Lãnh Duệ quê gốc ở Nghệ An người cao, gầy, giỏi võ nghệ. Ông đã từng chiến đấu chống quân Pháp ở Nghệ An, bị quân Pháp truy nã, phải chạy ra Bắc, làm con nuôi cụ Tán Thuật rồi ở lại làng Xuân Đào, xã Xuân Dục, tổng Bạch Sam, huyện Mỹ Hào, tỉnh Hải Dương. Tới nay con cháu cũng không nhớ rõ ông họ Vương hay họ Hoàng. Điều này được chứng minh là khi phong trào Bãi Sậy tan rã, giặc Pháp tới xã Xuân Dục truy xét một người mang hai họ Vương và họ Hoàng.

   Tuy Lãnh Duệ theo nghề võ, nhưng đã từng theo học chữ Nho tới khoá sinh Vì thế tuy Nguyễn Thiện Thuật phong ông làm lãnh binh, nhưng vẫn giữ nhiệm vụ văn thư. Lãnh Duệ cũng là người thay mặt Nguyễn Thiện Thuật tiếp kiến các tướng đề đạt kiến nghị của họ lên và truyền mệnh lệnh của Nguyễn Thiện Thuật đến các tướng lĩnh. Tuy vậy Lãnh Duệ vẫn cầm quân đánh giặc.

   Nguyễn Thiện Thuật đã phái Lãnh Duệ tới các xã trong huyện Mỹ Hào, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên phát động nhân dân khởi nghĩa. Từ cuối năm 1885, đầu năm 1886, Nguyễn Thiện Thuật phái Lãnh Duệ về xây dựng căn cứ ở chùa Xuân Nhân. Căn cứ xây dựng xong ông là người chỉ huy căn cứ này, cây đề cạnh chùa Xuân Nhân là vọng gác tiền tiêu của căn cứ. Từ căn cứ Xuân Nhân – Xuân Bản – Xuân Đào quê hương của Nguyễn Thiện Thuật, Lãnh Duệ đã tới xã Lương Xá gặp vợ chồng Lãnh Lường, tới làng Khuốc gặp anh em Lãnh Thảo bàn kế hoạch tác chiến và thu lương.

   Tháng 10 năm 1890, Nguyễn Thiện Thuật đi Trung Quốc cầu viện, giao binh quyền cho Nguyễn Thiện Kế. Lãnh Duệ chiến đấu dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Thiện Kế. Lãnh Duệ đã cùng Lãnh Thảo, Hai Thao, Đốc Muỗi ở làng Khuốc, Tuần Khấu, Đốc Nhông ở Hương Lãng chiến đấu chống quân Pháp ở Nam Bắc Ninh, Bắc Hải Dương. Nguyễn Thiện Thuật đi Trung Quốc, nhưng dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Thiện Kế , Đề Vinh, Lãnh Duệ, Đề Ban, Hai Thao… vẫn hết lòng giúp đỡ Nguyễn Thiện Kế đánh đuổi quân Pháp, xây dựng cơ sở, cử những người của nghĩa quân ra làm chánh tổng, lý trưởng, đóng thuế, quyên góp cho nghĩa quân.

   Tháng 4 năm 1892 , Nguyễn Thiện Kế, Đề Vinh thất trận ở Ngô Phần, Bích Khê, huyện Lang Tài, Bắc Ninh, nghĩa quân Bãi Sậy tan rã. Lãnh Duệ trở về Xuân Đào, Xuân Nhân mưu toan khôi phục phong trào.

   Quân Pháp kéo về Xuân Dục bắt người mang hai họ Vương, Hoàng người Nghệ An. Song ông đã được báo trước nên trốn đi gia nhập nghĩa quân của Đề Thám. Không bắt được ông, chúng sục vào khắp các xóm bắt con cháu ông. Khi đó anh Luận, con trai ông Duệ cho rằng mình đã đổi họ sang họ Phạm là họ của mẹ, chúng không biết, nên chỉ trốn quanh làng. Chúng bắt được Luận đầy đi Côn Đảo. Hết hạn tù, Luận được tha, trở về nhà làm thợ mộc, chết năm 1967, thọ 77 tuổi.

   Từ khi Lãnh Duệ lên Yên Thế tham gia cuộc khởi nghĩa do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo, con cháu không nhận được tin tức gì chỉ nghe phong thanh lên đó ông đổi tên là Cai Thanh hay Cai Chanh. Con cháu cúng giỗ vào ngày ông đi là ngày 28 tháng 8 âm lịch. Nhưng theo Nguyễn Thiện Kế nói lại thì Lãnh Duệ hy sinh trong trận chiến đấu với quân Pháp ở Tam Lộng, tỉnh Vĩnh Phúc.