284 Anh Hùng Hào Kiệt Của Việt Nam
ĐỐC ĐOÁN
Đốc Đoán tức Tổng Đoán tên thật là Đinh Văn Đoán người làng Vô Ngại, sau đổi là Cảnh Lâm. Ông là bạn thân tín của Nguyễn Thiện Thuật, tham gia chống Pháp từ năm 1883, khi Nguyễn Thiện Thuật chiêu mộ quân đánh Pháp ở các huyện Đông Triều, Chí Linh. Ông có mặt trong đội quân do Nguyễn Thiện Thuật chỉ huy đánh thành Hải Dương ngày 12/11/1883.
Sau trận hạ thành Hải Dương không thành ông lại theo Nguyễn Thiện Thuật đánh Pháp ở Phả Lại, và giữ thành Bắc Ninh. Bắc Ninh lọt vào tay quân Pháp, Đốc Đoán theo Nguyễn Thiện Thuật lên giữ thành Hưng Hoá, đánh Pháp ở Phủ Lạng Thương, Tuyên Quang. Sau khi Nguyễn Thiện Thuật phải tạm lánh sang Trung Quốc, Đốc Đoán trở về Cảnh Lâm chiêu mộ quân phối hợp chặt chẽ vơi hai ông Lãnh Chủ, Lãnh Điếc, chỉ huy nghĩa quân ở Xuân Trúc, Ân Thi nhưng chỉ cách thôn Vô Ngại một cánh đồng rộng.
Nghĩa quân của Đốc Đoán đã cùng nghĩa quân Lãnh Chủ, Lãnh Điếc đánh Pháp trên đường 39, đường đê 99 Lực Điền – Cầu Hầu, tập kích quân Pháp đóng ở Lực Điền.
Ông cũng điều động nghĩa quân và nhân dân đến Thuỷ Trúc khai hoang nuôi quân. Sau khi phong trào khởi nghĩa Bãi Sậy thất bại, số ruộng của nghĩa quân trở thành công điền của làng Cảnh Lâm.
Tháng 8/1885, Nguyễn Thiện Thuật ở Long Châu (Trung Quốc) về nước. Ông được Thượng thư bộ Lễ Nguyễn Quang Bích thừa lệnh vua Hàm Nghi cử ông về lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy vì Đổng Quân vụ Đinh Gia Quế bị ốm nặng. Được tin báo tháng 9/1885, Đốc Đoán về Văn chỉ Bình Dân dự lễ tế cờ. Ông nhận nhiệm vụ phối hợp với Đốc Đồng, Lãnh Mậu, Lãnh Chủ, Lãnh Điếc chống, đánh quân Pháp ở Mỹ Hào và Ân Thi.
Đốc Đoán chỉ huy nghĩa quân đánh nhiều trận. Ngày 3/3/1889, hôm đó là ngày chủ nhật, Đốc Đoán tham gia đánh quân Pháp đặt đường dây điện thoại từ Lực Điền đi Sặt, tiêu diệt một số tên làm ngừng trệ công việc. BáoTin tức Hải Phòng số 250 ra ngày thứ năm, 7/3/1889 viết như sau: “Chủ nhật ngày mùng 3 tháng 3 tổ điện báo có nhiệm vụ đặt đường dây nối từ Lực Điền lên Kẻ Sặt bất ngờ bị tấn công trong tỉnh Hưng Yên. Lực lượng tấn công đông chừng 100 tên”.
Lịch sử Đảng bộ và nhân dân xã Tân Việt xuất bản năm 1997 viết: “Vào cuối thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp mở rộng phạm vi đô hộ nước ta thì cũng tà lúc phong trào Cần vương bùng nổ. Tại khu vực tỉnh nhà có phong trào khởi nghĩa Bãi Sậy do ông Nguyễn Thiện Thuật chỉ huy. Tân Việt (trong đó có Cảnh Lâm) là một căn cứ của nghĩa quân. Nhân dân Tân Việt đã tự nguyện đứng dưới cờ khởi nghĩa của nghĩa quân Bãi Sậy. Nhiều người là tướng lĩnh tin cẩn của ông đã chỉ huy nghĩa quân chiến đấu dũng cảm chống đội quân xâm lược và đội quân nhà Nguyễn, làm cho chúng bao phen khiếp sợ”.
Bạn có thể dùng phím mũi tên để lùi/sang chương. Các phím WASD cũng có chức năng tương tự như các phím mũi tên.