thị trường loại đồng hồ thạch anh tương tự với mức giá hợp lý và chiếm lĩnh hoàn toàn thị trường thế giới, khi Công ty đồng hồ Thụy Sĩ vỡ lẽ ra, thì đã là quá muộn.

Cũng tương tự như chiến lược đánh dốc túi, mục tiêu của phương thức mô phỏng sáng tạo chính là chiếm lĩnh thị trường, hoặc chiếm vai trò lãnh đạo trong ngành nghề, nhưng mức độ rủi ro thấp hơn.

b) Uyển chuyển linh hoạt khi khởi nghiệp:

Mục tiêu trước mắt của phương thức này nhằm chiếm lĩnh một thị trường đáng tin cậy đã được chọn trước. Người đặt chân vững chắc trước đó trên thị trường này không thèm phản kích hoặc chỉ phản kích cầm chừng cho qua chuyện với đối thủ mới xuất hiện. Sau khi chiếm lĩnh được thị trường, đợi đến khi người mới nhảy vào đã đứng vững chân và có thu nhập ổn định, thì họ lại đã hướng tầm nhìn và tiến quân sang thị trường mới rồi.

Xin nêu một ví dụ đơn giản: Ngân hàng Hoa Kỳ mở ra một chi nhánh tiêu

thụ ở nước Đức mang tên là “Ngân hàng Gia đình” Do hồi đó ngân hàng Đức biết rõ nhiều khách hàng có tiềm lực mua sắm trong giới tiêu dùng, nhưng ngân hàng Đức lại không cảm thấy cần thiết phải quan tâm đến tầng lớp người tiêu dùng phân tán này, trong khi ngân hàng Hoa Kỳ chỉ tiến hành nghiệp vụ đối với khách hàng thương mại, thì Ngân hàng Gia đình lại chú trọng tầng lớp tiêu dùng cá nhân nhỏ lẻ, đặt ra các nghiệp vụ đáp ứng nhu cầu của họ, tạo mọi điều kiện thuận lợi về mặt giao dịch nghiệp vụ cho người tiêu dùng. Chỉ trong vòng 5 năm Chi nhánh Ngân hàng Gia đình thuộc Ngân hàng Hoa Kỳ đã kiểm soát toàn bộ nghiệp vụ ngân hàng của tầng lớp tiêu dùng tại nước Đức.

Không còn gì phải nghi ngờ, bất kỳ chiến lược nào cũng chứa đựng một mức độ rủi ro nhất định, nhưng nó tuyệt nhiên khác với kiểu đánh bạc theo cảm tính, mà phải tiến hành trên cơ sở nghiên cứu nhu cầu thị hiếu người tiêu dùng và điều tra thị trường để xác định chiến lược, do vậy xác suất thành công của doanh nghiệp vẫn tương đối cao. Chiến lược và sáng tạo đổi mới có mối quan hệ mật thiết với nhau và đóng vai trò quyết định thành bại của doanh nghiệp.

Bản thân sự nghiệp kinh doanh chính là quá trình không ngừng sáng tạo đổi mới, các đấng mày râu hãy nhớ kỹ câu nói của bậc thầy doanh nghiệp Panasonic Matsuchita: “Kinh doanh chính là sáng tạo”

GỢI MỞ NĂNG LỰC

Đàn ông muốn mở doanh nghiệp thì phải nắm vững kiến thức kinh doanh, đồng thời phải biết đổi mới sáng tạo.