Năm Kiến Hưng thứ 5 khi bắc phạt lần thứ nhất, năm đó sinh con trai cả của ông là Gia Cát Chiêm, Gia Cát Lượng kết hôn rất sớm, gầnvề già mới có con, thực cũng là điều đáng tiếc. Sự kiện này cũng cho thấy thời gian đó sức khoẻ của Gia Cát Lượng vẫn khá tốt.

Mùa xuân năm sau, chiến dịch Nhai Đình thất bại, kết thúc hành động quân sự bắc phạt lần thứ nhất. Năm đó Trưởng sử Trương Duệ thuộc phái Trưởng lão từ trần, Tham quân Tưởng Uyển thuộc phái Thiếu tráng lại thân tín với Gia Cát Lượng được bổ nhiệm thay thế lại được phong làm Phủ quân tướng quân. Nói cách khác Gia Cát Lượng dần dần đã nắm chắc được xu hướng ở triều chính. Tưởng Uyển quả nhiên có thể thực thi mọi kế sách của Gia Cát Lượng, xử lý việc triều chính lấy yên dân làm gốc, khiêm nhường giản dị, bài trừ lãng phí nhằm đủ quân đủ lương. Gia Cát Lượng mỗi lần cùng với những người thân tín xung quanh nói về Tưởng Uyển, không khỏi khen rằng: “Tưởng Uyển có chí lớn lại trung thành, cùng với ta dựng được vương nghiệp vậy”.
Không ít người cho rằng chủ yếu thất bại Nhai Đình là tội lỗi của Mã Tắc, song Cơ Cốc đối trận với quân Lũng Tây một dạo đã hàng phục, hiển nhiên là quân Thục đã có đủ lực lượng để đối đầu với Tào Ngụy; Bởi thế đề nghị, nên tổ chức nhiều binh lực, để lại đánh chiếm Lương Châu. Gia Cát Lượng lại không tán thành.
Quân ta khi ở Kỳ Sơn và Cơ Cốc, thanh thế và thực lực một mảy may cũng không kém Tào Ngụy, song ở cửa ải quan trọng lại bị đại bại, vấn đề không ở tướng sĩ tác chiến, mà là ta làm thống soái lại dùng người không xứng đáng, chỉ huy nhầm lẫn mới đến như vậy! Bởi thế người phải kiểm thảo chính là ta. Từ nay về sau, ta quyết định tinh giảm binh lực, thưởng phạt nghiêm minh, triệt để cải thiện nhược điểm của quyết sách, đổi mới sách lược đưa ra, nếu không quân có nhiều cũng chẳng dùng được. Từ nay về sau, phàm là người trung với quốc gia, càng phải gắng gỏi phát hiện nhược điểm của ta, chẳng nên khách khí để đưa ra đề nghị, mọi người đồng tâm hiệp lực, kẻ địch sẽ rất mau chóng bị tiêu diệt, thắng lợi không lâu nữa sẽ thuộc về chúng ta.
Những lời nói này là “khuyên tướng sĩ cần chỉ bảo cho khuyết điểm của mình” nổi tiếng, chính là chứng cớ hiển nhiên Gia Cát Lượng đã khiêm nhường với mọi người, tiếp thu rộng rãi ý kiến quần chúng.

Từ đó có thể thấy cuộc bắc phạt lần thứ nhất thất bại, vẫn chưa lay chuyển được quyết tâm khôi phục nhà Hán của Gia Cát Lượng, trái lại vẫn tiếp tục được chuẩn bị. Đối với Gia Cát Lượng mà nói, điều rất quan trọng là sách lược lần sau. Từ thực tế tiến công Lương Châu là chẳng thể được, tiếp đến ắt phải nghĩ ra một con đường mà kẻ địch chẳng thể dự liệu đến, điều này đối với Gia Cát Lượng chính là khó khăn rất lớn.

Thế rồi ông ta một mặt động viên người có công, vỗ về gia quyến những tướng sĩ tử trận, một mặt tại luyện binh sĩ, chỉnh đốn quân ngũ, để chuẩn bị lại xuất phát lần nữa.