284 Anh Hùng Hào Kiệt Của Việt Nam
LÊ CẨN
Khoảng năm 1872 khởi nghĩa Vũng Liêm (sau gọi là Vĩnh Long) nổ ra, giặc Pháp gọi là giặc Cầu Vông. Cuộc khởi nghĩa này do hai ông Lê Cẩn và Nguyễn Giao chỉ huy.
Lê Cẩn cùng Nguyễn Giao vốn là người nghĩa hiệp thường bênh vực kẻ yếu, cứu giúp người nghèo, được nhân dân quý trọng, nên khi hai ông dựng cờ xướng nghĩa có rất nhiều người dân theo. Họ tự sắm vũ khí, đem theo cả lương thực đến đầu quân.
Lê Cẩn và Nguyễn Giao xây dựng đại bản doanh ở ngay quận lỵ Vũng Liêm. Quân dân đào hào dọc quận lỵ Vũng Liêm ngăn tầu chiến Pháp từ sông Cổ Chiên đi vào. Hai ông còn đắp thành lũy ở ấp Vạn Điểm là nơi có địa thế hiểm trở để phòng thủ.
Lê Cẩn và Nguyễn Giao được quân sĩ tôn làm Đốc binh để có danh nghĩa chỉ huy nghĩa quân, tập hợp quần chúng.
Giúp việc hai đốc binh có nhiều trợ thủ đắc lực như Phó Mai đã hoạch định kế hoạch đánh chiếm chợ Vũng Liêm, đốt chợ giết tên chủ quận là Nguyễn Việt một tay sai tàn bạo của thực dân Pháp.
Sau vụ này giặc Pháp đem quân đến đánh phá Vũng Liêm và vùng chung quanh dữ dội. Giặc Pháp sai Tôn Thọ Tường một tên chó săn cho Pháp đến làm chủ quận Vũng Liêm thay tên Nguyễn Việt bị nghĩa quân giết chết.
Cuộc kháng chiến của Lê Cẩn, Nguyễn Giao còn làm cho tên Tham biện Pháp là Alix Salicetti, người Việt gọi hắn là Bôi Xê là một tên nham hiểm đang dùng mọi thủ đoạn đàn áp, mua chuộc nghĩa quân phải khiếp sợ. Các thủ lĩnh nghĩa quân bàn với nhau là phải trừng trị tên này. Đốc binh Lê Cẩn nói: “Thằng này vốn tính kiêu căng, ngạo mạn tôi đưa thư trá hàng, dụ có vào ổ phục kích rồi ta đổ ra đánh giết…”.
Mọi người chưa rõ kế hoạch trá hàng như thế nào, Lê Cẩn trình bày cụ thể, mọi người thấy được liền chấp thuận và bổ sung vào kế hoạch. Salicetti nhận được thư xin hàng của hai Đốc binh Lê Cẩn và Nguyễn Giao quyết định đến nơi tổ chức lễ đầu hàng. Tôn Thọ Tường vốn là kẻ đa nghi, can ngăn, Salicetti vẫn giữ ý kiến của mình chỉ đem vài chục quân hộ vệ tới Vũng Liêm…
Ngày 15 tháng 2 năm 1872 , Salicetti thấy bốn bề vắng lặng, đã nghi hoặc. Song hắn vẫn cưỡi ngựa qua Cầu Vông. Quả nhiên tới đầu Cầu Vông đã thấy vài chục nghĩa quân tụ tập ở đó, nhưng không có vẻ gì là quy thuận cả. Song hắn chưa kịp ra lệnh cho lính đối phó thì Đốc binh Lê Cẩn với thế võ nhẩy sào từ trong bụi rậm chống gậy tầm vông nhẩy vọt ra ôm lấy vật hắn từ mình ngựa xuống mặt cầu. Qua phút hàng hoàng, bọn lính đã kịp thời lên đạn nhưng không dám bắn. Trong khi đó chiêng trống vang lên, nghĩa quân từ nơi mai phục ở hai bên đường đổ ra đánh giết quân Pháp. Cả mấy chục tên đều bị giết không sót một tên. Trong khi đó Lê Cẩn và tên Salicetti vẫn vật nhau, rồi cả hai rơi xuống sông và cùng chết đuối. Nguyễn Giao chặt đầu tên giặc Pháp bêu ở phố.
Vài ngày sau tên Đốc phủ sứ Trần Bá Lộc đem quân tới Vũng Liêm, hắn ra lệnh cho bọn lính: “Vùng này chứa chấp bọn phiến loạn phải giết hết”.
Bọn lính tràn vào ấp giết tất cả già trẻ, lớn bé kể hàng trăm người, đốt phá trụi Vũng Liêm.
Bạn có thể dùng phím mũi tên để lùi/sang chương. Các phím WASD cũng có chức năng tương tự như các phím mũi tên.